افزایش باران‌های شدید موسمی به عنوان یکی دیگر از بحران‌های اقلیمی نوظهور بخشی از استان‌های کشور را گرفتار کرده است. گفتنی است مقامات جمهوری اسلامی و رسانه‌های داخلی که عنوان فرنگی «مونسون Monsoon» را بجای باران‌های موسمی به کار می‌برند، از قرار معلوم نمی‌دانند این کلمه از واژه عربی «موسم» یا همان «فصل» می‌آید!
در حال حاضر استان‌های جنوبی ایران با سیلاب گسترده‌ی ناشی از باران‌های موسمی به ویژه در سیستان و بلوچستان و کرمان روبرو هستند. دست‌کم ۳۵ روستا در سیستان و بلوچستان گرفتار سیلاب شده‌اند و ویدئوهای بارندگی‌ها درختان نخل را غرق در آب نشان می‌دهند!
تنها چند روز پس از وقوع سیل مرگبار در استان فارس و کُشته شدن ۳۲ نفر از جمله دو کودک، باران‌های موسمی در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان و فارس شهروندان این مناطق را با سیل و آبگرفتگی غافلگیر کرده است.
هواشناسی اعلام کرد، استان‌های یزد، اصفهان، چهار محال و بختیاری، بوشهر، کهگلویه وبویراحمد، مرکزی
و لرستان تا ۱۲ درجه سانتی‌گراد کاهش دما دارند و سواحل دریای کاسپین نیز روزهای پُرباران در پیش دارد.
در مناطق شهری ایران ولی دمای هوا همچنان گرم‌تر از حالت عادی خواهد بود که تا پایان هفته ادامه خواهد داشت.
ورود توده‌ی باران‌های موسمی به ایران از اوایل روز یکشنبه شروع شده و دست‌کم تا چهارشنبه ادامه پیدا می‌کند. حجم بارش‌ها در جنوب شرقی ایران بیش از همه جاست و سیل و آبگرفتگی از عصر دیروز در جیرفت کرمان، جنوب سیستان و بلوچستان و شرق، شمال و مرکز استان هرمزگان زندگی مردم را از حالت عادی خارج کرده است.
احمد بلندنظر سرپرست فرمانداری جیرفت گفته است، راه‌های روستایی زمین حسین و به‌بحرآسمان در حوزه ساردوئیه به دلیل سیلاب شب گذشته هنوز مسدودند.
در شهرستان جیرفت نیز بخش‌های ساردوئیه و بحرآسمان به مزارع کشاورزی خسارات جزیی وارد آمده و سه راه روستایی نیز مسدود شده است.
در پی ورود ابرهای باران‌زای موسمی، نگرانی از وضعیت زلزله‌زدگان در منطقه سایه خوش استان هرمزگان نیز افزایش یافته است. این زلزله ۱۱ تیرماه رخ داد و در بسیاری از روستاهای زلزله‌زده از جمله سایه خوش، کوشک، کنخ، گنایی، گاومیری، دژگان، گاومیری، بنو، کلاتو، در برخی مناطق و اماکن خالی از سازه، صدها چادر و کانکس برپاشده که امکان دارد با باد شدید و بارش‌های تند کنونی در معرض سیل و توفان قرار بگیرند.
علاوه بر جنوب ایران، کشورهای عمان و یمن هم این روزها گرفتار باران‌های موسمی هستند.
با اینکه مقامات مسئول مدعی پیش‌بینی چنین سیلاب و بارندگی‌هایی شده‌اند ولی هم خودشان و هم مردم غافلگیر شده‌اند بطوری که خسارات جانی قابل توجه به بار آمده است.
بر اساس گزارش‌های مردمی، منافع بارندگی‌های شدید در مناطق جنوبی سیستان و بلوچستان و کرمان کمتر از ویرانی‌هایی است که برجای گذاشته. اگرچه گفته می‌شود بارندگی‌های تابستانی عمده آب مورد نیاز نقاطی مثل سیستان و بلوچستان را برای یکسال تأمین می‌کند ولی اینبار شدت سیل، ویرانی عظیم‌تری برجای نهاده است.
