ارکستر کالوش از کشور اوکراین برنده مسابقات آواز یوروویژن ۲۰۲۲ شد و توانست بریتانیا و اسپانیا را شکست دهد.
در وقابت‌های یوروویژن ۲۰۲۲، اوکراین طبق آرای هیات داوران در مقام چهارم قرار داشت، اما با رای بالای تماشاگران به مقام اول رسید.
پیش از این هم پیش‌بینی شده بود که ارکستر کالوش با افزایش حمایت‌ها پس از تهاجم روسیه، این عنوان را به خود اختصاص دهد.
از ۲۵ گروهی که از کشورهای مختلف اروپا در مرحله نهایی یوروویژن رقابت کردند، سم رایدر از بریتانیا به مقام دوم رسید و سوئد، اسپانیا و پرتغال در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.
آهنگ «استفانیا» که ترکیبی از رپ، هیپ‌هاپ و موسیقی فولک اوکراینی است، به یاد مادر اوله پسیوک، رهبر گروه کالوش، ساخته شده است، اما با توجه به محتوای ترانه آن، به یکی از آهنگ‌های معروف در زمان جنگ روسیه علیه اوکراین تبدیل شده است.
رهبر گروه کالوش پس از اجرای نهایی در مراسم یوروویژن از کشورهای جهان خواست برای نجات سربازان اوکراینی که در کارخانه فولاد آزوف‌استال در شهر ماریوپل تحت محاصره روسیه هستند کمک کنند.
ایوانا خوالیبوگا که در پی تهاجم روسیه مجبور به فرار از اوکراین شده بود به بی‌بی‌سی گفت: “وقتی اعلام کردند ما برنده شدیم، من فریاد بلندی زدم که همه در آپارتمان شنیدند”.
او که در لهستان به سر می‌برد گفت که این پیروزی به معنای “شادی باورنکردنی برای اوکراین و مردم اوکراین” است.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین با تبریک به ارکستر کالوش تبریک گفت که شجاعت اوکراین “جهان را تحت تاثیر قرار می دهد”.
ارکستر کالوش در پایان اجرای خود در این دوره از مسابقات درباره ماریوپل و کارخانه فولاد آزوفستال صحبت کرد، حرکتی که توسط مردم آنلاین تحسین شد.
حذف روسیه و بلاروس در یوروویژن ۲۰۲۲
درست یک روز بعد از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین در اواخر ماه فوریه، اتحادیه پخش برنامه‌های اروپایی که برگزارکننده یوروویژن است اعلام کرد که روسیه در دوره پیش‌روی این مسابقات شرکت داده نخواهد شد.
این در حالی بود که کمی قبل از آن، این اتحادیه اعلام کرده بود با وجود درخواست اوکراین برای حذف روسیه از یوروویژن ۲۰۲۲، روسیه می‌تواند در این مسابقات شرکت کند.
در آن زمان سوسپیلن، شرکت دولتی رسانه‌ای اوکراینی اعلام کرده بود: «مسابقه ترانه یوروویژن پس از جنگ جهانی دوم ایجاد شد تا اروپا را متحد کند. از این نظر، مشارکت روسیه به عنوان یک متجاوز و ناقض قوانین بین‌المللی در یوروویژن امسال، ایده اصلی این مسابقه را تضعیف می‌کند.»
اما اتحادیه پخش برنامه‌های اروپایی در جواب نوشت: «مسابقه ترانه یوروویژن یک رویداد فرهنگی غیرسیاسی است که کشورها را گرد هم می‌آورد و تفاوت‌ها را از طریق موسیقی جشن می‌گیرد. اعضای روس و اوکراینی اتحادیه پخش برنامه‌های اروپایی متعهد شده‌اند که در دوره امسال در تورین شرکت کنند و ما قصد داریم از آنها استقبال کنیم و اجازه دهید هنرمندان دو کشور در ماه مه شرکت کنند.»
تغییر نسبتاً فوری تصمیم اتحادیه پخش برنامه‌های اروپایی در مورد روسیه، پس از درخواست‌های متعدد دیگر کشورها برای حذف روسیه از یوروویژن اتفاق افتاد.
