در حالی که دیروز بازار بورس با ریزش شدیدی روبرو شد، امروز دوشنبه دهم آبان ۱۴۰۰ برخی از نمادها سبز شدند. دولت ابراهیم رئیسی (قاضی مرگ) و به ویژه احسان خاندوزی وزیر اقتصاد به دنبال حمایت دستوری از بورس و جلوگیری از خروج سرمایه از این بازار هستند.
دیروز شاخص بورس ۳۵ هزار واحد افت را در کارنامه خود ثبت کرد و حالا امروز در نیمه اول معاملات ۱۸ هزار واحد رشد را ثبت کرده و بیشتر نمادها از صف فروش به صف خرید تغییر وضعیت داده‌‌اند.
در معاملات امروز، دوشنبه دهم آبان ۱۴۰۰، شاخص کل بورس پایتخت نسبت به روز یکشنبه ۲۱ هزار و ۱۱۴ واحد رشد کرد و به رقم یک میلیون و ۳۶۱ هزار واحد رسید. شاخص هم‌وزن نیز امروز با افزایش ۳ هزار و ۱۲۲ واحدی در سطح ۳۶۳ هزار و ۱۰۵ واحدی ایستاد. همچنین شاخص کل فرابورس (آیفکس) ۱۶۹ واحد بالا آمد و در سطح ۱۹ هزار و ۴۰۰ واحد قرار گرفت. امروز ارزش معاملات کل بازار سهام با افزایش ۹۴۲ درصدی به رقم ۶۴ هزار و ۲۶۷ میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی نیز به ۵۹ هزار و ۵۶۸ میلیارد تومان رسید که ۹۳ درصد کل معاملات بازار را تشکیل می‌دهد. ارزش معاملات خرد نیز با افت ۲ درصدی نسبت به روز کاری قبل به رقم ۳ هزار و ۸۳۴ میلیارد تومان رسید.
این در حالیست که روز گذشته شاخص کل بورس تهران بیش از ۳۵ هزار واحد، معادل ۲.۵۷ درصد نسبت به روز شنبه دچار ریزش شد و به یک میلیون و ۳۴۰ هزار واحد سقوط کرد.
شاخص کل بورس طی دو ماه گذشته، یعنی از آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی، حدود ۲۳۵ هزار واحد سقوط کرده است. بخش عمده این سقوط در دو هفته گذشته اتفاق افتاده. روز شنبه هفته جاری نیز شاخص بورس ۱۸ هزار واحد ریزش کرده بود.
ریزش شاخص بورس در روز یکشنبه با واکنش سهامداران و کاربردان در شبکه‌های اجتماعی روبرو شد و این ریزش را «هالووین واقعی» نامیدند.
محمد خبری‌زاد کارشناس بازار سرمایه در مصاحبه با «تجارت نیوز» کمبود نقدینگی و بی‌اعتمادی را از دلایل اصلی وضعیت فعلی بازار دانسته و گفته است «بی‌پولی عجیبی در بازار موج می‌زند و یکی از دلایل اصلی آن روند استفاده دولت و بانک مرکزی از بازار سرمایه به عنوان یک بنگاه تامین مالی است. انتشار و فروش اوراق دولتی در شهریورماه، کاملا بازار سرمایه را خالی از پول کرده و در کنار آن عرضه‌های اولیه صورت گرفته و پذیره‌نویسی‌های اخیر ، ضربه نهایی را بر پیکر بی‌جان بازار وارد کرده است.»
سمیرا عالم‌پناه خبرنگار ایلنا در توییتی خطاب به احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و ابراهیم رئیسی نوشت «این قرمزی که امروز تو بورس می‌بینید تنها یک رنگ نیست بلکه حاصل پس‌انداز سال‌های مردمی که با خون دل خوردن ریال به ریال روی هم گذاشتند، لطفا به دادش برسید.»
بعد از ظهر روز یکشنبه نهم آبان، سید ابراهیم رئیسی نخستین واکنش به ریزش ۳۵ هزار واحدی در بازار بورس را نشان داد و طبق معمول با «دستور» و «فرمان» با این موضوع روبرو شد. ابراهیم رئیسی گفت «سخنگوی اقتصادی دولت درباره نوسانات بازار سرمایه به مردم توضیح دهد» و «تدبیری شود تا نوسانات بورس باعث نگرانی مردم و سرمایه‌گذاران خرد نشود.»
یکی از اقدامات فوری دولت برای جلوگیری از ادامه ریزش شدید در بازار بورس این بود که صبح امروز شرکت بورس اوراق بهادار در اطلاعیه‌ای عنوان کرد که بازارگردان‌ها برای امروز حق ورود سفارش و انجام معامله در سمت فروش را ندارند.
مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز با حضور در صداوسیمای جمهوری اسلامی تلاش کرد جوّ روانی حاکم بر سهامداران را آرام کند. او گفته «قرمزی حال حاضر بازار سرمایه یک دفعه به وجود نیامده است، اما این سرخی بازار سرمایه از امروز به مرور کاهش می‌یابد.»
احسان خاندوزی وزیر اقتصاد نیز ساعت شش صبح امروز دوشنبه دهم آبان با ۳۰ هلدینگ و شرکت حقوقی بازار سرمایه در در ساختمان باب‌همایون وزارت اقتصاد و دارایی جلسه برگزار کرد.
احسان خاندوزی پس از این جلسه گفته که «برنامه ما پیش‌بینی پذیر کردن اقتصاد و حذف قیمت‌گذاری‌های مضر به بازار در صنایع بورسی است و به زودی خبر تغییر نظام قیمت‌گذاری خودرو توسط وزارت صمت منتشر خواهد شد.»