بر اساس گزارش‌های هواشناسی از ابتدای امردادماه ۱۴۰۱ تا دومین هفته از دومین ماه تابستان ورود این سامانه بارشی نزدیک به ۴۰ درصد کشور را تحت تاثیر قرار داده و تا ۴ روز آینده جوّ ناپایدار و بارش‌های غیرعادی در بسیاری از نقاط کشور و استان‌ها بجز غرب و شمال‌غربی وجود خواهد داشت.
به گفته کارشناسان سازمان هواشناسی از دیروز که بارش ابرهای موسمی در استان سیستان و بلوچستان آغاز شد، رفته رفته این سامانه به سمت شمال و مرکز کشور کشیده می‌شود که با افزایش رگبار و رعد و برق در استان‌های گیلان، مازندران، گلستان، سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان، فارس، بوشهر، اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری و غرب یزد همراه خواهد بود.
طبق گفته‌های احمد شیرانی رییس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهنمایی و رانندگی، در جنوب استان سیستان و بلوچستان طغیان رودخانه سبب بسته شدن جاده ایرانشهر– مهرستان شده است. او درباره انسداد شریانی محورها اضافه کرد: محور ریگان- ایرانشهر تنها محوری است که به صورت شریانی مسدود است.
روابط عمومی «هلال احمر» سیستان و بلوچستان گزارش داد، ۵۷ خانوار سیل‌زده در قالب ۲۱۱ نفر در چادرهای امدادی جمعیت »هلال احمر» این استان اسکان اضطراری داده شده‌اند.
همچنین ۳۵ روستا را در شهرستان‌های سرباز نیکشهر، ایرانشهر، سیب و سوران، دلگان، فنوج، سراوان و خاش سیل فراگرفته است.
علیرضا شهرکی مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان گفت: «با توجه به فعالیت سامانه بارشی مونسون [باران‌های موسمی] تمامی دستگاه‌های مسئول در مدیریت بحران در محل مستقر بوده تا در صورت بروز بحران در کمترین زمان ممکن امداد‌رسانی انجام شود.»
از ابتدای تیرماه تا کنون بیشترین مقدار بارندگی مربوط به چاه کمال ۸۹ میلی‌متر، آپگاه نیکشهر ۱۱۸ میلی‌متر، ایرانشهر ۴۴ میلی‌متر و دهیرک ۱۲۳ میلی‌متر گزارش شده که در هفته کنونی شدیدتر نیز می‌شود.
به گفته‌ی شهرکی، «با توجه به پیش‌بینی فعالیت این سامانه بارشی در کشور افغانستان و احتمال جاری شدن روان آب در رودخانه هیرمند مقرر شد تا شرکت آب منطقه‌ای استان نسبت به پاکسازی و لایروبی مسیر جریان و هدایت حداکثری آب به چاه نیمه ها نیز اقدام کنند.»
در حالی که علاوه بر استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان، استان هرمزگان نیز در ارتباط با باران‌های موسمی به حال آماده‌باش درآمده، سازمان هواشناسی توصیه‌هایی به ویژه برای کشاورزان و پرورش‌دهندگان ماهی داشته تا موانع ورود آب را بردارند.
کانال‌های هواشناسی به مردم توصیه کرده‌اند، در صورتی که قصد فیلمبرداری از مناطق پُربارش را دارند، تلفن خود را در حالت «پرواز» قرار دهند، چون با هر رعد و برق، امکان برق‌گرفتگی به اندازه یک دکل ۴۰ متری فولادی وجود دارد.
تصاویر و ویدئوها نشانگر حجم بالای بارندگی و آبگرفتگی است، تا حدی که نخل‌ها در سیستان و بلوچستان در آب غرق شده و زیر آب رفته‌اند. بر مبنای تصاویر انتشار یافته، پل‌های این استان توانایی هدایت و خارج کردن آب را ندارند و سیل به راحتی راه سرازیری در پیش می‌گیرد.
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۲۷ جولای ۲۰۲۲