علاوه بر تلویزیون‌های دانمارک، نروژ، هلند، فنلاند، لیتوانی، استونی و ایسلند، مدیر تلویزیون سوئد از اتحادیه پخش برنامه‌های اروپایی خواست در تصمیم خود برای نگه داشتن روسیه در مسابقات امسال تجدیدنظر کند.
او هشدار داد هرچند بر اساس ایده اصلی یوروویژن، این مسابقات یک رویداد غیرسیاسی است، «اما وضعیت در اروپا با تهاجم روسیه به اوکراین به شدت وخیم است».
سرانجام وقتی اتحادیه پخش برنامه‌های اروپایی تصمیم گرفت که روسیه را از مسابقات امسال حذف کند، در بیانیه‌ای نوشت: «با توجه به این بحران بی‌سابقه اوکراین، وجود ترانه‌ای به نمایندگی از روسیه، مسابقات را مختل می‌کند».
امسال علاوه بر روسیه، کشور بلاروس متحد مسکو نیز در مسابقات یوروویژن شرکت نخواهد کرد، زیرا اتحادیه پخش برنامه‌های اروپایی در اول ژوئیه سال ۲۰۲۱، این کشور را به دلیل محتوای سیاسی ترانه‌های ارائه شده در آن سال و همچنین وضعیت خود بلاروس، به مدت سه سال از شرکت در یوروویژن محروم کرد.
«استفانیا»؛ ترانه‌ای از اوکراین و برای اوکراین
در میان گروه‌های موسیقی که از کشورهای مختلف در یوروویژن امسال شرکت دارند، حضور گروه موسیقی رپ اوکراینی کالوش از همه پررنگ‌تر است و توجه‌های بیشتری را به خود جلب کرده است.
نه تنها حضور کالوش در یوروویژن امسال به این مسابقات رنگ و بوی سیاسی داده، بلکه انتخاب ترانه این گروه در داخل خود اوکراین برای معرفی به یوروویژن نیز تا حدودی سیاسی بود.
در روز ۱۲ فوریه، دو هفته پیش از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین، کالوش در مسابقه تلویزیون ملی اوکراین برای معرفی به یوروویژن مقام دوم را کسب کرد.
اما آلینا پاش خواننده زن ۲۹ ساله اوکراینی که به مقام اول رسیده بود، به دلیل جنجال به وجود آمده بر سر سفرش به شبه‌جزیره کریمه از طریق روسیه، از این مسابقه کناره‌گیری کرد و به این ترتیب، گروه کالوش جای او را گرفت.
با وجود وضعیت جنگی در اوکراین، مقام‌های کی‌یف اجازه داده‌اند پنج مرد عضو گروه کالوش (که همه در سنی هستند که می‌توانند به جبهه‌های جنگ علیه روسیه اعزام شوند) از طریق لهستان به ایتالیا بروند.
این گروه قرار است در مسابقات یوروویژن، ترانه «استفانیا» را که در واقع یک ترانه مرکب از رپ و ملودی سنتی است، اجرا کنند: «من همیشه راهم را به سوی خانه پیدا خواهم کرد، حتی اگر همه جاده‌ها ویران شده‌اند».
این ترانه احساسی که در شرایط کنونی جنگ اوکراین یک ترانه امیدوارکننده توصیف شده، در شبکه یوتیوب در میان ۳۵ اثر دیگر حاضر در یوروویژن پربیننده‌ترین شده است.
همچنین دو هفته پیش از آغاز مسابقات یوروویژن، بر اساس اعلام وبسایتی که وبسایت‌های اصلی شرط‌بندی را در خود جای داده، ترانه این گروه اوکراینی ۴۲ درصد بخت برنده شدن در یوروویژن امسال داشت و بسیار بالاتر از دیگر بخت‌های این مسابقه، یعنی ترانه‌هایی از ایتالیا (۱۴ درصد) و سوئد (۱۰ درصد) ایستاده بود.
استفانیا ادای احترامی به مادر و فراتر از آن وطن است.
اولیه پسیوک، بنیانگذار گروه کالوش و سراینده این ترانه به آسوشیتدپرس گفته است که بخشی از این ترانه خیلی پیش از وقوع جنگ اوکراین نوشته و به مادرش تقدیم شده بود، اما با وقوع جنگ، این ترانه معنای بیشتری پیدا کرد و بسیاری از اوکراینی‌ها، مادر موجود در این ترانه را مادر خود، اوکراین، دانستند.
