جام زرین مشگینشهر، یادگار به‌جامانده از تمدن سه‌هزارساله ایران‌زمین که کارشناسان اذعان کرده‌اند ارزش آن با جام‌های معروف حسنلو و مارلیک برابری می‌کند، در یک جعبه پلاستیکی نگهداری می‌شود؛ در صورتی که مدیران میراث فرهنگی قول داده بودند از این اثر نفیس تاریخی در مکانی امن محافظت می‌کنند.
خرداد ۱۳۹۳ بود که یحیی نقی‌زاده، مدیرکل میراث فرهنگی استان اردبیل، از کشف محموله بزرگ قاچاق اشیای عتیقه شامل ۳۰۰ اثر ارزشمند دوران ایران باستان خبر داد و گفت در میان این اشیا، جام بسیار نفیسی به دست آمده که از طلای ناب ساخته شده است و سه هزار سال قدمت دارد.
انتشار تصاویر بازدید ضرغامی و مدیران میراث فرهنگی از جام زرین، واکنش بسیاری از کاربران رسانه‌های اجتماعی را در پی داشت – yjc
حدود سه سال بعد، یعنی بهمن ۱۳۹۶، محرم جعفری، رئیس وقت اداره کل میراث فرهنگی مشگینشهر، شایعات درباره انتقال جام زرین به مکانی دیگر را تکذیب کرد و وعده داد که پس از پایان عملیات ساخت موزه مشگینشهر، این اثر تاریخی نفیس به محل موزه منتقل می‌شود تا مردم بتوانند آن را تماشا کنند. او ادعا کرد که جام زرین در مکانی امن نگهداری می‌شود.
بر اساس اطلاعاتی که این مقام میراث فرهنگی در سال ۱۳۹۶ ارائه داد، برای احداث ساختمان موزه مشگینشهر بیش از پنج میلیارد تومان اختصاص یافت و طبق برنامه، این موزه باید تا سال ۱۳۹۸ افتتاح می‌شد، منتها به شرط اینکه بودجه نهایی کار نیز تامین می‌شد.
از این ماجرا سه سال دیگر هم گذشت. در شهریور ۱۳۹۹، در حالی که هنوز از راه‌اندازی موزه مشگینشهر خبری نبود، وعده‌ها همچنان ادامه داشت و این بار نادر فلاحی، مدیرکل وقت میراث فرهنگی استان اردبیل، در جمع خبرنگاران گفت که پس از تکمیل ساختمان موزه مشگینشهر، جام زرین سه‌هزارساله در این موزه به نمایش در خواهد آمد.
از این وعده نیز بیش از یک سال گذشت تا اینکه ایمانعلی ایمانی، رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان مشگینشهر، در بهمن ۱۴۰۰ خبر داد که آثار تاریخی کشف‌شده سال ۱۳۹۳ از جمله جام زرین، در موزه باستان‌شناسی مشگینشهر نگهداری خواهند شد. او نیز خبرها درباره احتمال جابه‌جایی این اثر نفیس تاریخی را تکذیب کرد و مدعی شد که جام زرین مشگینشهر و مجموعه تاریخی فرهنگی مرتبط به آن در مکانی امن نگهداری و محافظت می‌شوند.
او در پاسخ به این سوال که بالاخره موزه مشگینشهر چه زمان راه‌اندازی می‌شود، گفت که این موزه با سرعت و پیشرفت فیزیکی بالایی در حال تکمیل است و در آینده نزدیک، به مرحله افتتاح و بهره‌برداری خواهد رسید.
اکنون از این وعده نیز حدود شش ماه می‌گذرد؛ در این مدت نه تنها موزه مشگینشهر افتتاح نشد، بلکه شواهد آشکار می‌کند که محل امن و مطمئن نگهداری جام زرین که مدیران میراث فرهنگی از آن دم می‌زدند، یک مخزن پلاستیکی و مقداری پنبه است.
عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، روز سه‌شنبه، چهارم مرداد، به مشگینشهر رفت و پس از بازدید از آثار تاریخی این شهر، به همراه دیگر مدیران زیردست خود کنار جام زرین مشگینشهر ایستاد و عکس گرفت و بدون اینکه سوال کند چرا این اثر نفیس در یک مخزن پلاستیکی نگهداری می‌شود، گفت: «جام زرین مشگینشهر شناسنامه منطقه است و می‌تواند نام آن را پرآوازه کند.»
او اذعان کرد که جام زرین مربوط به ۸۰۰ سال قبل از میلاد مسیح است.
انتشار تصاویر بازدید ضرغامی و مدیران میراث فرهنگی از جام زرین در حساب اینستاگرام سازمان میراث فرهنگی استان اردبیل، واکنش بسیاری از کاربران رسانه‌های اجتماعی را در پی داشت و بسیاری نگهداری جام زرین در «جا نونی» یا «سبد پیک‌نیک» را نشانه بی‌کفایتی وزیر و مدیران میراث فرهنگی دانستند. البته ضرغامی پیش‌تر نیز با در دست گرفتن یک اثر تاریخی اثبات کرده بود که از اهمیت و جایگاه آثار تاریخی آگاهی و درک درستی ندارد.
وزیر میراث فرهنگی نگهداری جام زرین در ظرف پلاستیکی را به «محافظت در مخزن امن به صورت پلمپ» تعبیر کرد و گفت که پس از افتتاح موزه مشگینشهر در ماه‌های آتی، این جام‌زرین برای عموم مردم به نمایش گذاشته خواهد شد. او سپس در توییتی در همین زمینه نوشت که تعدادی از آثار تاریخی مشگینشهر با مصوبه «شورای تامین» در یکی از بانک‌های شهر نگهداری می‌شوند.
جام زرین مشگینشهر از آن جهت اهمیت و ارزش تاریخی دارد که پیشینه آن به هزاره اول قبل از میلاد می‌رسد و یادگار عصر آهن است. این اثر ارزشمند تاریخی نماینده بی‌چون‌وچرای تمدن کهن و رازآلود ایران در حدود سه هزار سال پیش است.
جام زرین که گفته می‌شود در روستایی به نام احمد بیگلو، از توابع مشگینشهر، کشف شد، از جنس طلای خالص است و ارتفاع آن ۱۲ سانتی‌متر است، بلندی نقش برجسته‌های آن دو سانتی‌متر است و نقش دو ردیف گاو در حال حرکت روی آن به نشانه برکت، زیبایی خاصی به آن بخشیده است. هر ردیف گاو با سر برجسته پرچی و بدون تزیین به شیوه قلم‌زنی است و در جلو هرکدام درخت زندگی نشان داده شده است. این نقوش به صورت قرینه و ظریف کار شده‌اند. ترنج هندسی کف جام نیز که در میان آن خورشیدی با شعاع منظم نقش بسته، نمایانگر اهمیت خورشید برای ایرانیان باستان است و روشنایی را تداعی می‌کند.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۲۷ جولای ۲۰۲۲