شاخص فلاکت در ایران رکورد زد

روزنامه همشهری شنبه ۲۰ فروردین، در گزارشی با عنوان «برایند تورم و بیکاری در پایان دهه» به بررسی تغییرات شاخص فلاکت در ۱۱ سال گذشته پرداخت.

در این گزارش، با اشاره به این که نرخ تورم از ۲۱.۵ درصد در پایان سال۹۰ به ۴۰.۲ درصد در پایان سال ۱۴۰۰ رسید، اشاره شده است که «در همین مدت نرخ بیکاری از ۱۲.۳ درصد به ۹.۴ درصد کاهش یافت با این حال شاخص فلاکت به‌‌عنوان مجموع نرخ تورم و نرخ بیکاری از ۳۳.۸ درصد در پایان سال ۹۰ به رقم ۴۹.۶ درصد در پایان سال ۱۴۰۰ رسید که بالاترین شاخص فلاکت در طول ۱۱ سال گذشته است.»

شاخص فلاکت یک نشان‌گر اقتصادی است که از افزودن نرخ بیکاری به نرخ تورم به دست می‌آید. باور برخی از کارشناسان اقتصادی بر این است که تورم فزاینده در کنار بیکاری رو به افزایش برای یک کشور، هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی در بر خواهد داشت. به عقیده آن‌ها، شاخص فلاکت رابطه مستقیمی با جرم و جنایت در جامعه دارد و روند تغییر این شاخص با فاصله حدود یک سال بر شاخص جرم و جنایت تاثیر می‌گذارد.

در مقایسه‌ای که روزنامه همشهری از وضعیت شاخص فلاکت در ۱۱ سال اخیر انجام داده، درباره استان‌های درگیر این شاخص اشاره شده است که پایین‌ترین شاخص فلاکت در پایان سال ۱۴۰۰ مربوط به استان تهران و بالاترین هم مربوط به استان آذربایجان غربی است.

در این گزارش آمده است: «شاخص فلاکت در تهران ۴۳.۶ درصد در سال ۱۴۰۰ بوده که برایند نرخ تورم ۳۷.۶ درصدی و نرخ بیکاری شش درصدی این استان است. پس از آن استان سیستان و بلوچستان با نرخ تورم ۳۶.۶ درصدی و نرخ بیکاری ۷.۶ درصدی قرار دارد که با نمره ۴۴.۲ درصد در رتبه دوم کمترین شاخص فلاکت جا گرفته است. استان‌های همدان با شاخص فلاکت ۴۴.۸ درصد، سمنان با ۴۵.۴ درصد، قم با ۴۶ درصد و خراسان رضوی با ۴۶.۵ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. دو استان فارس و خراسان رضوی نیز شاخص فلاکت پایین‌تر از میانگین کشوری را در پایان دهه ۹۰ تجربه کرده‌اند. شاخص فلاکت در استان فارس ۴۹.۴ درصد و در استان خراسان جنوبی ۴۹.۵ درصد برآورد می‌شود؛ درحالی‌که میانگین شاخص فلاکت سال ۱۴۰۰ ایران ۴۹.۶ درصد، نرخ بیکاری۹.۴ درصد و نرخ تورم ۴۰.۲ درصد بوده است.»

رتبه‌های میانی و بالایی استان‌های دارای شاخص فلاکت به این ترتیب معرفی شده‌اند: «علاوه بر دو استان مرکزی و قزوین با شاخص فلاکت ۴۹.۸ درصد، شاخص فلاکت در استان‌های گیلان، گلستان، اصفهان و بوشهر در کانال ۵۰ درصد نوسان داشته است و در کانال ۵۱ درصدی هم دو استان یزد و خوزستان قرار گرفته‌اند. پس از آن استان‌های مازندران، آذربایجان شرقی، زنجان، خراسان شمالی و کرمان در کانال فلاکت ۵۲ درصدی و وضعیت نارنجی قرار می‌گیرند که درصورت افزایش نرخ بیکاری یا تورم، این استان‌ها مستعد قرار گرفتن در وضعیت بدتر خواهند بود.

در رتبه بعدی جدول فلاکت دو استان البرز با شاخص ۵۳.۱ درصد و ایلام با ۵۳.۳ درصد دیده می‌شوند و هشت استان هرمزگان با شاخص ۵۵ درصد، چهارمحال و بختیاری با ۵۵.۴ درصد، اردبیل، با ۵۵.۵ درصد، کهگیلویه و بویراحمد با ۵۶.۶ درصد، کرمانشاه با ۵۷.۶ درصد، لرستان با ۵۷.۷ درصد، کردستان با ۵۷.۸ درصد و سرانجام آذربایجان غربی با فاصله زیاد نسبت به دیگر استان‌ها با شاخص ۶۲.۲ درصد در وضعیت قرمز جدول فلاکت قرار دارند.»

روزنامه همشهری همچنین در تاریخ ۱۰ مهر ۱۴۰۰ بر اساس آخرین نرخ بیکاری و تورم،‌ شاخص فلاکت ۲۰ استان ایران را در محدوده ریسک معرفی کرد و نوشت که هشت استان ایران از حیث شاخص فلاکت، در محدوده بالای ۶۰ درصد قرار گرفته‌اند.

تیرماه سال ۱۳۹۹ نیز اعلام شده بود: «استان‌های لرستان، کردستان و چهارمحال بختیاری در صدر شاخص فلاکت کشوری قرار گرفته‌اند و این موضوع نشان می‌دهد وضعیت بد بیکاری و تورم بالا در این مناطق، مردم را با مشکلات زیادی مواجه کرده است.»

شاخص فلاکت به‌ سبب تک‌رقمی شدن نرخ تورم در سال‌های ۹۵ و ۹۶ به ‌ترتیب به ۱۹.۳ و ۲۰.۳ درصد رسیده بود که پایین‌ترین رقم در طول دهه گذشته به‌‌ حساب می‌آید.

نخستین‌ بار شاخص فلاکت را محسن رضایی، از نامزدهای انتخابات، در جریان مناظره‌های جنجالی انتخابات ریاست ‌جمهوری سال ۸۸ اعلام کرد. او به افزایش این شاخص تا ۴۰ درصد در طول دوره ریاست جمهوری احمدی‌نژاد اشاره کرد و گفته‌های او مبنی بر بهبود وضعیت کشور را رد کرد. محمود احمدی‌نژاد در پاسخ به این گفته‌ها از به کار بردن واژه فلاکت درباره کشور و مردم اظهار گلایه کرد.

با همه سرپوش‌هایی که مسئولان جمهوری اسلامی بر افزایش نرخ تورم، فقر و بیکاری می‌گذارند، ایران یکی از کشورهای دارای تورم بالا است و سیاست دولت‌های گذشته برای کشاندن نرخ تورم به محدوده تک‌رقمی با شکست مواجه بوده است.

بر اساس آمارهای منتشر شده در سال ۲۰۲۰، ونزوئلا در صدر کشورهایی با بیشترین میزان شاخص فلاکت در جهان قرار گرفت. پس از آن کشورهای زیمبابوه، سودان، لبنان، سورینام، لیبی و آرژانتین در رتبه‌های دوم تا هفتم ایستادند و ایران با شاخص فلاکت ۹۲.۱ در رتبه هشتم این فهرست جا گرفت.

برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱۰ آوریل ۲۰۲۲