ستاره‌شناسان با استفاده از قدرتمندترین تلسکوپ جهان، تلسکوپ فضایی جیمز وب، کهکشانی عظیم در فاصله ۲۵ میلیارد سال نوری از زمین را رصد کرده‌اند.
«ایونینگ استاندارد» در گزارشی که در همین زمینه منتشر کرد، جزئیات بیشتری از کهکشان «جی‌اس-۹۲۰۹» را شرح داده است. به گفته دانشمندان دانشگاه ادینبرا، این کهکشان یکی از قدیمی‌ترین کهکشان‌ها در نوع خود محسوب می‌شود. تلسکوپ ۹ میلیارد دلاری جیمز وب، با رصد این کهکشان دوردست، همچون سایر اکتشاف‌های خود، رازهای بیشتری درباره خاستگاه کیهان را برای دانشمندان آشکار کرده است.
این تلسکوپ فروسرخ به دانشمندان امکان می‌دهد که اعماق کیهان را با جزئیات بیشتر و شفاف‌تری رصد کنند چرا که اجرای چنین رصدهایی تاکنون به لحاظ عملی ممکن نبود.
هدف دانشمندان دانشگاه ادینبرا در انجام این پژوهش، کشف این راز کیهانی بود که چرا ستاره‌زایی در این نوع کهکشان‌ها متوقف می‌شود.
گمان می‌رود کهکشان «جی‌اس-۹۲۰۹» که برای نخستین بار در سال ۲۰۰۴ کشف شد، یکی از قدیمی‌ترین کهکشان‌هایی باشد که با نام کهکشان‌های خاموش شناخته می‌شوند. کهکشان‌های خاموش به زبان علمی به کهکشان‌هایی گفته می‌شود که یا فعالیت کمی دارند یا به کلی فعالیتی در راستای زایش ستارگان ندارند. ستاره‌شناسان همچنان نیاز به مطالعه و بررسی و یادگیری بیشتری درباره این نوع از کهکشان‌ها دارند و ویژگی‌های زیادی از این نوع کهکشان‌ها هنوز ناشناخته باقی مانده است.
کهکشان‌های خاموش عموما قدیمی و غول‌پیکر و از نظر رصدی متمایل به سرخ‌اند. مهم‌تر از همه اینکه آن‌ها با ارائه اطلاعاتی درباره چگونگی تکامل کهکشان‌ها، نقش مهمی در کشف خاستگاه کیهان دارند.
کهکشان «جی‌اس-۹۲۰۹» در طول عمر خود تنها طی ۸۰۰ میلیون سال پس از بیگ‌بنگ، یا آغاز جهان، به اندازه ستاره‌های کهکشان راه شیری ما ستاره تولید کرد. هنگامی که دانشمندان آن را در سن ۱.۲۵ میلیارد سالگی، مشاهده کردند دریافتند که این کهکشان به مدت نیم میلیارد سال هیچ ستاره‌ای تولید نکرده است.
گمان می‌رود که کهکشان‌های خاموش، منابع خود برای گاز هیدروژن سرد لازم را که برای ساخت ستاره ضروری است، تمام کرده‌اند.
در مورد کهکشان «جی‌اس-۹۲۰۹»، یکی از عوامل احتمالی که باعث شده روند ستاره‌زایی متوقف شود، ممکن است وجود یک اَبَرسیاهچاله در مرکز آن باشد. به گفته دانشمندان، ابعاد این اَبَرسیاهچاله ۵ برابر از اَبَرسیاهچاله کهکشان‌های مشابه بزرگ‌تر است.
رشد سیاهچاله‌های کلان‌جرم، مقادیر زیادی تابش پرانرژی آزاد می‌کند که داغ شده و گاز را از کهکشان خارج می‌کند. پژوهشگران می‌گویند این مسئله ممکن است عامل توقف روند ستاره‌زایی در این کهکشان بوده باشد زیرا ستارگان زمانی تشکیل می‌شوند که ابرهای گازی و ذرات گازهای درون کهکشان‌ها در اثر وزن خودشان دچار رمبش شوند.
دکتر آدام کارنال، پژوهشگر سرپرست این تحقیق از دانشکده فیزیک و نجوم دانشگاه ادینبرا، می‌گوید که تلسکوپ فضایی جیمز وب تاکنون نشان داده که این کهکشان‌ها طی چند میلیارد سال اول شکل‌گیری کیهان، زودتر و بیشتر از آنچه که فکر می‌کردیم رشد کرده‌اند. به گفته او، این تحقیق، نخستین رصد ما از ویژگی‌های چنین کهکشان‌های اولیه‌ای است و تاریخچه تحولات کهکشان «جی‌اس-۹۲۰۹» را با جزئیات به ما نشان می‌دهد.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی،۲۸ می۲۰۲۳