شماری از مقامات اسرائیلی به روزنامه «هاآرتص» گفتند که به باور آنها حکومت ایران متن اخیر توافق مربوط به احیای برجام که مذاکرهکنندگان غربی پیشنهاد دادهاند را نخواهند پذیرفت. این در حالی است که مذاکرهکنندگان روز دوشنبه در پی آخرین دور از مذاکرات وین به کشورهای خود بازگشتند.
اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگکننده مذاکرات تاکید دارد که متن آخری که به عنوان توافق ارائه کرده است، متن نهایی است. آمریکا به سرعت و بلافاصله اعلام کرد از این متن پشتیبانی میکند و ایران قرار است تصمیم خود را ظرف چند روز آینده اعلام کند.
جاناتان لیس، روزنامهنگار و تحلیلگر روزنامه «هاآرتص» گفت: مقامات اسرائیلی که با او صحبت کردهاند، باور دارند که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، با آخرین پیشنهاد برای توافق همنظر نیست و از اینکه نظرش عوض شده باشد هم نشانی در دست نیست.
یک مقام اسرائیلی بدون افشای نامش به این روزنامه گفت: «ایران تغییر راهبردی نداشته است. نمیخواهند این توافق را قبول کنند و چیزی که بهبود چشمگیری نسبت به برجام نداشته باشد را به این راحتیها نخواهند پذیرفت.»
این در حالی است که برخی مذاکرهکنندگان ارشد روز یکشنبه اعلام خوشبینی کرده بودند. میخائیل اولیانوف، سفیر روسیه، روز یکشنبه پس از چهار روز مذاکرات در هتل-قصر کوبورگِ وین گفته بود: «پنج دقیقه یا پنج ثانیه با خط پایان فاصله داریم.» او البته گفته بود، «سه یا چهار مساله» هنوز حل نشدهاند که «بهخصوص برای ایران و آمریکا حساس هستند.»
اما مقامات دیپلماتیک اسرائیل به «هاآرتص» گفتند که دور اخیر مذاکرات بینتیجه بود و آنها هم انتظاری جز این نداشتهاند. یکی از این مقامات گفت: «لحظهای از خوشبینی وجود داشت اما خیلی سریع معلوم شد خوشبینی مصنوعی است و هدف کار فشار گذاشتن بر ایرانیها برای تصمیمگیری است و این امید که همین متن موجود را بپذیرند.»
انریکه مورا، مذاکرهکننده ارشد اتحادیه اروپا، گفته بود، «کاملا» راجع به پیشرفت مذاکرات اخیر خوشبین است و به رسانههای ایران گفته بود که مذاکرات «به زودی» به پایان خواهند رسید.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا نیز پس از ۱۶ ماه مذاکره بر سر احیای برجام، موضع خود را روشن کرده است: جایی برای مذاکره باقی نمانده است و ایران چارهای به جز پذیرش یا رد توافق موجود ندارد. بروکسل تاکید دارد که آخرین متن پیشنهادی هم به مساله رفع تحریمها میپردازد و هم به مساله محدود کردن فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی.
بورل در تویتر نوشت: «آن چیزی را که میشد مذاکره کرد مذاکره کردهایم و حالا به متن نهایی رسیدهایم. اما پشت هر مساله فنی و هر بند توافق تصمیمی سیاسی است که باید در پایتختها گرفته شود.»
گفته میشود ایران خواهان امتیازاتی وسیعتر است که خارج از برجام است. یکی از این خواستهها مختومه شدن پرونده فعالیتهای هستهای در گذشته است، نظر آنچه که آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم اکنون درباره کشف اورانیوم غنی نشده در سایتهای اعلام نشده در ایران دنبال میکند.. گفته میشود این آخرین مسالهای است که ایران اصرار دارد در توافق احیای برجام گنجانده شود و طرف مقابل در این موضوع که پادمانی خوانده میشود، مقاومت کرده است.
لیس در تحلیل خود مینویسد: «به هر حال اگر ایران مخالف متن نهایی باشد شاید تلاش کند با درخواست ادامه مذاکرات زمان بخرد. اسرائیل خود را برای چنین سناریویی آماده میکند؛ سناریویی که در آن تهران قادر به ادامه برنامه هستهای خود است.»
این تحلیلگر تاکید کرد که اسرائیل در عین حال آماده دو سناریوی دیگر است: فروپاشی کامل مذاکرات یا امضای توافق بین طرفین و احیای برجام. یک مقام اسرائیلی گفت: «اسرائیل امیدوار است که قدرتهای جهانی به ایران اجازه ندهند اینطور مذاکرات را به درازا بکشاند و زمان بخرد.»
برگفته ای از سایت ایران امروز،۱۰ اگوست ۲۰۲۲