به گفته وزیر اقتصاد دولت سیزدهم، «به دنبال پیش‌بینی‌پذیر کردن نرخ‌های کلیدی اقتصاد و به تبع بورس هستم تا نااطمینانی از بازار زدوده شود.» او همچنین گفته «در گذشته برای تغییرات مکرر قیمت خوراک و نرخ تسعیر ارز بانک‌ها و قواعد پالایشی‌ها و فراخوان عموم به سهامداری مستقیم اشتباهات بزرگی صورت گرفته که باید با همکاری وزارت‌های نفت و صمت و بانک مرکزی و سازمان بورس شاهد کاهش این اشتباهات و ایجاد اطمینان در بازار باشیم. برای اعتمادآفرینی در حال اجماع‌سازی با وزارت‌های نفت و صمت و بانک مرکزی هستیم تا آنجا هم خبرهای امیدبخشی به اقتصاد منتقل کنیم.»
احسان خاندوزی افزوده که «وظیفه وزارت اقتصاد و سازمان بورس توسعه ابزارها و نهادها و ایجاد بازاری شفاف و کارا و پیش‌بینی‌پذیر است. بازار بدهی مکمل بازار سهام است نه رقیب آن، خالص تأمین مالی دولت از اوراق در دو ماه دوره بنده بسیار اندک و ناچیز و در ۴۰ روز اخیر صفر ریال بوده است هرچند فضای مجازی پر است از اطلاعات غیردقیق. زین پس هم دولت بیشتر به‌دنبال جبران کسری بودجه از طریق مولدسازی دارایی و فروش اموال مازاد است.»
محسن رضایی معاون اقتصادی ابراهیم رئیسی (قاضی مرگ) نیز از مردم خواسته صبوری کنند و مدعی شده آینده بورس «درخشان» است: «رشد بورس نیازمند اقدامات زیرساختی است و ما پیشنهاد می‌کنیم که مردم صبر کنند، چرا که آینده بورس درخشان است.»
به گفته محسن رضایی «موج گرانی‌هایی که در حال حاضر در کشور وجود دارد در ادامه گرانی‌های گذشته است و ما تصمیم مهمی در این زمینه گرفته‌ایم.»
محسن رضایی در حالی این وعده را داده که چند ماه پیش در جریان سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اسلامی که به عنوان نامزد انتخاباتی در مقابل ابراهیم رئیسی قرار داشت نیز از بهبودپذیر بودن وضعیت بازار بورس خبر داده بود.
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی یکی دیگر از رقبای ابراهیم رئیسی در انتخابات نمایشی ۲۸ خرداد نیز در جریان تبلیغاتش از وجود برنامه‌ای خبر داده بود که طی سه روز مشکل بازار بورس را حل خواهد کرد! حضور امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی در بدنه دولت سید ابراهیم رئیسی سبب شده برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی به کنایه و تمسخر بپرسند که چرا او برنامه حل «سه روزه» مشکل بورس را در اختیار آقای رئیسی قرار نمی‌دهد؟!
محسن رضایی که زمانی گروگانگیری سربازان آمریکایی و اخاذی در ازای آزادی آنها را برای تأمین بودجه پیشنهاد کرده بود و حالا فرصت یافته در تیم اقتصادی دولت سیزدهم باشد، در حالی از بهبود وضعیت بازار بورس سخن گفته که همزمان به کسری بودجه دولت اشاره کرده و گفته که «بزرگترین آسیبی که در آغاز به کار دولت سیزدهم با آن روبرو شدیم، کسری ۴۰۰ هزار میلیارد تومانی بودجه بود که این عدد در حال حاضر به مقدار زیادی در حال رفع شدن است. اکنون استقراض از بانک مرکزی و چاپ پول بدون پشتوانه به صورت کامل قطع شده و درآمدهای جدیدی تعریف شده تا از فشاری که روی مردم است کاسته شود و دولت با استفاده از جیب مردم به دنبال تامین هزینه‌های خود نباشد.»
این سخنان محسن رضایی، در حالی که یکی از راهکارهای جبران کسری بودجه بازی دولت با ارزش سهام در بازار بورس است، می‌تواند سیگنال منفی به بازار باشد و اثرات آن در روزهای آینده مشخص شود.
قابل توجه اینکه سید ابراهیم رئیسی نیز در سخنان عصر یکشنبه در نشست هیئت دولت، موضعی مشابه با معاون اقتصادی‌اش داشته و گفته که «ادامه نوسانات بورس در زندگی مردم تاثیر می‌گذارد، لذا باید تدبیری اندیشید تا آرامش بر این بازار حاکم شود و مردم و سرمایه‌گذاران خُرد دچار نگرانی نشوند.»
دولت حسن روحانی نیز بخش قابل توجهی از کسری بودجه سال ۱۳۹۹ را با کشاندن سرمایه مردم به بازار بورس و بازی با ارزش سهام جبران کرد. بر اساس آمارهای رسمی اعلام شده از سوی جمهوری اسلامی، درآمد دولت از محل فروش صندوق‌های سرمایه‌گذاری موسوم به ETF حدود ۳۵ هزار میلیارد تومان و مالیات حاصل از نقل و انتقال سهام حدود ۱۷ هزار میلیارد تومان اعلام شده است. درواقع دولت با دعوت مردم به بردن پول‌های خود به بازار بورس و تحمیل زیان به آنها، بخش قابل توجهی از کسری بودجه خود را جبران کرد. رقمی که دولت روحانی از بازار بورس به جیب زد، پس‌اندازها و سرمایه‌های مردمی بود که به امید داشتن یک کمک‌درآمد در شرایط رکود تورمی، به بازار بورس برده و طعمه برنامه تأمین مالیِ دولت «تدبیروامید» شدند!
برگرفته ای از سایت کیهان لندن،۲ نوامبر ۲۰۲۱