خانواده‌های سوگوار و شمار زیادی از شهروندان معترض در سراسر ایران، روز ۲۵ اسفند و در آخرین پنجشنبه سال، بر سر مزار جان‌باختگان خیزش انقلابی حاضر شدند و یاد آن‌ها را گرامی داشتند.
ویدیو‌ها و تصاویری که در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد، نشان می‌دهد که به‌رغم جو شدید امنیتی، مراسم یادبود برخی جان‌باختگان با سردادن شعار‌هایی علیه حکومت همراه بود.
بر اساس گزارش‌ها، علاوه بر بهشت‌زهرای تهران، مراسم یادبود جان‌باختگان در آرامستان‌های شهر‌های سقز، بوکان، سنندج، تبریز، بهشت سکینه کرج، مرودشت، خرم‌آباد، دیواندره، اصفهان، شاهین‌شهر، رشت، اصفهان، شیراز، اراک، قزوین، کامیاران، ایذه، اهواز، اشتهارد، کرمانشاه و انزلی نیز برگزار شد.
در سقز، شمار زیادی از مردم این شهر به همراه خانواده مهسا (ژینا) امینی به آرامستان آیچی رفتند و شعار‌هایی ازجمله «شهید نمی‌میرد» سردادند. سازمان حقوق بشری هه‌نگاو ویدیویی از بی‌قراری و مویه‌های مژگان افتخاری، مادر مهسا را بر مزار او منتشر کرد که بازتاب وسیعی در رسانه‌های اجتماعی داشت.
مهسا امینی، دختر ۲۲ ساله‌ای بود که ۲۵ شهریورماه در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی تهران کشته شد. اعتراض به کشته شدن این دختر جوان به آغاز جنبش «زن، زندگی، آزادی» انجامید.
در خرم‌آباد، شماری زیادی از مردم این شهر بر مزار نیکا شاکرمی، معترض ۱۶ ساله‌ای که در بازداشت ماموران امنیتی کشته شد، رفتند و یاد او را گرامی داشتند.
ماشاالله کرمی، پدر محمدمهدی کرمی، روز پنجشنبه بر مزار فرزندش و محمد حسینی نهال کاشت. ویدیویی که از مویه‌های مادر محمدمهدی کرمی بر مزارش منتشر شد، موجی از واکنش‌ها را در میان کاربران رسانه‌های اجتماعی در‌پی داشت.
محمدمهدی کرمی و محمد حسینی از معترضانی بودند که با اتهام قتل یک بسیجی به نام روح‌الله عجمیان در بامداد ۱۷ دی‌ماه اعدام شدند.
خانواده کرمی به همراه شماری دیگر از شهروندان، روز پنجشنبه مزار شماری دیگر از جان‌باختگان خیزش انقلابی ازجمله سپهر اعظمی، نیما نوری و مهدی حضرتی را نیز گل‌باران کردند.
ویدیویی نیز از گریه‌های بی‌امان مادر سپهر اعظمی بر مزار فرزندش منتشر شد. سپهر اعظمی جوان ۲۳ ساله‌ای بود که در مراسم چهلم حدیث نجفی، هدف گلوله ماموران حکومت قرار گرفت و یک‌ماه بعد نیز در بیمارستان به‌دلیل شدت جراحت جان باخت.
در سنندج مردم معترض و سوگوار بر مزار هومن عبداللهی حاضر شدند و شعار‌های «مرگ بر خامنه‌ای» و «ژن، ژیان، ئازادی» سردادند. مادر هومن عبداللهی در مراسم یادبود فرزندش طی سخنانی گفت که «خون شهید سیلابی می‌شود و دشمن را با خود می‌برد».
هومن عبداللهی، جوان ۲۱ ساله‌ای بود که ۱۶ آبان در جریان خیزش انقلابی به ضرب گلوله ماموران امنیتی و انتظامی کشته شد.
خانواده و دوستان حمیدرضا روحی نیز به همراه شماری از شهروندان معترض بر مزار این جان‌باخته خیزش سراسری حاضر شدند. حمیدرضا روحی، جوان ۱۹ ساله‌ای بود که شامگاه ۲۷ آبان در منطقه شهر زیبا هدف گلوله ماموران قرار گرفت و کشته شد.
شهروندان معترض مزار یلدا آقافضلی، یکی دیگر از معترضان خیزش انقلابی را نیز گل‌باران کردند. دوستان و خانواده سینا نادری نیز در کرمانشاه بر مزار او حاضر شدند. در اراک نیز شماری از شهروندان به همراه خانواده مهرشاد شهیدی، بر مزار این جان‌باخته خیزش سراسری حاضر شدند.
ویدیو‌هایی نیز از حضور شهروندان بر مزار عاطفه نعامی منتشر شد. زهرا سعیدیان‌جو، خواهر میلاد سعیدیان‌جو، جان‌باخته خیزش سراسری در ایذه هم تصاویری از مزار گل‌باران شده برادرش را در آخرین پنجشنبه سال منتشر کرد.
