کشورهای عضو سازمان ملل متحد در حالی امروز (۲۰ نوامبر/۲۹ آبان) را با هدف ترویج حقوق کودکان به عنوان «روز جهانی کودک» جشن میگیرند که در ایران طی دو ماه گذشته نخستین حق اساسی و اولیه دستکم ۴۷ کودک یعنی حق زندگی و حیات از آنها سلب شده است.
شعار امسال روز جهانی کودک این است که هر کودکی که به هر جامعه یا ملیتی تعلق داشته باشد باید از حقوق برابر برخوردار باشد و هر گونه تبعیض در میان کودکان باید ریشه کن شود. مبانی اولیه تحقق این شعار «برقراری صلح» و «رفع هر گونه تعصب» اعلام شده و در عین حال، سازمان ملل متحد تاکید کرده که در جریان هر شرایط ناگواری حتی وقوع جنگ، نباید کودکان دچار رنج و عذاب شوند.
این در شرایطی است که سازمان حقوق بشر ایران نیز در تازهترین گزارش خود که روز گذشته (۱۹ نوامبر/۲۸ آبان) منتشر شد، شمار کودکان کشته شده طی سرکوب اعتراضهای جاری در ایران را دستکم ۴۷ نفر اعلام کرد. در میان کشتهشدگان زیر ۱۸ سال، ۹ تن دختر و سه تن نیز تبعه کشور افغانستان بودهاند.
عفو بینالملل نیز کمتر از یک ماه پیش با انتشار گزارشی اعلام کرده بود که در جریان سرکوب اعتراضهای سراسری ایران بیشتر کودکان جانباخته بر اثر شلیک گلوله جنگی و فلزی و تعدادی از آنها بر اثر ضرب و جرح مهلک کشته شدهاند.
با این حال، روزنامه ایران، ارگان رسمی دولت جمهوری اسلامی در شماره روز یکشنبه خود و همزمان با فرارسیدن روز جهانی کودک با درج عنوانی در ستون سمت چپِ صفحه نخست خود، نوشت: «کودککشی سیستماتیک در سرزمینهای اشغالی». در متن خبر آمده است: «براساس جدیدترین آمارهایی که اداره خاورمیانه سازمان ملل منتشر کرده است، از ابتدای سال ۲۰۲۲ تا پایان ماه اکتبر ۴۷ کودک فلسطینی در حملات نظامیان اسرائیل و شهرکنشینان صهیونیست به شهادت رسیدهاند.»
تاکید این روزنامه بر عدد ۴۷ که مشابه شمار اعلام شده از سوی سازمان حقوق بشر ایران در مورد کودکان کشته شده در این کشور است، به باور گروهی از ایرانیان فعال در شبکههای اجتماعی تداعی کننده اعلام نوعی «رقابت» میان حکومت اسرائیل و ایران، «فرافکنی» یا «فرار به جلو» با هدف ادامه گریز از پاسخگویی در قبال افکار عمومی است.
طی سالهای گذشته بسیاری از مقامهای جمهوری اسلامی در قالب فضاسازی ایدئولوژیک علیه اسرائیل، همواره رژیم حاکم بر این کشور را «کودککش» خواندهاند تا ظلم حاکم بر جامعه فلسطینی را نمایانتر کنند. اما مطابق آمار نهادهای بینالمللی فعال در زمینه حقوق بشر و کودکان، شمار کودکانی که بنا بر گزارش روزنامه ایران طی ۱۰ ماه گذشته در سرزمینهای فلسطینی جان باختهاند، در ایران تنها طی دو ماه کشته شدهاند.
