هم زمان با اعزام نیروهای سازمان پیمان امنیت جمعی به قزاقستان، خبرنگار بی‌بی سی می گوید که میدان مرکزی شهر آلماتی به یک میدان جنگ تبدیل شده است و صدای رگبار مسلسل طی شب در بزرگترین شهر قزاقستان شنیده می شود. مقامات تا به حال از کشته شدن ۱۸ نیروی امنیتی و زخمی شدن یک هزار نفر خبر داده اند.
اولین گروه نیروهای روسی تحت عنوان اعضای “سازمان پیمان امنیت جمعی” به قزاقستان اعزام شده اند.
در واشنگتن، دولت جو بایدن علیه هرگونه نقض حقوق بشر توسط نیروهای تحت رهبری روسیه هشدار داده و گفته است: جهان نظاره گر است.
سازمان ملل، آمریکا، بریتانیا و فرانسه خواستار خودداری طرف ها از اعمال خشونت شده اند.
مقام های قزاقستان می گویند که حدود ۱۸ عضو نیروهای امنیتی در آلماتی جان باخته اند و پلیس گفت که ده ها نفر که آنها را “اغتشاشگر” توصیف کرد در طول شب کشته شده اند.
سائول یک زن ۵۸ ساله و کارگر ساختمانی که در تظاهرات شرکت داشت به خبرگزاری فرانسه گفت که به چشم خود شاهد بوده نیروهای امنیتی به طرف مردم شلیک می کنند.
او گفت: “ما شاهد مرگ مردم بودیم. همانجا حدود ده نفر کشته شدند.”
وزارت کشور قزاقستان گفت که ۲۲۹۸ نفر از معترضان را بازداشت کرده است.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا می‌گوید که اعزام نیروهای خارجی به قزاقستان باید با احتیاط انجام شود. او گفت که این حرکت نباید استقلال این کشور را تضعیف کند.
این اولین بار است که کشورهای عضو “سازمان پیمان امنیت جمعی”، به رهبری روسیه در حمایت یکی از کشورهای عضو خود، نیرو اعزام کرده است. گفته می شود قرار است که شمار این “نیروهای صلحبان” به حدود ۲۵۰۰ نفر بالغ شود.
یک سخنگوی کمیسیون اروپا هم ضمن دعوت طرفین به “خویشتن‌داری” گفته که بررسی این موضوع که آیا اتحادیه اروپا به دلیل خشونت‌ها ممکن است به طور یکجانبه مشارکت‌هایش با قزاقستان را قطع کند، هنوز خیلی زود است.
سازمان پیمان امنیت جمعی تحت رهبری روسیه است و جمهوری های شوروی سابق، یعنی بلاروس، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان عضو آن هستند.
چند روز پس از اعتراضات خونین، دولت قزاقستان اعلام کرد که برنامه برداشتن سقف قیمت ثابت گاز نفتی مایع که مورد مصرف اتومبیلهاست را برای مدت شش ماه به تعویق انداخت. در پی برداشتن محدودیت قیمت گاز نفتی مایع دو برابر شده بود.
طرح افزایش قیمت بنزین و گازوئیل هم برای همین مدت به تعویق افتاد.
هنوز مشخص نیست که چند معترض در درگیری‌های اخیر کشته یا مجروح شده اند. شبکه اینترنت در سراسر قزاقستان قطع شده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، دبیرکل سازمان پیمان امنیت جمعی گفته است که حضور این نیروها متشکل از روسیه، بلاروس، تاجیکستان، قرقیزستان و ارمنستان، می تواند بین چند روز تا چند هفته طول بکشد.
قزاقستان اغلب به عنوان یک نظام اقتدارگرا توصیف می شود و حزب حاکم با حدود صد در درصد آرا در انتخابات برنده می شود. جناح مخالف سیاسی موثری در این کشور وجود ندارد.
عصر پنجشنبه، ۱۵ دی ماه، یک خبرنگار بی‌بی‌سی که در شهر آلماتی است از تیراندازی‌های تازه‌ای در مرکز این شهر خبر داده و می‌گوید که میدان اصلی شهر به میدان جنگ تبدیل شده است.
در پنجمین روز اعتراضات در قزاقستان، پلیس این کشور می‌گوید که در شهر آلماتی ده‌ها تظاهر کننده را که طی شب گذشته قصد داشتند به ساختمان‌های دولتی حمله کنند، کشته است. وزارت بهداشت این کشور هم از مجروح شدن دستکم هزار نفر خبر داده است.
