تنها پنج ماه از زمانی که شرکت فیس‌بوک به «متا» تغییر نام داد و استراتژی بلندمدتش برای سرمایه‌گذاری در متاورس و استخدام انبوه نیروی کار در اروپا را اعلام کرد، می‌گذرد.
در همین مدت کوتاه تقریبا روزی نیست که خبری از اتفاقات در فراهستی یا همان متاورس در اخبار حوزه فناوری یا حتی در صدر مهم‌ترین اخبار روز نشنیده باشیم؛ از برگزاری کنسرت و مراسم عروسی در متاورس گرفته تا افتتاح شعبه مک‌دونالد یا حتی خبر ناگوار تجاوز جنسی گروهی در یکی از پلت‌فرم‌های متاورس.
در آخرین خبر از دنیای متاورس، مارک زاکربرگ در پستی که روز سه‌شنبه ۲۶ بهمن در صفحه فیس‌بوک خودش منتشر کرد، استراتژی‌های کلی سازمانش را رونمایی کرد. تغییراتی که شرکت را زیر رو می‌کند تا بیشتر از قبل متناسب با توسعه مفهوم متاورس شود.
شرکت «متا پلت‌فرم» یا فیس‌بوک سابق با ارزش کل سهام (مارکت‌کپ) ۶۲۰ میلیارد دلار، دهمین شرکت بزرگ سهامی عام دنیاست. هر تغییری در ساختار آن، تاثیر اجتناب‌ناپذیری در بازار سرمایه و چه بسا در کل اقتصاد خواهد داشت.
او در این پست، یادداشتی را که درباره بیانیه ارزش‌های جدید این شرکت برای متامیت‌ها (metamates عنوانی که به کارمندان شرکت متا می‌دهد) نوشته بود، برای عموم به اشتراک گذاشت.
مارک زاکربرگ در این نامه که به‌روزرسانی بیانیه ارزش‌های متا است، می‌نویسد: «ما ارزش‌های جاری شرکت را سال ۲۰۰۷ نوشتیم. این ارزش‌ها بسیار بادوام بوده‌اند. اما در این مدت چیزهای زیادی تغییر کرده‌است. ما حالا یک شرکت توزیع شده در سراسر جهان هستیم و تاثیر گسترده‌ای بر همه جهان داریم. ما حالا یک متاورس هستیم که آینده ارتباط اجتماعی را می‌سازیم. بنابراین اکنون زمان مناسبی است که ارزش‌ها و سیستم فرهنگی خود را به‌روز کنیم.»
زاکربرگ شش جمله کوتاه گفت که بیانگر ارزش‌های کمپانی در دهه پیشِ رو و در دنیای متاورس خواهد بود «سریع حرکت کنید» (Move Fast)، «بر تاثیرات بلند-مدت متمرکز شوید» (Focus on Long-Term Impact)، «چیزهای خفن بسازید» (Build Awesome Things) و «در آینده زندگی کنید» (Live in the Future)، «با همکارانتان صریح و با احترام برخورد کنید» (Be Direct and Respect Your Colleagues)، «متا، متامیت‌ها، من» (Meta, Metamates, Me)!
زاکربرگ در توضیح این شش جمله، این‌طور نوشته است: «حرکت سریع» به ما کمک می‌کند تا سریعتر از دیگران بسازیم و یاد بگیریم. یعنی با فوریت عمل کنید و کاری را که امروز می‌توانید انجام دهید به هفته آینده نیندازید.
«تمرکز بر تاثیر بلندمدت» ما را تشویق می‌کند تا به جای بهینه‌سازی برای موفقیت‌های کوتاه‌مدت، به رویارویی با چالش‌هایی بپردازیم که بیشترین تأثیر را خواهند داشت، حتی اگر نتایج کامل آنها تا سال‌ها دیده نشود.
«ساختن چیزهای خفن» یعنی چیزهایی که نه تنها خوب هستند، بلکه الهام‌خش هم هستند. ما قبلا محصولاتی ساخته‌ایم که برای میلیاردها نفر مفید بوده و هستند. اما در فصل بعدی شرکت، بیشتر بر الهام بخشیدن به مردم تمرکز خواهیم کرد.
«زندگی در آینده» یعنی توانایی انجام فعالیت‌هایی که در سراسر دنیا توزیع شده‌باشد. جغرافیا نباید فرصت‌ها را محدود کند. باید به مردم کمک کنیم در کنار هم حضور داشته باشند بدون توجه به اینکه کجا هستند.
«تعامل صریح و با احترام با همکاران» یعنی فرهنگی که در آن ما صریح باشیم و مایل به گفتگوهای سخت با یکدیگر باشیم. اما در عین حال متوجه باشیم که بسیاری از کارشناسان برجسته جهان در اینجا همکار ما هستند.
«متا، متامیت‌ها، من» یعنی مشاوران خوبی برای شرکت و ماموریت خود باشیم. در قبال موفقیت جمعی خود و نسبت به یکدیگر به عنوان هم تیمی احساس مسئولیت کنیم. (عنوان این فراز، اشاره‌ای است به شعار قدیمی دریانوردان ship, shipmate, self).
