راه میانبر حکومت برای افزایش قیمت بنزین؛ سهمیه‌‌‌بندی تغییر می‌کند؟

درباره افزایش قیمت بنزین زمزمه‌های زیادی شنیده می‌شود و تکذیب‌های سراسیمه مسئولان دولتی و برخی نمایندگان مجلس گمانه‌‌ها را درباره اینکه این شایعات برای سنجش تاب‌آوری جامعه مطرح می‌شوند، تقویت کرده است. دولت جمهوری اسلامی ایران از یک سو به افزایش قیمت بنزین به‌عنوان یک گزینه جدی برای رفع گوشه‌ای از مشکلات مالی‌اش چشم دوخته است و از سوی دیگر نگران تکرار تجربه گران شدن بنزین در سال ۱۳۹۸ است که به اعتراض‌های سراسری آبان منجر شد؛ بنابراین طرح‌هایی همچون تغییر سهمیه‌بندی بنزین را پیش می‌کشد تا از این طریق مقدمه افزایش قیمت بنزین را فراهم کند.

در حال حاضر هر شهروند ماهانه ۶۰ لیتر بنزین ۱۵۰۰ تومانی دریافت می‌کند و مازاد آن تا ۲۵۰ لیتر نیز با نرخ آزاد لیتری ۳۰۰۰ تومان عرضه می‌شود. طی روز‌های اخیر، زمزمه‌هایی شنیده شد مبنی بر اینکه دولت ابراهیم رئیسی قصد دارد سهمیه ۲۵۰ لیتری بنزین را به ۱۵۰ لیتر تغییر دهد.

هرچند دولتی‌ها ادعا می‌کنند قیمت بنزین قرار نیست افزایش پیدا کند، کاهش سهمیه بنزین به معنای آن است که مردم باید مازاد نیاز خود را با بهایی بیش از ۳۰۰۰ تامین کنند. پرویز محمدنژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس، نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا این موضوع را تایید کرد و گفت اگر بنا باشد سهمیه بنزین از ۲۵۰ لیتر به ۱۵۰ لیتر برسد، حتما افزایش قیمت خواهیم داشت و تغییر قیمت نیز حتما نظر مجلس را می‌خواهد.

او در عین حال به گران شدن بنزین در سال ۱۳۹۸ بدون رای و نظر مجلس کنایه زد و افزود: «تا امروز صرفا در فضای مجازی این مطلب را می‌بینیم اما نگاه ما این است که شایعه است؛ مگر اینکه مسئولان روز شنبه اعلام کنند چنین چیزی است و آن‌گاه کمیسیون انرژی به موضوع ورود خواهد کرد.»

در سوی دیگر این ماجرا، کاربران رسانه‌های اجتماعی و تحلیلگران قرار دارند که می‌گویند شایعات افزایش قیمت بنزین را دستگاه حکمرانی مطرح می‌کند تا هم تاب‌آوری جامعه را بسنجد و هم افکارعمومی برای آن آماده کند.

عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز به‌رغم اینکه از برنامه دولت برای افزایش قیمت بنزین اظهار بی‌خبری کرد، گفت که تغییر سهمیه بنزین از اختیارات دولت است. او همچنین اذعان کرد افزایش قیمت بنزین در صورت تصویب مجلس یا شورای سران سه قوه امکان‌پذیر است.

سال ۱۳۹۸ نیز افزایش قیمت بنزین بدون رای و نظر مجلس با چراغ سبز علی خامنه‌ای در جلسه سران سه قوه تصویب شد و بعید نیست بار دیگر نیز چنین اتفاقی بیفتد.

پرویز محمدنژاد در بخش دیگری از سخنان خود، نگرانی‌های حاکمیت در موضوع بنزین را تایید کرد و گفت: «به جهت حساسیتی که روی بنزین وجود دارد، کاهش سهمیه و افزایش قیمت آن موضوع حساسی است.»

دستگاه حکمرانی ایران به‌خوبی واقف است که با افزایش قیمت بنزین روی نقطه حساسی از جامعه دست می‌گذارد؛ بنابراین طرح‌های تغییر سهمیه‌بندی بنزین نوعی میانبر حکومتی برای افزایش قیمت آن محسوب می‌شوند. دولت ابراهیم رئیسی در سال ۱۴۰۱ نیز طرحی را مطرح کرد که به‌ موجب آن، سهمیه بنزین از خودرو‌ها به خانواده‌ها تعلق می‌گرفت. این طرح که به‌صورت آزمایشی در کیش اجرا شد، دردسر‌های خود را داشت و در نهایت با رای کمیسیون انرژی مجلس کنار گذاشته شد.

اکنون دولت می‌کوشد از راه دیگری برای افزایش قیمت بنزین خیز بردارد؛ زیرا می‌داند با ثابت نگه‌ داشتن قیمت بنزین در شرایطی که نرخ دلار از ۵۰ هزار تومان فراتر رفته است، با مشکلات مالی بیشتری مواجه خواهد شد. سال ۱۳۹۸ که قیمت بنزین به ۳۰۰۰ تومان افزایش یافت، نرخ دلار در محدوده ۱۲ هزار تومان بود.

موضوع‌هایی از جمله ناترازی میزان تولید و مصرف بنزین و قاچاق آن نیز که دولتی‌ها مدام مطرح می‌کنند به‌نوعی فراهم کردن زمینه برای افزایش قیمت بنزین و تراز کردن دخل و خرج حاکمیت است. دولت ابراهیم رئیسی سال ۱۴۰۱ به بهانه مبارزه با قاچاق آرد، نان را هم سهمیه‌بندی کرد و در نتیجه این اقدام قیمت برخی از انواع نان چندین برابر شد.

برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱۳ آپریل ۲۰۲۳