ویدیوها و تصاویر صف‌های طولانی مردم پشت درهای بسته داروخانه‌های شبانه‌روزی به‌تناوب در رسانه‌های اجتماعی منتشر می‌شود. هم‌زمان با افزایش نرخ ارز در ایران، بهای انواع دارو نیز تصاعدی بالا می‌رود و روایت‌های شهروندان و گزارش‌های رسانه‌های داخلی آشکار می‌کند که حتی داروهایی مانند استامینوفن و آنتی‌بیوتیک‌های ساده نیز گران و کمیاب‌اند و بسیاری از بیماران برای یافتن داروهای موردنیازشان از داروخانه‌ای به داروخانه دیگر می‌روند.
از طرفی، متخصصان درباره احتمال اوج‌گیری دوباره همه‌گیری کرونا در فصل زمستان و ضرورت تامین دارو هشدار داده‌اند. آلودگی هوا و تداوم استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها و صنایع نیز که آلودگی هوا و به تبع آن شیوع بیماری‌های تنفسی را در پی دارد، مزید بر علت شده است. در پی افزایش بی‌رویه قیمت دارو، بسیاری از بیماران روند درمان خود را متوقف کرده‌اند. همه این موارد نشان می‌دهد که کمبود و گرانی دارو در ایران از مرحله بحران هم عبور کرده است؛ با این حال سازمان غذا و دارو همچنان بحران موجود را انکار می‌کند.
سجاد اسماعیلی، مشاور رسانه‌ای سازمان غذا و دارو، در مصاحبه‌ای با خبرگزاری ایسنا ادعا کرد ذخایر ۶۰ درصد داروهای موردنیاز به بالای شش ماه رسیده است. او همچنین گفت که کمبود دارویی در یک ماه و نیم گذشته، ۲۲۰ قلم بود که این رقم کاهش یافته است و اکنون تنها برای ۱۰۶ قلم دارو «کمبود بحرانی» داریم.
مشاور رسانه‌ای سازمان غذا و دارو در حالی این ادعا را مطرح کرد که فتح‌الله توسلی، نماینده بهار و کبودرآهنگ، کمتر از یک ماه پیش (۱۵ آذرماه) در مجلس خبر داد که مردم ایران با کمبود ۳۵۰ قلم دارو مواجه‌اند که از این میان، ۹۰ قلم داروهای پرمصرف‌اند. او اضافه کرد که کمبود دارو در مناطق محروم ایران بیشتر است
نگاهی به تعریف وزارت بهداشت از کمبود دارو دلیل اختلاف فاحش میان آمارهای نماینده مجلس و سازمان غذا و دارو را آشکار می‌کند؛ به گفته سجاد اسماعیلی، داروهای وارداتی در صورتی که در داخل هم تولید شوند، از نظر سازمان غذا و دارو در فهرست کمبود دارویی قرار نمی‌گیرند.
وزارت بهداشت با ادعای حمایت از تولید داخلی از واردات داروهای موردنیاز بیماران امتناع می‌کند؛ در حالی که شواهد نشان می‌دهد هدف اصلی دولت از این کار جلوگیری از خروج ارز است.
ممانعت از واردات داروهای موردنیاز در حالی است که برخی داروهای تولید داخل اثرگذاری لازم را ندارند و بیماران پس از استفاده از آن‌ها با مشکلاتی مواجه می‌شوند. بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، پیش‌تر به‌صراحت گفته بود پزشکانی که برای بیماران داروهای خارجی تجویز کنند، امتیاز کمتری می‌گیرند.
امتناع از واردات داروهای موردنیاز تنها مسئله بحران‌زای این روزها نیست؛ زیرا اکنون بسیاری از داروهای تولید داخل نیز یا نایاب‌اند یا قیمتشان هر روز بیشتر می‌شود.
روزنامه اعتماد به‌تازگی در گزارشی، درباره بحران کمبود داروهای اعصاب و روان طی ماه‌های آینده هشدار داد و به نقل از داروخانه‌داران نوشت: «وقتی مسئولان سازمان غذا و دارو فکر می‌کنند با قیمت‌های دستوری هم‌زمان با افزایش ساعتی نرخ ارز، می‌شود چراغ صنعت و تولید دارو را روشن نگه داشت، تولید‌کننده جز کاهش ظرفیت تولید چاره‌ای ندارد؛ چون دیگر پولی ندارد که پای چرخ‌های لق تولید بریزد.»
قیمت دارو در ایران همواره روند صعودی داشت اما پس از حذف ارز ترجیحی و اجرای طرح دارویار که وزیر بهداشت آن را «معجزه» نامیده بود، قیمت انواع داروها ظرف مدت کوتاهی، چندین برابر شد.
ایروان مسعودی اصل، بازرس کل امور بهداشت و درمان سازمان بازرسی کل کشور، شامگاه شنبه ۳ دی به شبکه افق صداوسیما رفت و به‌صراحت اذعان کرد که برای اجرای طرح دارویار «زیرساخت‌های لازم فراهم نبود».
او از تصمیم دولت برای افزایش قیمت دارو هم پرده برداشت و گفت: «دولت دید نمی‌شود همه هزینه‌های تولید اعم از آب، برق، گاز، دستمزد و ماده اولیه افزایش پیدا کند و قیمت‌ها به شهریور ۱۴۰۰ بازگردد؛ بنابراین در لایحه جدید خود، پیشنهاد بازگشت قیمت دارو به شهریور ۱۴۰۰ را حذف کرد.»
این مقام سازمان بازرسی کل کشور در ادامه، به بحران مدیریتی در وزارت بهداشت هم اشاره کرد و افزود: «در یک سال گذشته، پنج مدیرکل دارو و چهار رئیس سازمان غذا و دارو عوض شده‌اند که این بیثباتی مدیریتی جز تشدید بحران کمبود‌های دارویی ناشی از فقدان برنامه‌ریزی نتیجه‌ای نداشته است.»
با ادامه بحران دارو در ایران، «مجلس انقلابی» ۱۵ آذر و در اقدامی دیرهنگام، به بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت دولت ابراهیم رئیسی، کارت زرد داد. به گفته نمایندگان مجلس، این کارت زرد به این دلیل داده شد که وزارت بهداشت با وجود هشدارهایی که دست‌کم از اردیبهشت وجود داشت، برای تامین دارو برنامه‌ریزی دقیقی نکرد.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۲۹ دسامبر ۲۰۲۲