این تظاهرات در اعتراض به افزایش بهای سوخت خودرو آغاز شد اما به مخالفت سراسری با حکومت قزاقستان منجر شده و روسیه و سایر متحدان دولت قزاقستان آمادگی خود را برای اعزام نیرو به آن کشور اعلام کرده‌اند.
به دنبال درخواست قاسم جومارت توقایف، رئیس جمهور، نیروهای یک اتحاد نظامی به رهبری روسیه برای مقابله با اعتراضات به این کشور اعزام شده‌اند.
وزارت خارجه تاجیکستان هم با حمایت از دولت قزاقستان، اعلام کرد که برای شرکت در عملیات نظامی در قزاقستان “برای رفع خطرات پیش آمده” آماده است.
در این بیانیه وزارت خارجه تاجیکستان که پنجشنبه ۶ ژانویه منتشر شد، همچنین از “وجود گروههای مسلّح غیرقانونی در قزاقستان که صاحب اسلحه و مهمات جنگی شده‌اند” ابراز نگرانی شده است.
دولت تاجیکستان ابراز امیدواری کرده که از طریق گفتگو در کوتاه ترین زمان به خشونت ها پایان داده شود.
قاسم جومارت توقایف، رئیس جمهور قزاقستان گفته که شورش‌ها در آلماتی از سوی “باندهای تروریستی” سازماندهی شده است.
صبح امروز گزارش شد که نیروهای ارتش برای مقابله با معترضان وارد میدان اصلی آلماتی، بزرگترین شهر این کشور شده‌اند که گروه بزرگی از معترضان در آن تجمع کرده و با وجود اعلام مقررات وضعیت اضطراری، از شب گذشته همچنان در این محل مانده‌اند.
به گفته شاهدان عینی، تعدادی نفربر زرهی سربازان اعزامی به این میدان را همراهی می‌کنند و با نزدیک شدن آنان به میدان، صدای تیراندازی از این محل به گوش می‌رسد.
خبرنگاران رویترز از آلماتی گزارش دادند که یکی از ساختمان‌های محل اقامت ریاست جمهوری و دفتر شهرداری در این شهر به آتش کشیده شده است.
پنجشنبه فرودگاه آلماتی، که به اشغال معترضان در آمده بود، توسط نیروهای امنیتی بازپس گرفته شد و به طور کامل در کنترل ارتش درآمده است.
براساس گزارش‌های رسیده از قزاقستان، دولت به منظور جلوگیری از ارتباط معترضان با یکدیگر و انتشار اخبار تظاهرات، شبکه ارتباط اینترنتی را قطع کرده و تلویزیون دولتی امروز گزارش کرد که بانک مرکزی قزاقستان تمامی عملیات بانکی در این کشور را به حالت تعلیق درآورده است.
به گفته پلیس، گروهی از معترضان که پیشتر چند ساختمان دولتی را به آتش کشیده بودند، سعی داشتند به مقر پلیس نزدیک شده و آن را به تصرف درآورند که با آتش نیروهای دولتی مواجه شدند.
به گفته منابع دولتی تظاهرکنندگان “مسلح” هستند و رئیس جمهوری قزاقستان از کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی متشکل از روسیه، ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان برای “مقابله با تروریست‌های مسلح” درخواست کمک کرد.
نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان، گفته است که این سازمان برای “بازگرداندن ثبات” در قزاقستان به این کشور نیرو اعزام خواهد کرد.
مشخص نیست متحدان دولت قزاقستان چه تعداد نیرو به این کشور خواهند فرستاد و قرار است آنها برای چه مدت در قزاقستان باقی بمانند.
مداخله روسیه
به گزارش خبرگزاری روسی اینترفاکس، لئونید کلاشنیکوف، نماینده روسیه در سازمان پیمان امنیت جمعی گفته است که نیروهای اعزامی “تا زمانی که رئیس جمهور قزاقستان لازم بداند در آنجا باقی خواهند ماند” و افزوده است که ماموریت این نیروها “حفاظت از زیرساخت‌های” قزاقستان است.
قاسم جومرت توقایف، رئیس جمهوری قزاقستان، که پیشتر معترضان را تروریست خوانده بود در دومین سخنرانی تلویزیونی خود گفت که “آلماتی هدف حمله قرار گرفت، ویران شد، منهدم شد، مردم آلماتی قربانی حملات تروریست‌ها و راهزنان شدند، بنابراین وظیفه ماست که هر اقدام ممکنی را برای محافظت از کشورمان به کار گیریم.”
برگفته ای از سایت اخبار روز، ۷ ژانویه ۲۰۲۲