اقتصاد ایران این روزها در وضعیت قرمز قرار دارد، از معیشت خانوار‌ها گرفته تا بازار بورس و سکه و ارز و مهمتر از تمام اینها، تولید در ایران به تنگی نفس افتاده است.
وقتی می‌گوییم وضعیت قرمز نه اینکه چند روز سبز شدن تابلوی تالار بورس و یا ثبات نسبی در بازار ارز را نمی‌بینیم؛ وضعیت قرمز یعنی قرار گرفتن بسیاری از حوزه‌های اقتصادی در سرازیری ورشکستگی.
برای درک بهتر این مهم کافی است نگاهی به وضعیت تورم در کشور داشته باشیم. داوود سوری تنها چند روز پس از آزادی از زندان در یاداشتی برای دنیای اقتصاد نوشته است: «حال اقتصاد کشور خوب نیست. نرخ تورم نقطه‌ای از ۳۴.۷ درصد به ۱. ۴۸درصد و نرخ برابری ریال-دلار از ۲۶۲هزار ریال در مقابل یک دلار به حدود۳۵۰ هزار ریال افزایش یافته و این همه، در کمتر از یک سال اتفاق افتاده است و متاسفانه چشم‌اندازی از تغییری مثبت نیز در پیش‌رو نیست.»
به گفته وی «نرخ تورم ۴۸.۱ درصد به زبان ساده می‌گوید در یک سال گذشته تقریبا نیمی از حاصل کار و سرمایه هر ایرانی توسط دولت و در خفا از جیب او برداشته شده و این فرای مالیات و عوارض مستقیمی است که دولت از او گرفته است.»
علی طباطبائی، کارشناس بازارهای مالی نیز روز شنبه در گفتگو با تجارت‌نیوز گفت: «دولت نمی‌تواند در درازمدت به روند ثبات دستوری بازار ارز ادامه دهد و در نهایت قیمت دلار به سمت کانال‌های بالاتر حرکت می‌کند.»
به گفته طباطبائی، «در صورتی که همین روال ادامه یابد و اخبار سیاسی نامساعد بر شرایط فعلی افزوده شود، دولت نهایتا می‌تواند قیمت دلار را با سیاست ارزپاشی پایین نگه دارد. این در شرایطی است که منابع ارزی بانک مرکزی نیز محدود است و ما با وجود تحریم‌ها قادر به تامین بازار ارز در دراز مدت نخواهیم بود.»
در بازار طلا نیز شرایط چندان درخشان نیست و روز شنبه پنجم آذر ماه قیمت سکه امامی با افزایش حدود ۲۰۰ هزار تومانی با قیمت ۱۶ میلیون و ۷۹۱ هزار تومان داد و ستد شد. سکه قدیم نیز با بیش از ۱۵۰ هزار تومان رشد، ۱۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان شد.
جواد فلاحیان، کارشناس بازارهای مالی در همین رابطه به تجارت‌نیوز می‌گوید: «ابهامات در آینده اقتصادی کشور، هم از جهت توقف روند مذاکرات و هم سیاست‌گذاری‌های کلان دولت، نوعی بلاتکلیفی را در همه بازارهای مالی و کالایی، از جمله دلار، طلا و سکه ایجاد کرده است.»
فلاحیان با اشاره به شرایط تورمی در کشور، توضیح می‌دهد: «بازارهای مالی از جمله دلار نسبت به تورمی که در بازارهای کالایی ایجاد شده، عقب‌تر هستند و اگر یک موج تورمی دیگر در بازارها شکل بگیرد، این احتمال وجود دارد که فنر آنها رها شود و دلار به رقم‌های بالاتری برسد.»
وضعیت بورس تهران در هفته ابتدایی آذر ۱۴۰۱ نیز نشان دهنده وجود سایه ترس از آینده و ناکارآمدی سیاست گذاری مسئولان است. بورس در این روز به رنگ قرمز درآمد تا آینه تمام نمای اقتصاد ایران باشد.
بازار بورس از جمله بخش‌هایی بود که رئیسی وعده‌های زیادی برای بهبود آن داده بود اما در یک و سال و اندی گذشته نه تنها شرایط بهبود پیدا نکرده بلکه چشم انداز منفی این بازار باعث خروج بطور متوسط ۳۰۰ میلیارد تومان پول در روز توسط اشخاص حقیقی از آن شده است.
نگاهی به شرایط تولید در کشور نیز نشان می‌دهد که صنایع بواسطه افزایش قیمت دلار با کمبود نقدینگی، بواسطه تحریم با عدم تهیه مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای و تجهیزات شده‌اند و بازار صادراتی بسیاری از کالاهای ایرانی از دست رفته است.
در چنین وضعیتی می‌توان گفت که تولید به تنگی نفس افتاده است و اگر سلسه اعتصابات اخیر تولید را زمین‌گیر نکند، فاصله بین تورم تولیدکننده و مصرف‌کننده و کاهش قدرت خرید مردم واحدهای تولیدی را به سوی ورشکستگی سوق خواهد داد.
برگفته ای از سایت صدای امریکا بخش فارسی، ۲۷ نوامبر ۲۰۲۲