ویدیو‌هایی نیز از حضور مردم فولادشهر بر مزار مهسا موگویی منتشر شد. خانواده و نزدیکان میلاد زارع نیز بر مزارش حاضر شدند. در شهریار شمار زیادی از معترضان به همراه خانواده عرفان خزایی به مزارش رفتند. خانواده و دوستان محسن موسوی نیز در کنار مزارش مراسم یادبود برگزار کردند.
در مرودشت، خانواده و دوستان آرمان عمادی برای این جان‌باخته خیزش انقلابی بر سر مزارش مراسم یادبود برگزار کردند. گزارش‌ها حاکی از آن است که ماموران امنیتی به خانواده سوگوار و نزدیکان آرمان حمله کردند و تعدادی از آنان را مورد ضرب‌و‌شتم قرار دادند.
در تبریز خانواده آیلار حقی، دانشجوی رشته پزشکی که هنگام مرگ ۲۳ سال داشت، بر مزارش حاضر شدند.
در روستای ماویان شهر کامیاران، شماری از معترضان به همراه خانواده فواد محمدی به مزار این جان‌باخته رفتند و شعار «شهید نمی‌میرد» سردادند. فواد محمدی، شهروند اهل کامیاران، روز سه‌شنبه ۲۴ آبان، در‌پی اصابت گلوله ماموران در جریان اعتراضات مردمی در این شهر، جان خود را از دست داد.
مراسم یادبود اسماعیل مولودی نیز بر مزارش برگزار شد. روز پنجشنبه ویدیویی نیز از گل‌باران مزار علی عباسی به دست مادرش در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد. علی عباسی جوان معترضی بود که ۲۵ آبان هدف گلوله ماموران قرار گرفت و کشته شد. مدتی بعد هم نهاد‌های امنیتی پدرش را بازداشت کردند و او را تحت فشار گذاشتند که سنگ قبر فرزندش را که روی آن نوشته شده بود «شهید راه وطن» تعویض کند.
در قزوین، خانواده و دوستان جواد حیدری بر مزار این جان‌باخته خیزش انقلابی حاضر شدند. جواد حیدری روز ۳۱ شهریور در نزدیکی پارک ملت قزوین هدف گلوله ماموران قرار گرفت و جان باخت.
مراسم یادبود یحیی رحیمی، از کشته‌شدگان خیزش سراسری در سنندج، نیز به صحنه اعتراض ضد حکومتی تبدیل شد و حاضران شعار‌های «شهید نمی‌میرد»، «خامنه‌ای ضحاک، می‌کشیمت زیرخاک» و «ژن، ژیان، ئازادی» سردادند. یحیی رحیمی نیز روز ۱۶ مهر و در ۳۱ سالگی هدف گلوله ماموران قرار گرفت و کشته شد.
سونیا شریفی، دختر نوجوانی که در جریان اعتراض‌های شهر آبدانان دستگیر شده بود، به همراه خانواده محسن قیصری و شماری دیگر از شهروندان بر مزار این جان‌باخته خیزش انقلابی حاضر شدند. محسن قیصری ۳۲ ساله، از نخستین کشته‌شدگان اعتراض‌ها بود که در روز ۳۰ شهریور با اصابت گلوله ماموران کشته شد.
کاملیا سجادیان، مادر محمدحسن ترکمان، با انتشار تصاویری از مزار فرزندش در آخرین پنجشنبه سال، بار دیگر بر دادخواهی تاکید کرد.
مردم معترض دیواندره هم مزار حبیب‌الله فتحی، از جان‌باختگان خیزش انقلابی را گل‌باران کردند. شهروندان معترض در رشت بر سر مزار محمدرسول مومنی‌زاده حاضر شدند و شعار‌هایی ازجمله «قسم به خون یاران، ایستاده‌ایم تا پایان» سردادند. محمدرسول مومنی‌زاده هم روز ۳۰ شهریور هدف شلیک ماموران قرار گرفت و کشته شد.
پدر و فرزند شیرین علیزاده نیز در آخرین پنجشنبه سال به مزارش رفتند و سرود «ای ایران» را خواندند. شیرین علیزاده، زن جوان اصفهانی بود که در جریان سفر به شمال در اعتراض‌ها هدف گلوله قرار گرفت و در مقابل چشم فرزندش کشته شد.
روز پنجشنبه تصاویری نیز از حضور مردم بر سر مزار مینو مجیدی، جواد موسوی، عباس شفیعی و حامد سلحشور منتشر شد.
مینو مجیدی، روز ۲۹ شهریور در اعتراض‌های کرمانشاه با اصابت گلوله ماموران جان باخت و مراسم خاکسپاری‌اش به صحنه اعتراض مردم علیه حکومت تبدیل شد.
عباس شفیعی هم در مراسم چهلم حدیث نجفی، هنگام خروج از محل کار هدف گلوله قرار گرفت و جان باخت. حامد سلحشور نیز شامگاه ۶ آذر در راه بازگشت به اصفهان از ایذه، دستگیر و در بازداشت نهاد‌های امنیتی کشته شد.
برمبنای گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در جریان خیزش سراسری ۱۴۰۱ دست‌کم ۵۳۰ شهروند ازجمله ۷۱ کودک کشته شدند.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱۷ مارس۲۰۲۳