گرانی چشمگیر مواد خوراکی‌ای که به طور سنتی در مراسم نوروز و سفره هفت‌سین و دید و بازدیدهای عید جایگاه ویژه‌ای دارند، باعث حذف بسیاری از این اقلام از سفره نوروزی مردم ایران شده است.
“دهنتان را شیرین کنید!”؛ این شاید اولین جمله‌ای باشد که پس از تحویل سال و آغاز سال جدید بین خانواده‌ها رد و بدل می‌شود.
یکی از ملزومات عید نوروز شیرینی است. با آنکه رییس اتحادیه قنادان روز ۱۹ اسفند در گفت‌و‌گو با خبرگزاری ایسنا تاکید کرد، “هیچ مشکلی در تولید شیرینی وجود ندارد و افزایش قیمتی هم نخواهیم داشت”، اما با این حال بازار چیز دیگری می‌گوید.
او البته گفته بود که قیمت مواد اولیه شیرینی افزایش یافته، اما “از فروشندگان و قنادان خواسته‌ایم تا شب عید قیمت شیرینی را افزایش ندهند”.
با نگاهی به افزایش قیمت مواد اولیه برای تهیه شیرینی نسبت به سال گذشته می‌توان فهمید که حکم یا دستور عدم افزایش قیمت، کارایی ندارد.
رییس اتحادیه قنادان مشهد به ایسنا گفته است: «روغنی که سال گذشته در بازار آزاد کیلویی ۳۰۰ هزار تومان بود، امسال کیلویی حدودا ۸۵۰ هزار تومان می‌خریم. شکر در بازار آزاد در سال گذشته کیلویی تقریباً ۱۰ هزار تومان خریداری می‌شد اما امسال این قیمت به نزدیک ۲۱ هزار تومان و قیمت شکر دولتی نیز از کیلویی۶۰۰۰ تومان به حدود ۱۳ هزار تومان رسیده است.»
قیمت تخم مرغ نیز به شانه‌ای ۵۵ هزار تومان رسیده است. با این شرایط جای تعجب ندارد اگر قیمت شیرینی نسبت به سال قبل افزایش چشمگیر داشته باشد.
رییس اتحادیه قنادان مشهد گفته است، قیمت شیرینی خوب امسال از کیلویی ۶۰ هزار تومان به بالاست.
یکی دیگر از ملزومات شب عید سبزی پلو با ماهی است. به طور سنتی نیمه شمالی ایران از ماهی سفید و نیمه جنوبی از ماهی‌های جنوب مثل حلوا و شور برای خوراک شب عید استفاده می‌کنند.
امسال اما با نگاهی به قیمت‌های این ماهی‌ها می‌توان حدس زد که برای بسیاری از خانواده‌ها تهیه لااقل این نوع از ماهی‌ها غیرممکن است.
در حال حاضر ارزان‌ترین ماهی در بازار، ماهی قزل‌آلاست که معمولا برای غذای شب عید استفاده نمی‌شود. این ماهی در حال حاضر کیلویی ۶۰ هزار تومان است. ماهی سفید شمال کیلویی ۱۳۰ هزار تومان، ماهی شوریده جنوب بین ۲۸۰ تا ۳۰۰ هزار تومان برای هر کیلو و ماهی حلوای سفید کیلویی ۴۰۰ هزار تومان است.
سفره هفت‌سین و میز پذیرایی از میهمانانی که باید ۱۳ روز گشوده باشد، بدون آجیل متصور نیست. حالا اما چند سالی است که قیمت بالای آجیل این کالای نوروزی را به یک کالای لوکس تبدیل کرده و برخی برای شوخی می‌گویند باید روی آجیل نوشت: فقط برای تزیین!
آجیل چهارمغز، امسال در بازار کیلویی ۳۲۰ تا ۳۵۰ هزار تومان است. آجیل شیرین که برای شب چهارشنبه سوری استفاده می‌شود و معمولا آجیل ارزانی است امسال کیلویی ۲۵۰ تا ۲۸۰ هزار تومان قیمت داشت.
بر اساس جدول قیمتی که در سایت‌های اقتصادی داخل ایران منتشر شده، قیمت پسته خام مغز بوداده کیلویی ۵۰۰ هزار تومان، پسته اکبری کیلویی ۲۸۵ هزار تومان و پسته فندقی کیلویی ۲۶۵ هزار تومان است.
تخمه ژاپنی شور یا گلپر کیلویی ۱۵۰ هزار تومان و تخمه کدوی درشت کیلویی ۱۷۵ هزار تومان است. قیمت بادام نیز از کیلویی ۱۹۰ تا ۲۲۰ هزار تومان بسته به نوع آن متغیر است.
همه اینها در حالی است که روزنامه ایران در روز ۲۵ اسفند طی گزارشی از “مدیریت و تنظیم قیمت‌ها” در آستانه نوروز خبر داد.
به نوشته این روزنامه، “وزارت جهاد کشاورزی در آستانه نوروز با هدف مدیریت و کنترل قیمت‌ها برنامه‌ریزی‌های مدونی از جمله نظارت و بازرسی بر کالا‌های اساسی مورد استفاده مانند نان، برنج، شکر، مرغ، گوشت، تخم مرغ، سبزی، صیفی‌جات، مواد پروتئینی و لبنی را آغاز کرده است”.
بر أساس این گزارش “برای جلوگیری از تشدید قیمت‌ها، طرح درج قیمت تولیدکننده روی کالاها، با هدف تضمین حقوق مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نیز اجرایی شده است”.
اما فروشنده ابایی از این ندارد که قیمت ۴۰۰ هزارتومان برای هرکیلو ماهی یا ۵۰۰ هزار تومان برای پسته را روی کالایش درج کند.
با این حال روزنامه ایران نوشته است: «طبق اعلام رئیس سازمان حمایت از مصرف‌کننده از زمان اجرای این طرح قیمت برخی کالاها بین ۳ تا ۶۵ درصد کاهش داشته‌اند.»
همه اینها در حالی است که حداقل حقوق کارمندان دولت برای سال جاری که در اسفند سال گذشته تصویب شد، سه میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است که با احتساب مزایا و حق اولاد و سنوات برای یک کارمند بدون سابقه دارای دو فرزند حداکثر به چهار میلیون و ۲۰۰ هزار تومان می‌رسد.
حداقل دستمزد ماهیانه کارگران در سال جاری دو میلیون و ۶۰۰ هزار تومان تعیین شد که با احتساب مزایا و حق اولاد برای کارگری با یک سال سابقه کار و دو فرزند به چهار میلیون و ۳۰۰ هزار تومان می‌رسد.
بدین ترتیب این کارگر و کارمند برای خرید دو کیلو آجیل و دو کیلو ماهی باید یک چهارم حقوق ماهیانه‌شان را پرداخت کنند.
به همین دلیل شاید چشیدن طعم شور آجیل و شیرین شدن کام‌ها با شیرینی و استشمام بوی خوش ماهی شب عید در نوروز امسال برای بسیاری از خانواده‌ها میسر نباشد.
برگرفته ای از سایت دویچه وله فارسی، ۱۸ مارس ۲۰۲۲