طبق پیش‌بینی سازمان هواشناسی، آسمان ۱۴ استان ایران پوشیده از گرد و غبار می‌شود. این خیزش وسیع گرد و خاک اندکی پس از توفان سرخ در اصفهان و یزد روی می‌دهد.
سازمان هواشناسی کشور از وقوع پدیده گرد و غبار اینبار در ۱۴ استان ایران خبر داده که مناطق وسیعی از غرب، شمال غربی، جنوب، جنوب غربی و دامنه‌های زاگرس را در برمی‌گیرد. این نخستین بار در یک دهه اخیر است که ریزگردها از اسفندماه فعالیت خود را آغاز کرده‌اند که علت آن می‌تواند افزایش چشمگیر کانون‌های داخلی و خارجی گرد و غبار باشد که یکی از دلایل مهم آن کم‌آبی و خشک شدن تالاب‌ها و رودها و دریاچه‌هاست که خود معلول عوامل دیگر از جمله سدسازی‌های بی‌رویه و زمینخواری و جنگل‌خواری هستند.
تداوم گرد و غبار در ایران باعث شده تا سارا فلاحی نماینده مجلس شورای اسلامی درباره بروز «سونامی سرطان» در بین مردم ایلام در صورت عدم مقابله با ریزگردها هشدار دهد.
فلاحی امروز در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی گفت: «مصیبت ریزگردها استان ایلام را در کُمای تنفسی فرو برده است، اگر نجنبید سونامی سرطان مردم ایلام را در برخواهد گرفت.» در استان ایلام، آلودگی هوا به ۱۰برابر حد مجاز رسیده است.
در ادامه‌ی ریزگردهای هفته‌های اخیر که از روز جمعه از بیابان‌های سوریه و عراق به سوی ایران آمدند، استان‌های خوزستان، ایلام، کرمانشاه، فارس، آذربایجان غربی، کردستان، همدان، مرکزی، قم، شمال اصفهان، البرز، قزوین، تهران، سمنان، را غبار فرا گرفته و تا شامگاه امروز به سوی شمال در حرکت است.
این ریزگردها باعث اختلال در زندگی روزمره، تعطیلی مدارس، دستگاه‌ها و همچنین به تأخیر افتادن ساعات کار در اداره‌ها شده است. شدت غبار در استان یزد و سرخ‌رنگ شدن آسمان منجر به لغو پروازها شد.
آنگونه که علی‌محمد طهماسبی بیرگانی دبیر ستاد مقابله با گرد و غبار به رسانه‌ها گفته، ریزگردهای هفته‌های اخیر که در مرکز ایران یعنی اصفهان و یزد به وقوع پیوست و آسمان این شهرها را به رنگ قرمز درآورد، «منشأ داخلی نداشته» بلکه از «غرب عراق و جنوب غربی سوریه و بخش‌هایی از یمن» وارد ایران شده است. از این روست که این گرد و غبارها در جنوب، جنوب‌غربی و حتا شمال غرب نیز آسمان را تیره و تار کرده‌اند.
کانون‌های گرد و غبار داخلی و خارجی در مناطق مختلف کشور متفاوت هستند. این کانون‌ها در مناطق مرکزی مانند اصفهان و یزد بیشتر دارای منشأ داخلی است و منشأ غبارهای استان‌های غربی و جنوبی در عراق، سوریه و عربستان است.
به گفته‌ی دبیر ستاد مقابله با گرد و غبار، قسمت اعظم ایران بجز ناحیه شرق از کانون‌های غبارخیز عراق و اردن متأثر شده‌اند.
در پی بی‌توجهی به اهمیت مقابله با ریزگردها و چانه‌زنی بر سر کنترل کانون‌های آن با کشورهای همسایه، آنطور که طهماسبی بیرگانی می‌‌گوید، پدیده گرد و غبار هم از داخل و هم خارج از کشور به بخش‌های قابل توجهی از کشور نفوذ کرده است.
به گفته‌ی او، حدود ۲۸۰ میلیون هکتار مناطق غبارخیز در اطراف ایران وجود دارد که سالانه نزدیک به ۱۵۰ میلیون تُن گرد و غبار تولید می‌کند، «اما این مسئله برای کشورهای همسایه ما اولویت نیست».
این در حالیست که رژیم ایران مدعیست با کشورهای کانون غبار روابط حسنه‌ای دارد و از شرق نیز با طالبان مستقر در افغانستان دچار تعارض نیست. با وجود این، عدم کنترل غبارها شمار شهرهای دچار توفان‌های گرد و غبار را روز به روز بیشتر کرده و زندگی عادی مردم را دچار اختلال نموده است.
به گفته دبیر ستاد مقابله با گرد و غبار، «این پدیده تمام مسائل زیستی و اقتصادی مناطقی که تحت تاثیر آن هستند را درگیر کرده و به شرایط زیستی، کشاورزی، صنعت و دامپروری‌ها در این مناطق خسارت وارد می‌کند.»
این مقام مسئول تغییرات فصلی را یکی دیگر از دلایل بروز گرد و غبار دانسته و بیان کرده است: «ما در حال حاضر در حال عبور از زمستان به اعتدال بهاری هستیم. از آنجا که تغییر درجه حرارت به صورت مداوم صورت می‌گیرد، موجب اختلاف فشار شده و با وزش بادهای شدید که فراتر از آستانه تحمل زمین است، گرد و غبار ایجاد می‌شود.»
طبق پیش‌بینی او، گرد و غبارها تا نیمه فروردین نیز در جنوب و غرب ایران ماندگارند ولی پس از یک فروکش کوتاه‌مدت، دوباره در خردادماه بروز پیدا می‌کنند.
طهماسبی همچنین هشدار داد: سدسازی‌های ترکیه به شدت موجب تشدید گرد و غبارها می‌شود اما اراضی مرتعی جنوب سوریه و غرب عراق که منشأ گرد و غبارهای فعلی هستند، چندان تاثیری از سدسازی‌ها نمی‌پذیرند.
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۱۶ مارس ۲۰۲۲