ایران به دنبال سرعت دادن به برنامه غنی‌سازی خود به ویژه در نطنز است. به زودی سومین آبشار IR-6 در نطنز وارد مدار می‌شود. هفت آبشار سانتریفیوژ پیشرفته از میانه تابستان تا کنون در نطنز نصب شده است. تهران به آژانس اطلاع داد که قصد دارد گام‌های هسته‌ای را از این هم فراتر ببرد.
خبرگزاری رویترز می‌گوید به گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد فعالیت‌های ایران دست یافته است. بر مبنای این گزارش ایران به سرعت در حال گسترش توانایی‌های خود برای غنی‌سازی اورانیوم با سانتریفیوژهای پیشرفته در مجتمع غنی‌سازی نطنز است و اکنون قصد دارد فراتر از برنامه‌ریزی قبلی‌اش پیش برود.
در حالی که مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده در مورد احیای برجام متوقف شده است، تهران تعداد بیشتری از سانتریفیوژهای پیشرفته را به جریان انداخته است. این سانتریفیوژهای جدید از نوع پیشرفته هستند و طبق برجام نباید از آن‌ها برای غنی‌سازی استفاده می‌شد.
این ماشین‌های غنی‌سازی جدید بسیار کارآمدتر از سانتریفیوژهای نسل اول IR-1 هستند. طبق برجام ایران در فاز نخست برجام تنها مجاز به استفاده از سانتریفیوژهای نسل اول بود.
ایران هم‌اکنون به تدریج سانتریفیوژهای قدرتمندتر و جدیدتر را با نسل اول سانتریفیوژهایش در فردو و نطنز جایگزین کرده است. در گزارش رویترز آمده است که سالن‌های غنی‌سازی در دو مجتمع نطنز و فردو در زیر زمین ساخته‌شده‌اند تا در برابر بمباران هوایی آسیب‌ناپذیر شوند.
در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به کشورهای عضو آمده است که سومین آبشار یا خوشه‌ای از سانتریفیوژهای پیشرفته IR-6 که اخیراً در کارخانه زیرزمینی غنی‌سازی سوخت (FEP) در نطنز نصب شده‌اند، اکنون وارد مدار تولید شده است. دیپلمات‌ها می‌گویند IR-6 پیشرفته‌ترین سانتریفیوژ ایران است.
گزارش محرمانه آژانس نشان می‌دهد که ایران همچنین به سرعت نصب هفت آبشار را تکمیل کرده است که در زمان تدوین گزارش قبلی در روز ۳۱ آگوست در مراحل اولیه نصب قرار داشتند. پایان ماه اوت آخرین بازدید بازرسان آژانس برای تدوین گزارش سه ماهه‌شان بود.
در گزارش جدید آژانس آمده است که این هفت آبشار، یکی از سانتریفیوژهای IR-4 و شش آبشار دیگر با سانتریفیوژهای IR-2m، شکل گرفته‌اند که به‌طور کامل نصب شده‌اند اما هنوز کار غنی‌سازی را شروع نکرده‌اند.
این گزارش نشان می‌دهد که ایران همچنین به آژانس اطلاع داده است که قصد دارد سه آبشار دیگر از ماشین‌های IR-2m را در نطنز نصب کند، علاوه بر ۱۲ آبشاری که قبلاً اعلام کرده بود و اکنون فعالند.
ایران هم‌اکنون کارهای مقدماتی راه‌اندازی ۲ آبشار از ۳ آبشار IR-2m را آغاز کرده است.
تمام سانتریفیوژهای غنی‌سازی در نطنز همچنان گاز هگزافلوراید اورانیوم (UF6) غنی‌شده تا ۵ درصد تولید می‌کنند، اما اکنون با UF6 طبیعی تغذیه می‌شوند. این برخلاف گزارش سه ماهه پیشین است که گفته بود سانتریفیوژها با UF6 غنی شده تا ۲ درصد تغذیه می‌شوند. گزارش جدید دلیل این تغییر را توضیح نداده است.
در سال ۲۰۱۸، دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا، از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد و تحریم‌هایی را که این توافق لغو کرده بود، دوباره علیه ایران اعمال کرد. ایران با نقض محدودیت‌های اعمال شده بر فعالیت‌های هسته‌ای خود وفق برجام به این اقدام آمریکا پاسخ داد.
مذاکرات برای احیای برجام پس از روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا آغاز شد ولی تاکنون نتیجه‌ای نداشته است. ایران و آمریکا هر کدام دیگری را به عنوان مانع احیای برجام معرفی می‌کنند. در آخرین تحول مربوط به مذاکرات احیای برجام، ایران اعلام کرد که دستیابی به توافق تنها به شرطی میسر است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پرونده تحقیقات پادمانی در مورد سه مکان اعلام‌نشده در ایران که در آن‌ها اورانیوم غنی شده با منشا انسانی یافت شده را مختومه کند. شرطی که آژانس به آن تن نداده است.
برگرفته ای از سایت رادیو زمانه، ۱۱ اکتبر ۲۰۲۲