چندین پروژه تولید واکسن ایرانی در یک سال گذشته در مراحل مختلف متوقف مانده‌اند. هجوم برای ساخت واکسن پس از آن آغاز شد که علی خامنه‌ای گفت به واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی اعتماد ندارد و باید از تولید واکسن داخلی حمایت کرد. هر کدام از این پروژه‌ها میلیون‌ها دلار کمک از وزارت بهداشت گرفته‌اند ولی حتی نتیجه مطالعاتشان را منتشر نکرده‌اند.
احمد کریمی، مدیر پروژه تولید واکسن کرونای «فخرا» گفت که برای فاز سوم مطالعات این واکسن تنها حدود ۱۰۰ نفر داوطلب شده‌اند. او گفت که آن‌ها انتظار داشتند که دست‌کم هزار تا هزار و ۵۰۰ نفر در این فاز مطالعاتی شرکت کنند.
مدیر پروژه واکسن فخرا گفت که همه واکسن‌سازهای داخلی که الان در مرحله کارآزمایی بالینی هستند دچار چالش شده‌اند و روند مطالعه کارآزمایی بالینی کند شده است.
او دلیل استقبال اندک از شرکت در مطالعات واکسن فخرا را حجم بالای واردات واکسن و گسترش سطح واکسیناسیون عمومی دانست و گفت »البته ما از این موضوع ناراضی نیستیم».
ایران در یک سال گذشته کار بر روی ساخت ۶ واکسن مختلف کرونا را شروع کرد. دو واکسن فخرا و نورا که سپاه دست‌اندرکار ساخت آن‌ها است پس از برگزاری چندین نمایش تلویزیونی، فعلا در همان مراحل اولیه کارآزمایی بالینی متوقف شده‌اند.
مدیر پروژه واکسن فخرا که نامش مخفف نام محسن فخری‌زاده، است می‌گوید وزارت بهداشت به آن‌ها وعده داده بود که همزمان با آغاز فاز سوم مطالعات بالینی و بدون آنکه نتایج این فاز روشن شود، به آن‌ها مجوز مصرف اضطراری خواهد داد.
واکسن برکت که از تولیدات ستاد اجرایی فرمان امام از نهادهای اقتصادی زیرنظر رهبر ایران است در همین مرحله مجوز استفاده اضطراری گرفت. هنوز نتایج کارآزمایی‌ها و فازهای مطالعاتی واکسن برکت منتشر نشده است و سخنگوی ستاد اجرایی فرمان امام می‌گوید بررسی عوارض واکسن برکت از وظایف آن‌ها نیست و وزارت بهداشت باید در این زمینه اقدام کند.
واکسن فخرا، نورا، کووپارس و اسپایکوژن نیز نتایج بررسی‌های علمی در مورد اثربخشی و نحوه عملکردشان را منتشر نکرده‌اند.
مشتری نداریم!
مدیر پروژه واکسن فخرا گفت که آن‌ها تاکنون یک میلیون دوز واکسن تولید کرده‌اند ولی در حال توقف تولید هستند چرا که مشتری ندارند: «از مرداد تا به حال یک میلیون دوز تولید کرده‌ایم و از آذر نیز ۵ میلیون دوز در ماه تولید خواهیم کرد که برای توسعه ظرفیت نیز با شرکت داروسازی ثامن قرارداد همکاری بسته‌ایم و از هفته گذشته نیز اولین بچ را در این شرکت آماده ارائه به بازار کرده‌ایم. بنابراین همه زیرساخت‌های لازم برای تولید یک محصول کاملا ایرانی را که با همکاری دانشمندان، محققان و شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی به ثمر نشسته را در اختیار داریم، اما فعلا در حال برنامه‌ریزی برای توقف تولید هستیم، به این دلیل که تولید کنیم به چه کسی بدهیم؟»
دست‌اندرکاران تولید واکسن کووپارس نیز در روزهای گذشته مشابه همین سخنان را گفته‌اند. آن‌ها هم می‌گویند تولید واکسن با توجه به وضعیت کنونی واکسیناسیون برایشان بی‌معنا است.
هر کدام از پروژه‌های ساخت واکسن در ایران کمک ۴۰ میلیون دلاری از دولت دریافت کرده‌اند. مشخص نیست که این کمک ۴۰ میلیون دلاری به عنوان پیش‌خرید واکسن بوده یا بلاعوض. مدیر پروژه واکسن فخرا البته می‌گوید که آن‌ها تنها پروژه واکسن کرونای ایرانی بوده‌اند که تنها ۱۰ میلیون یورو ارز دولتی گرفته‌اند: «به ما ۱۰ میلیون یورو ارز دولتی داده شد و بقیه واکسن‌های داخلی ۴۰ میلیون دلار گرفتند. کمک بلاعوضی به ما داده نشد و ارز دولتی فروخته شد و پول آن هم از ما گرفته شد.»
برگرفته از سایت رادیو زمانه، ۲۲ اکتبر ۲۰۲۱