در حالی که ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه معتقد است اوکراین به طور تاریخی بخشی از روسیه بوده، اهمیت ترانه استفانیا این است که بر فرهنگ مستقل اوکراین تأکید دارد. به ویژه آن که اعضای گروه کالوش این ترانه را با لباس‌های محلی و هوپاک، رقص محلی اوکراینی اجرا می‌کنند.
پسیوک گفته است: «ما خود نشان می‌دهیم که فرهنگ اوکراینی و کد قومیتی اوکراین وجود دارد». او تأکید کرد: «هدف ما این است که موسیقی اوکراینی را نه تنها در اوکراین بلکه در سراسر اروپا محبوب کنیم. و یوروویژن بهترین بستر برای این کار است».
با وجود جنگ در اوکراین، این گروه موسیقی پس از پایان مسابقات یوروویژن به کشورشان بازخواهند گشت.
یوروویژن؛ یک رقابت سیاسی؟
این اولین بار نیست که سایه سیاست بر مسابقات یوروویژن سنگینی می‌کند.
دائن ولتیک، محقق دانشگاه وین و نویسنده کتاب‌هایی درباره ژئوپولیتیک یوروویژن، به خبرگزاری فرانسه گفته است جنگ اوکراین به شدت این رویداد را تحت تأثیر قرار داده، اما «این جدید نیست».
در سال ۱۹۷۵، یونان یوروویژن را به نشانه اعتراض به اشغال قبرس از سوی ترکیه تحریم کرد. سپس در سال ۱۹۹۲، جنگ‌های پیاپی که منجر به فروپاشی یوگوسلاوی شد، بر یوروویژن سایه انداخت.
در سال ۲۰۰۹، چند ماه پس از جنگ در اوستیای جنوبی بین روسیه و گرجستان، اتحادیه پخش برنامه‌های اروپایی ترانه گرجستانی با نام «We Don’t Wanna Put In» که با اسم رئیس‌جمهور روسیه (Putin) در آن بازی شده، ضد روسیه ارزیابی کرد.
در سال ۲۰۱۲، عفو بین‌الملل برگزاری یوروویژن در جمهوری آذربایجان را به دلیل نقض گسترده حقوق بشر در این کشور محکوم کرد.
در سال ۲۰۱۵ نیز، این اتحادیه از ارمنستان خواست تا عنوان ترانه خود را تغییر دهد که در ابتدا «انکار نکنید» بود و کنایه‌ای به امتناع ترکیه از به رسمیت شناختن کشتار ارامنه تلقی می‌شد.
اوکراین در سال ۲۰۱۶، دو سال پس از آن که روسیه شبه‌جزیره کریمه اوکراین را به خاک خود ملحق کرد، بار دیگر با یک ترانه سیاسی پا به عرصه یوروویژن گذاشت.
جامالا، خواننده زن اوکراینی در ترانه‌ای با عنوان «۱۹۴۴» تبعید تاتارها به دست استالین را بازگو کرد که پدر خودش از بازماندگان این واقعه بود.
انتخاب این ترانه با واکنش منفی روسیه مواجه شد، اما سرانجام مقام نخست مسابقات آن سال را کسب کرد.
سال گذشته نیز اتحادیه پخش برنامه‌های اروپایی بلاروس را از یوروویژن اخراج کرد، زیرا این کشور در متن ترانه‌ای که به یوروویژن معرفی کرده بود، به مخالفان سیاسی الکساندر لوکاشنکو رئیس‌جمهور تحت حمایت روسیه حمله کرده بود.
با وجود حساسیت‌ها به متن ترانه‌ها، اما امسال، برگزارکنندگان یوروویژن محتوای ترانه گروه اوکراینی را حاوی اشعار و مواضع سیاسی و ناقض مقررات این مسابقات ندانسته‌‌اند.
در سال ۲۰۰۴، اوکراین برنده این مسابقات شد و سال بعد که «انقلاب نارنجی» در این کشور روی داد، آنان یک ترانه بسیار سیاسی را برای یوروویژن معرفی کردند که در نهایت پذیرفته شد.
برگفته ای از سایت ایران امروز، ۱۵ می ۲۰۲۲