زنانی که «پایان حجاب اجباری» را اعلام می‌کنند

ندا سانیچ
چهارشنبه صبح زنی به نام دنیا با دوستش برای خوردن صبحانه به یک قهوه‌خانه در جنوب تهران رفت. عکس بی‌حجاب‌شان را در توییتر گذاشت و نوشت: «بین‌کار رفتیم جوادیه صبحانه خوردیم و برگشتیم.»

طوری عادی با این عکس و اتفاق برخورد کرده بود که انگار هیچ‌گاه قانون حجاب اجباری در ایران وجود نداشته و مهسا امینی همین دو هفته پیش به خاطر آن «کشته» نشده است.

در نقطه دیگری در تهران، در مراسم تشییع امین تارخ، بازیگر ایرانی که به تازگی درگذشته، فاطمه معتمدآریا، بازیگر، بدون حجاب سخنرانی می‌کرد؛ او هم انگار که قانونی به نام حجاب اجباری را به رسمیت نمی‌شناسد.

به تدریج، تعداد زنان نامدار و بی‌نشانی که روسری‌هایشان را برداشته و در خیابان اعتراض می‌کنند یا کارهای عادی‌شان را انجام می‌دهند، از شمار خارج می‌شود.

تصویر دنیا در رستوران در حال خوردن صبحانه را در شبکه‌های اجتماعی با تصویر رزا پارکس، فعال ضدنژادپرستی آمریکا، مقایسه کرده‌اند، در زمانی که سیاه‌پوستان اجازه نداشتند در قسمت سفیدپوستان بنشینند و او برای اعتراض در اتوبوس در قسمت سفیدها می‌نشست.

این تصاویر در حالی به ثبت می‌رسد که چند ماه پیش عکس بی‌حجاب پایان تحصیلات دانشجویان دانشگاه تهران به جنجالی در فضای اجتماعی- سیاسی ایران تبدیل شده بود.

حجاب که روزی از ارکان اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شد، حالا سست‌تر از همیشه شده و یکی از پایه‌های نظام در آستانه فروریختن است.

زنانی مانند رز در توییتر می‌گویند چند روز است بدون حجاب به خیابان می‌روند و دیگران را هم به «عادی‌سازی» دعوت می‌کنند.

اعتراضات سراسری در ایران به هر جا برسد، زنان زیادی هستند که باور دارند وضعیت به دوران قبل از مرگ مهسا امینی بازنخواهد گشت.

«من را ببخشید»
لادن طباطبایی،‌ بازیگر ایرانی در دهه ۸۰ خورشیدی در نقش پلیسی چادری در سریال خواب و بیدار به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده بازی می‌کرد. او که حالا در ایالت کالیفرنیای آمریکا حجاب از سر برداشته و به معترضان پیوسته است، مقابل دوربین تندیس شیشه‌ای را که از محمدباقر قالیباف، رئیس وقت نیروی انتظامی گرفته بود، شکست.

خانم طباطبایی مقابل دوربین گفت آن زمان فکر می‌کرده نیروی انتظامی حافظ جان و مال مردم است. اما بعد از سال‌ها، و «خیلی دیر به او ثابت شد» که اینطور نبوده است. لادن طباطبایی گفت «این حق مهسا و مهساها نیست» و از مخاطبانش خواست او را ببخشند.

پیش از او هم شمار دیگری از بازیگران زن حجاب از سر برداشته بودند. تازه‌ترین آنها آبان عسگری، بازیگر نقش عاطی در سریال یاغی که بازی‌اش مورد توجه قرار گرفته و آینده‌ خوبی در این حرفه برایش پیش‌بینی می‌شد؛ اما تصمیم گرفت مقابل دوربین موهایش را کوتاه و از معترضان حمایت کند.

در همین حال گزارش‌هایی منتشر شده که حاکی از تلاش حکومت برای مقابله با این موج است؛ از جمله انتشار خبری درباره رفتن ماموران امنیتی به خانه کتایون ریاحی که در روزهای اول اعتراضات حجابش را برداشته و از معترضان حمایت کرده بود.

خانم ریاحی در سریال یوسف پیامبر که مجموعه تلویزیونی مورد علاقه رهبر جمهوری اسلامی ایران بوده، بازی کرده و حالا این مجموعه دیگر از تلویزیون «غیر قابل پخش» خواهد بود. مانند ده‌ها سریال و نمایشی که به دلیل بی‌حجاب شدن بازیگران آن، تلویزیون برای پخش‌شان با مشکل روبه‌رو خواهد شد.

از آنجلینا جولی تا الیف شفق و ژولیت بینوش: جهان شما را می‌بیند
الیف شفق (شافاک) نویسنده سرشناس ترکیه بریتانیایی برای همدردی با زنان ایران موهایش را زد

حرکت زنان و مردان ایرانی برای مقابله با حجاب اجباری و همزمان مقابله با «اصل» حکومت جمهوری اسلامی، از دید جهان پوشیده نیست.

واکنش هنرمندان در حمایت از آنها ادامه دارد. چهارشنبه ششم مهر ماه، ژولیت بینوش، بازیگر مطرح فرانسوی در اینستاگرامش ویدئویی از اعتراضات در ایران منتشر کرد و نوشت: «زن و مرد با هم برای آزادی».

آنجلینا جولی، بازیگر هالیوود که عکسی از مهسا امینی را در اینستاگرامش گذاشته بود، نوشت به «زنان نترس و مقاوم»، مهسا امینی و همه کسانی که به خیابان آمده‌اند، ادای احترام می‌کند و خطاب به زنان ایران گفت «ای زنان ایران، ما شما را می‌بینیم.»

الیف شفق، نویسنده سرشناس ترکیه بریتانیایی هم که به نظر می‌آید از نزدیک وقایع ایران را دنبال می‌کند و از روز اول ابراز همدردی کرده است، در همراهی کارزاری که راه افتاده، موهایش را زد و گفت می‌خواهد به نشانه «عشق»‌ و «خواهری» به زنان «شجاع» ایران بگوید که جهان نظاره‌گر آنهاست.

برگفته ای از سایت بی بی سی فارسی، ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۲