در آشفته‌بازاری که جمهوری اسلامی در حوزه اقتصاد و معیشت مردم ایجاد کرده، پس از پدیده‌های نوظهور مانند فروش اعضای بدن و نوزاد، اجاره کارت بانکی و سند ملک برای دریافت وام، با افزایش قیمت وام ازدواج، این وام‌ها نیز وارد بازار سیاه شده است.
جمهوری اسلامی در حالی که برای تشویق جوانان به ازدواج و آسان‌کردن آغاز زندگی زوج‌ها رقم وام ازدواج را امسال افزایش داده اما هنوز سال به نیمه نرسیده، در وبسایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های تلگرامی صدها آگهی برای فروش وام ازدواج منتشر شده و بازار سیاه وام ازدواج داغ است.
وام ازدواج از جمله وام‌های با بهره پایین است که در نظام بانکی ایران پرداخت می‌شود. در سال ۱۴۰۱ رقم وام ازدواج به ۱۲۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرد. این وام با بهره چهار درصد و بازپرداخت ۱۰ ساله است و بانک‌ها به دلیل بخشنامه‌های ویژه دولت، برای پرداخت آن سختگیری زیادی نمی‌کنند. این در حالیست که دیگر وام‌های رسمی در نظام بانکی کشور معمولا با سودهای چند ده درصدی با اقساط سنگین ماهیانه هستند و دریافت آنها نیازمند داشتن چند ضامن است.
اختلاف شرایط دریافت و بازپرداخت وام ازدواج با دیگر وام‌های موجود مثل وام مسکن، سبب شده بازار وام ازدواج رونق بگیرد. دارندگان وام ازدواج مبلغ وام خود را با ارقامی از ۳۰ تا ۶۰ میلیون تومان آگهی کرده‌اند. حتی برخی صفحات اینستاگرامی نیز در حکم دلال خرید و فروش وام ازدواج، مشغول داغ‌تر کردن بازار سیاه وام ازدواج هستند.
در حالی که خرید و فروش وام ازدواج کم و بیش در سال‌های گذشته هم وجود داشته اما افزایش دو برابری قیمت وام ازدواج از سال ۹۹ تا ۱۴۰۱ سبب شده بازار ویژه‌ای برای خرید و فروش وام ازدواج ایجاد شود. محمدمهدی تندگویان معاون وزیر وقت ورزش و جوانان در سال ۱۳۹۹ و در واکنش به انتشار آگهی فروش وام ازدواج گفته بود که برخی در کانال‌های تلگرامی با انتشار این آگهی‌ها کلاهبرداری می‌کنند. او همچنین از دخالت دادن پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات(فتا) برای برخورد با منتشرکنندگان این آگهی‌ها خبر داده بود.
اکنون با گذشت دو سال از سخنان معاون وزیر پیشین ورزش و جوانان برای خرید و فروش وام ازدواج بازار سیاه راه افتاده و شمار زیادی از زوج‌های دریافت‌کننده وام ازدواج به دنبال فروش وام خود هستند.
یکی از فروشندگان وام ازدواج در گفتگو با وبسایت «تجارت نیوز» گفته که «وام ازدواج ۱۲۰ میلیون تومان است و آن را ۴۴ میلیون تومان می‌فروشم. یک سفته هم می‌گیرم برای ضمانت پرداخت اقساط.» او می‌گوید: «به محضرخانه می‌رویم و سندی تنظیم می‌کنیم که وام را فروخته‌ایم و اقساط آن را خریدار می‌پردازد.»
یکی دیگر از فروشندگان این وام را ۳۳ میلیون تومان به فروش گذاشته است. فروشنده دیگری هم می‌گوید دو وام ازدواج دارد به مبلغ ۲۷۰ میلیون تومان که آنها را ۶۰ میلیون تومان می‌فروشد.
اما نکته مهم درباره وام ازدواج، افزایش مبلغ با کاهش سن گیرنده وام است! در قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» مبلغ وام ازدواج برای مردان زیر ۲۵ سال و زنان زیر ۲۳ سال، ۳۰ میلیون بیشتر می‌شود. یعنی ۱۵۰ میلیون تومان.
این موضوع زنگ خطر جدی برای افزایش شمار کودک‌همسری با هدف ثبت ازدواج، دریافت و فروش وام، به ویژه در میان اقشار تنگدست و نیازمند را به صدا در آورده است.
آمارها نشان می‌دهد ۱۳۱ هزار کودک کمتر از ۱۵ سال در پنج سال گذشته ازدواج کرده‌اند. جزییات این آمار نشان می‌دهد آمار کودک‌همسری در این سالها روندی صعودی داشته بطوریکه در زمستان سال ۱۳۹۹ نسبت به بهار همان سال، کودک‌همسری در میان دختران افزایش ۳/۱۷ درصدی و در میان پسران افزایش ۷/۸۶ درصد داشته است.
از سال گذشته اما با آغاز بکار دولت رئیسی طرح‌های افزایش جمعیت با ایجاد مشوق‌های ازدواج و فرزندآوری به طور جدی در دستور کار دولت و سازمان‌های مربوطه قرار گرفته که افزایش رقم وام ازدواج نیز یکی از آنها است. آمارهای رو به افزایش کودک‌همسری که از سوی مرکز آمار ایران ارائه شده همگی مربوط به پیش از ارائه این مشوق‌ها از سوی دولت است.
دولت رئیسی برای «هفته ازدواج» از ۱۰ تا ۱۶ تیر امسال شعار «آسان و آسمانی» را برگزید و برنامه‌های مختلفی برای تشویق به ازدواج، با هدف قرار دادن افراد زیر ۲۵ سال اجرا کرد. مهدی متقی‌فر مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی وزارت ورزش و جوانان در سخنانی به مناسبت «هفته ازدواج» از برنامه‌های دولت برای افزایش آمار ازدواج خبر داده بود.
مهدی متقی‌فر گفته بود که «ابتدای سال جاری ۲۱۰ هزار فقره وام ازدواج به ارزش ریالی ۲۸۵ هزار ۸۳۱ میلیارد ریال پرداخت شده است. این درحالیست که درسال گذشته ۱۷۵ هزار فقره تسهیلات و ۱۴۹ هزار میلیارد پرداخت شده است که رشد بیش از ۷۱ درصدی را در این زمینه داشته‌ایم.»
با اینهمه به نظر می‌رسد در سالی که دولت ابراهیم رئیسی به دنبال افزایش ازدواج «آسان و آسمانی» بوده، بازار سیاه وام ازدواج که به گفته این مقام وزارت ورزش و جوانان با افزایش ۷۱ درصدی پرداخت به متقاضیان روبرو بوده، رونق پیدا کرده است!
حال باید دید آمار ازدواج به ویژه «کودک‌همسری» با هدف کسب درآمد از وام ازدواج امسال تا چه اندازه افزایش پیدا خواهد کرد!
برگرفته ای از سایت کیهان لندن،۱۹ اگوست ۲۰۲۲