بیانیه ارزش‌های متا یا نامه‌ای برای جلب نظر سهام‌داران
بدون شک هدف اصلی مارک زاکربرگ از انتشار عمومی این نامه درون سازمانی، رفع عدم اطمینان در سرمایه‌گذاران و سهام‌داران برای آینده به ظاهر پرریسکی است که تغییرات اخیر در متا ممکن است به‌وجود آورده باشد.
«بیانیه ارزش‌های سازمانی» بخشی از برنامه‌ریزی استراتژیک در مسیر رشد و توسعه یک شرکت است. معمولا در محیط‌های استارتاپی بسیاری از شرکت‌ها این بیانیه‌ها را به در و دیوار شرکت آویزان می‌کنند.
مهم‌ترین هدف از این نوع بیانیه‌های داخلی و به‌خصوص جلوی چشم قراردادن‌شان این است که در بزنگاه‌هایی که تصمیم‌گیری در دوراهی‌ها برای افراد در تیم با مشکل یا عدم اطمینان مواجه می‌شود، مراجعه به آنها بتواند مساله را رفع و رجوع کرده و تصمیم‌گیری برای مدیران را راحت‌تر و سریعتر کند.
در یک استارتاپ، چه شرکتی کوچک و رو به رشد، چه متا که جز ۱۰ کمپانی بزرگ دنیاست، تمام استراتژی‌ها، تاکتیک‌ها، برنامه‌ها و اقدام‌ها، باید با رعایت این ارزش‌های کلیدی تنظیم و اجرا شوند و هیچ‌کس، از هیات مدیره و مدیرعامل تا پایین‌ترین کارمند شرکت، حق ندارد برخلاف آنها قدمی بردارد.
در نگاه اول ممکن است این موضوع زیبا و جذاب به‌نظر برسد که شرکت متا، بیانیه ارزش‌های خود را عمومی کرده است. اما انتشار این پست زاکربرگ در فیس‌بوک ممکن است ناشی از عوامل دیگری هم باشد.
می‌دانیم که فیس‌بوک درگیر فضای عظیم و پردرآمد تبلیغات اینترنتی شده‌است. همین موضوع باعث شده که این شرکت خلاقیت و چابکی دهه اول فعالیتش را نداشته‌باشد. بسیاری از فناوری‌هایی که اخیرا در شرکت فیس‌بوک (یا همان متا) به‌کار گرفته شده‌است، عموما فناوری‌هایی بوده که در شرکت‌های کوچک‌تر و چابک‌تر به ثمر رسیده و سپس فیس‌بوک با سرمایه عظیمی که داشته، آنها را جذب کرده و سهام آنها را خریده‌است؛ از اینستاگرام در ۱۰ سال پیش گرفته تا عینک واقعیت افزوده اکیولوس.
متاورس ایده جدیدی نیست و سابقه آن به اواخر قرن بیستم می‌رسد اما چیزی که باعث شده این ایده در حد مفهوم بماند و توسعه پیدا نکند، پیچیدگی‌های فناوری در بخش پردازش تصویر و ارتباطات پهن‌باند است.
لذا دلیل اعلام این بیانیه از چشم یک تحلیل‌گر بدبین این‌طور به‌نظر می‌رسد که زاکربرگ و مدیران ارشد فناوری شرکتش با تغییر جهت فیس‌بوک از شبکه اجتماعی به متاورس، سنگ بزرگی را برداشته و حالا با دردسرهای فزاینده در پیاده‌سازی واقعیت مجازی و متاورس مواجهه شده‌اند.
این بیانیه احتمالا پاسخ به سرمایه‌گذاران محتاط و کم‌صبری است که به‌جای ایده‌های بلندمدت، بیشتر به دنبال بازدهی کوتاه‌مدت سهام‌شان هستند. سهام متا پس از آخرین گزارش درآمد آن سقوط تاریخی کرد و باعث شد این شرکت بیش از ۲۳۰ میلیارد دلار از ارزش بازار خود را از دست بدهد.
اما به نظر می رسد زاکربرگ بر این باور است که متاورس سرمایه گذاری ارزشمندی است و می‌خواهد سهام‌دارن در کنارش باقی بمانند. برای همین در گزارش پایان سال ۲۰۲۱ برای آنها نوشت: «من از شتاب و پیشرفتی که تاکنون داشته‌ایم خوشحالم و مطمئن هستم که این‌ها سرمایه‌گذاری‌های مناسبی برای تمرکز روی آینده است.»
حال باید دید آیا این تلاش‌های زاکربرگ در بلندمدت از متا پلت‌فرم، ابرشرکتی می‌سازد که در دهه آینده میلادی نقشی را که امروز گوگل و اپل و مایکروسافت دارند به‌دست می‌آورد. یا همان‌طور که بسیاری از رقبای این شرکت‌ها در حباب دات‌کام در دهه ۱۹۹۰ میلادی ترکیدند، متا هم در حباب متاورس خواهد ترکید.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱۷ فوریه ۲۰۲۲