مجتبی خیام‌نکویی معاون وزیر کشاورزی با بیان اینکه اگر توجه به روستاها کم شود و سیر مهاجرت روستائیان به شهرها که بعد از پیروزی انقلاب شدت گرفته، مدیریت نشود «کانون‌های تولید ما از بین می‌رود» گفت: «بالاتر از ۷۰ درصد جامعه روستایی ما شهرنشین شده‌اند.»
جمعیت روستایی ایران در سال‌های گذشته به دلایلی نظیر خشکسالی، بیکاری، نبود زمینه‌های اشتغال، محدودیت منابع آبی، نبود امکانات رفاهی، بهداشتی و اجرای سیاست‌های نادرست اقتصادی به شدت کاهش یافته است.
در همین ارتباط روزنامه جمهوری اسلامی هشتم بهمن ماه در سرمقاله خود از پیامدهای شعار تولید یک میلیون مسکن توسط ابراهیم رئیسی انتقاد کرد و با اشاره به اینکه دولت جدید قبل از استقرار وعده می‌داد که سالی یک میلیون مسکن ایجاد می‌کند نوشت: «تمرکز برای ایجاد «مسکن مهر» در حاشیه شهرها و کلانشهرها تاثیر مستقیم بر روی مهاجرت روستائیان به شهرها و کلانشهرها گذاشت و یکبار دیگر شوک بزرگی به جمعیت شهری وارد کرد و روستاها را که نقش «مولد» در اقتصاد کشور داشتند، در مقیاس وسیعی، از «جمعیت مولد» تخلیه کرد.
در ادامه این سرمقاله آمده است: «اگر هر خانواده بین ۳ تا ۴ نفر جمعیت داشته باشد، درواقع درباره جمعیتی بین ۱۴ تا ۱۶ میلیون نفر صحبت و برنامه‌ریزی می‌کنیم که حدود ۲۰ درصد جمعیت کل کشور هستند. کوچ و جابجایی چنین جمعیت انبوهی نیازمند بررسی‌های دقیق جمعیت‌شناسی و تاثیر آن بر روی جابجائی نیروی مولد و تبدیل آن به « نیروی سربار» در حاشیه شهرها و کلانشهرها می‌شود و پدیده «مهاجرت» را بیش از پیش مطرح می‌سازد. »
مشکل کمبود آب نیز مشکلات روستاییان و کشاورزان روستایی را مضاعف کرده و در یک سال اخیر خبرهای بسیاری درباره بحران آب کشاورزی و آشامیدنی در روستاهای ایران و آبرسانی با تانکر به روستاها منتشر شده‌است.
بنابر پیش‌بینی سازمان جهانی هواشناسی در خردادماه ۱۴۰۰، انتظار می‌رود در پنج سال آینده میانگین بارش کشور با احتمال ۷۵ درصد کمتر از نرمال و میانگین دما بین نیم تا ۷۵ صدم درجه بیشتر از میانگین بلندمدت باشد.
در همین رابطه شهبخش گرگیج نماینده سیستا‌ن و بلوچستان در گفتگویی با روزنامه «همشهری» که روز ۹ خردادماه منتشر شد، از شروع مهاجرت از شمال این استان «از چندی پیش» خبر داده و گفته بود که اکنون پنجاه‌درصد این مناطق خالی از سکنه شده است.
خبرگزاری مهر نیز در همان زمان با انتشار گزارشی نوشت که ۱۷۰۰ روستای استان خراسان جنوبی خالی از سکنه شده و ساکنان روستاهای زیادی در این استان چشم به راه ماشین‌های آبرسان هستند.
کمال اطهاری یک کارشناس اقتصاد توسعه نیز در شهریورماه سال گذشته خبر داده بود که حدود ۳/۵ میلیون از جمعیت روستاهای ایران که تحت تاثیر بی‌آبی قرار گرفته‌اند در آستانه مهاجرت به شهرها هستند.
در این میان، در مورد جمعیت روستایی ایران آمار دقیقی وجود ندارد. سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰ شمار روستاییان را ۲۲ میلیون نفر نشان می‌دهد، این رقم در سال ۱۳۹۵ به ۲۰ میلیون و ۷۳۰ هزار و ۶۲۵ نفر کاهش پیدا کرد.
این در حالیست که با وجود اینکه معاون توسعه روستایی و مناطق محروم رئیس جمهوری اسلامی در سال ۱۳۹۴ از وجود ۶۴ هزار روستا و خالی شدن ۳۳ هزار روستا از جمعیت خبرداده و گفته بود در ۶۴ هزار روستا ۲۱ میلیون و پانصد هزار نفر زندگی می‌کنند سه سال بعد در ۱۷آبان ۱۳۹۷محمدرضا شاملو معاون عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تعداد روستاهای خالی از جمعیت را ۳۰هزار روستا اعلام کرد.
با وجود این آمارهای متناقض، در امردادماه ۱۳۸۴ گزارشی در روزنامه اعتماد در مورد تخلیه ۶۰ هزار روستا در طول سی سال منتشر شد.
در قسمتی از این گزارش آمده بود: «طی سه دهه گذشته در کشور حدود ۱۲۰ هزار پارچه آبادی (مزرعه) وجود داشت اما این میزان اکنون به ۶۰ هزار رسیده و این آمار گویای آن است که تنها در طی سه دهه ۶۰ هزار آبادی ناپدید شده‌اند.»
از بیش از شانزده سال پیش که این گزارش منتشر شد، روند تخریب و تخلیه‌ی روستاها به دلیل مشکلات محیط زیست و امکانات رفاهی، شدت بیشتری یافته است. ساکنان روستاهای ایران به حاشیه‌نشینان شهرها تبدیل می‌شوند و نه تنها به امکاناتی که در روستا نیز از آنها دریغ شده بود دست پیدا نمی‌کنند بلکه بسیاری از پیامدها و ناهنجاری‌های حاشیه‌نشینی نیز بر مشکلات آنها اضافه می‌شود.
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۱۲ مارس ۲۰۲۲