البته جمهوری اسلامی همواره تلاش کرده تا نقش نیروهای نظامی امنیتی خود را در کشته شدن کودکان با طرح فرضیه حمله گروههای تروریستی دارای رویکردهای بنیادگرایانه مذهبی یا تجزیهطلبانه تا حد ممکن کمرنگ کند. هر چند که در برخی موارد روایت شاهدان عینی از جمله والدین کودکان جانباخته باور پذیری فرضیه مورد تبلیغ جمهوری اسلامی را دشوار کرده و در برخی موارد نیز شبهه «اعترافگیری اجباری» از آنها برای تایید فرضیه حکومتی طرح شده است. اما بسیاری از حامیان حقوق کودکان تاکید دارند که حتی با فرض صحت روایت جمهوری اسلامی از کشتار کودکان به دست تروریستها و نیروهای «دشمن»، حکومت ایران در قبال تامین امنیت شهروندان خود بویژه کودکان مسُولیت دارد. از آن گذشته عضویت ایران در کنوانسیون بینالمللی حقوق کودکان، تعهدات مضاعفی را برای دولتمردان این کشور ایجاد کرده است.
صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) نیز در آستانه روزجهانی کودک با انتشار گزارشی اعلام کرد: «با وجود فقدان دسترسی اطلاعات رسمی، از اواخر سپتامبر تاکنون حدود ۵۰ کودک در ناآرامیهای سراسری در ایران جان خود را از دست دادهاند.» یونیسف در ادامه این گزارش تصریح کرد: «آخرین مورد از چنین تلفات وحشتناکی، کیان [پیرفلک] ۱۰ ساله بود که در حالی که با خانواده اش در خودرو بود به ضرب گلوله [در ایذه] کشته شد. این وحشتناک است و باید متوقف شود.»
البته یونیسف از انتشار متن فارسی این گزارش در وبسایت دفتر نمایندگی خود در ایران اجتناب کرده است. هر چند یونیسف در ایران سالهاست که خود را صرفا پیگیر اجرای برنامههای بهبود تغذیه، بهداشت و آموزش کودکان معرفی کرده است ولی مطابق آن چه در وبسایت این نهاد بینالمللی درج شده، یکی از محورهای «برنامه فعلی همکاری کشوری دولت جمهوری اسلامی ایران و یونیسف»، «حمایت از کودکان در برابر سوء رفتار» است.
با این وجود، دفتر یونیسف در ایران با تاکید بر «غیرسیاسی و بیطرف» بودن تا کنون موضعی در قبال پدیده کشتار کودکان در جریان سرکوب اعتراضهای مردمی اتخاذ نکرده و در حالی که رسالت خود را «حمایت از حقوق، جان و آینده کودکان» تعریف کرده، در تنها اقدام عملی، مهتاب کرامتی، بازیگر و فعال حقوق کودکان که طی ۱۶ سال گذشته به عنوان سفیر یونیسف فعالیت میکرد، در پی افزایش انتقادها از سکوتش در قبال کشته شدن کودکان، از سمت خود کنارهگیری کرد.
همزمان با روز جهانی کودک نیز، بر خلاف نمایندگیهای یونیسف در سایر کشورها که پیامی را در صفحههای خود در شبکههای اجتماعی منتشر کردهاند، آخرین پیام منتشر شده از سوی دفتر تهرانِ این نهاد بینالمللی مربوط به بیش از سه هفته پیش است.
در این میان، کودکان در جریان سرکوب هر اعتراضی در ایران، همچنان قربانی میشوند. چنان که مطابق اعلام سازمان عفو بینالملل در جریان اعتراضهای سراسری آبان ۱۳۹۸ نیز حداقل ۲۳ کودک به دست نیروهای امنیتی کشته شده بودند. کودکانی که امروز باید همانند بسیاری دیگر از هم سن و سالان خود در سراسر جهان، آبی (نماد جهانی حقوق کودکان) پوش در جشنهای روز جهانی کودک شرکت میکردند ولی تنها داغشان بر چهره کبود والدینشان مانده است.
برگرفته ای از سایت یورونیوز (اتحادیه اروپا) به زبان فارسی ، ۲۱ نوامبر ۲۱۲۲