یک هفته پس از هشدار رئیس سازمان هواشناسی درباره سرعت دوبرابری افزایش دما و تغییرات اقلیمی در ایران در قیاس با روند جهانی، و پیامدهای جبران‌ناپذیر و بسیار سنگین بی‌توجهی مقام‌های مسئول به محیط زیست و سوء‌مدیریت در «حفظ منابع موجود» کشور، علی‌اکبر شمسی‌پور، دانشیار دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران، هشدار داد که «یخچال طبیعی ۱۰۰ هزار ساله دماوند»، تنها یخچال طبیعی کشور، «در حال ذوب شدن» است.
هشدار این دانشیار دانشگاه تهران پس از آن بیان شد که سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی کشور، ۲۳ اردیبهشت با اشاره به تغییرات اقلیمی گفت «روند گرمایش فعلی زمین در ۱۰ هزار سال گذشته بی‌سابقه است که میانگین افزایش دما در ایران با سرعتی دوبرابر روند جهانی» پیش می‌رود.
علی‌اکبر شمسی‌پور در مصاحبه‌ای با سایت خبری رکنا، ضمن هشدار در مورد اینکه «یخچال ۱۰۰ هزارساله دماوند در حال ذوب شدن است»، گفت: «شانسی برای نگه داشتن تنها یخچال طبیعی کشور نداریم و این یخچال طبیعی احتمالا در سال‌های آینده به صورت کامل ذوب می‌شود و ما آن را از دست خواهیم داد.»
به گفته این دانشیار دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران، تنها یخچال طبیعی ایران در منطقه لار در رشته کوه‌های البرز مرکزی در نزدیکی قله دماوند قرار دارد و باقی یخچال‌ها تنها توده‌های برفی انباشته‌شده چند ده سال اخیر در اطراف قله‌های مرتفع کشورند و از قدمت لازم برای شناسایی به مثابه یخچال طبیعی به معنای واقعی و علمی، برخوردا نیستند.
شمسی‌پور با بیان اینکه قدمت یخچال لار به دوره «وورم» و دوره آخرین عصر یخبندان برمی‌گردد که نزدیک به ۱۰۰ هزار سال پیش رخ داده است، افزود پس از این دوره، یخچال‌های طبیعی در محدوده جغرافیایی ایران همواره در حال عقب‌نشینی بوده‌اند، اما در دوره‌های مختلف، سرعت این عقب‌نشینی متفاوت بوده است.
او برخی نگرانی‌ها را درباره پیامدهایی چون آزاد شدن ویروس‌ها یا میکروب‌های برجا مانده از هزاران سال پیش و شیوع بیماری یا اپیدمی در اثر ذوب شدن یخچال لار، رد کرد، اما تاکید ورزید که باید نگران پیامدهای دیگری در اثر آب شدن یخچال لار بود.
دانشیار دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران گفت ذوب شدن کامل یخچال‌ها، هشدار محسوب می‌شود و در حالیکه عمده رودخانه‌های ایران از یک رژیم بارشی برفی تغذیه می‌کنند، ذوب شدن یخچال‌هایی که در بسترهای برفی هزاران سال پیش شکل گرفته‌اند، به معنای گرم‌تر شدن زمین و حتی «تبدیل الگوهای بارشی برفی به الگوهای بارانی» در آینده است.
شمسی‌پور با تاکید بر اینکه «تغییر الگوی بارشی برفی به الگوهای بارانی، نشان می‌دهد که در آینده بارش‌ها و رودخانه‌های سیلابی» بیشتر می‌شود، افزود: «این تغییر الگو یعنی از دست رفتن منابع پایدار آب شیرین و همچنین فرسایش خاک، که نتیجه نامطلوبی برای ساکنان این سرزمین خواهد داشت.»
او در بخش دیگری از این گزارش نیز گفت با توجه به قرار گرفتن یخچال‌های طبیعی در ارتفاع بسیار بالا، احتمال وجود فسیل یا نشانه‌های دیگری از حیات دوران‌های گذشته در این منطقه وجود ندارد و احتمال درست بودن این فرضیه که با ذوب شدن یخچال لار، می‌توان به اطلاعات بیشتری در مورد گذشته این منطقه دست یافت، بسیار کم است.
سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی ایران نیز روز ۲۳ اردیبهشت اعلام کرد «دمای میانگین ایران در پنج دهه گذشته و با استفاده از درون‌یابی داده‌های دیده‌بانی ایستگاه‌های هواشناسی، معرف افزایش دمای دهه‌ای تقریبا با شیب چهار دهم (۰.۴) درجه سانتیگراد است که حدود دو برابر آهنگ افزایش جهانی، و بیانگر گرمایش محیط و تغییر اقلیم کشور با سرعت بیش از میانگین جهانی» است.
تاجبخش درباره میزان بارندگی‌ها در ایران نیز گفت: «الگوهای بارش تجمعی سالانه کشور، نشان از روند کاهشی در پنج دهه گذشته داشته است و میانگین بارش تجمعی که در دهه‌های ۱۹۷۳-۱۹۸۲ سالانه حدود ۲۵۰ میلیمتر بود، در دهه ۲۰۱۳-۲۰۲۲ میلادی به حدود ۲۰۰ میلیمتر رسیده، که روند کاهشی و تفاوت ۵۰ میلیمتری بین دهه اول و پنجم را نشان می‌دهند.»
یکی دیگر از هشدارهای هفته گذشته رئیس سازمان هواشناسی، در مورد «افزایش روند دما و در نتیجه افزایش تبخیر سریع‌تر آب»، و نیز «کاهش فرصت ترمیم منابع آب زیرزمینی» بود.
تاجبخش با تاکید بر اینکه «رشد تبخیر در پنج دهه گذشته کشور، نشان‌دهنده افزایش توان تبخیر و تشدید تبخیر آب دریاچه‌ها و سدها» بوده است، گفت این وضعیت «تاثیر مخربی بر منابع آب در دسترس، از جمله در حوزه آب شرب و آب کشاورزی» دارد.
«خشک شدن دریاچه‌ها در ایران» که طی سال‌های گذشته حتی منجر به خشک شدن بخش وسیعی از دریاچه ارومیه شد، نیز به گفته رئیس سازمان هواشناسی، ناشی از «افزایش توان تبخیر» و «فعالیت‌های مخرب انسانی» بوده است.
رئیس سازمان هواشناسی همچنین گفت طی ۳۰ سال گذشته بخشی از «روند افزایش دما، کاهش بارش، افزایش تبخیر و افزایش خشکسالی» در ایران، به دلیل تغییرات اقلیمی رخ داده است، و افزود این وضعیت، تبعات زیست‌محیطی و اقتصادی – اجتماعی جبران‌ناپذیری در پی داشته است و «عدم مدیریت منابع موجود» و «ادامه این روند در کشور»، علاوه بر افزایش آسیب‌پذیری جوامع و زیرساخت‌ها در برابر بلایای جوی و اقلیمی، هزینه‌های بسیار سنگینی بر کشور تحمیل می‌کند.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی،۲۲ می۲۰۲۳