طبق گزارش رویترز، مقامات ایرانی و غربی خبر دادند که ایالات متحده در حال مذاکره با ایران برای ترسیم اقداماتی است که به موجب آن بتوان برنامه هسته‌ای ایران را محدود کرد، برخی از شهروندان آمریکایی بازداشت شده در ایران رها را کرد و از طرفی بخشی از دارایی‌های مسدودشده ایران در خارج از کشور نیز آزاد شود.
رویترز می‌نویسد: «واشنگتن که نتوانسته توافق هسته‌ای برجام با ایران که در سال ۲۰۱۵ میلادی به سرانجام رسید را احیا کند، امیدوار است بتواند برخی محدودیت‌ها برای برنامه هسته‌ای ایران را بازگرداند تا از دستیابی آن به سلاح هسته‌ای که تهدیدی برای اسرائیل به حساب می‌آید و همچنین آغاز یک مسابقه تسلیحاتی منطقه‌ای می‌تواند رقم زند، جلوگیری کند. هر چند که تهران بارها تاکید کرده است که تصمیم جاه‌طلبانه‌ای برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد.»
افزایش حس فوریت در پایتخت‌های غربی
براساس توافق برجام، که دونالد ترامپ رئیس جمهوری وقت آمریکا در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، میزان غنی‌سازی اورانیوم توسط تهران به میزان خلوص ۳.۶۷ درصد و حجم ذخیره‌ای ۲۰۲.۸ کیلوگرم محدود شده بود – محدودیت هایی که تهران در حال حاضر بسیار فراتر از آن رفته است.
از زمان شکست مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، مقامات آمریکایی و اروپایی به دنبال راه‌هایی برای مهار تلاش‌های هسته‌ای تهران هستند. تمایل برای از سرگیری گفتگوها نشان دهنده افزایش حس فوریت در پایتخت‌های غربی در مورد برنامه ایران است.
به گفته رویترز، کاخ سفید گزارش‌هایی مبنی بر اینکه ایالات متحده به دنبال یک «توافق موقت» است را به انحای مختلف به طور زیرکانه تکذیب کرده است که همین امر می‌تواند امکان حصول یک «تفاهم» که کمتر رسمی بنماید و نیازی به ارجاع به کنگره جهت بررسی را نداشته باشد، باز می گذارد.
اهداف دو طرف از این مذاکرات
با این حال مت میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا شب گذشته هرگونه توافق با ایران را رد کرد. با این حال، او گفت که واشنگتن از تهران می‌خواهد تنش‌ها را کاهش دهد و برنامه هسته‌ای خود را محدود کند، حمایت از گروه‌های نیابتی منطقه‌ای و حمایت از جنگ روسیه علیه اوکراین را متوقف کند و شهروندان آمریکایی بازداشت شده را آزاد کند. وی بدون اشاره به جزئیات افزود: «ما همچنان از تعاملات دیپلماتیک برای پیگیری همه این اهداف استفاده می کنیم.»
یک مقام ایرانی نیز در این رابطه به رویترز گفت: «آن را هر چه می‌خواهید بنامید، خواه توافق موقت، توافق گذار یا تفاهم متقابل – هر دو طرف می‌خواهند از تشدید بیشتر تنش جلوگیری کنند». او گفت در وهله اول، «این امر شامل تبادل زندانیان و رفع انسداد بخشی از دارایی‌های مسدود شده ایران می‌شود». او افزود که گام‌های بیشتر ممکن است شامل معافیت‌های تحریمی آمریکا برای صادرات نفت ایران در ازای دست‌برداشتن از غنی‌سازی ۶۰ درصد و همکاری بیشتر ایران با آژانس بین‌المللی هسته‌ای زیر نظر سازمان ملل باشد.
تفاهمی فروکش‌کننده
یک مقام غربی که نخواست نامش فاش شود به رویترز گفت: «من آن را یک تفاهم فروکش‌کننده می‌دانم.» وی گفت: بیش از یک دور گفتگوی غیرمستقیم در عمان بین برت مک‌گورک، هماهنگ‌کننده شورای امنیت ملی کاخ سفید در امور خاورمیانه و شمال آفریقا و علی باقری کنی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران انجام شده است.
راب مالی، فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران نیز پس از ماه‌ها امتناع ایران از تماس مستقیم، با سفیر ایران در سازمان ملل دیدار کرده است.
این مقام غربی گفت که ایده اصلی این است که یک وضعیت قابل قبول برای همه بوجود آید تا ایران از خط قرمز غرب یعنی غنی‌سازی تا خلوص ۹۰ درصد که معمولا به عنوان درجه تسلیحات تلقی می شود، اجتناب کند و احتمالا حتی غنی‌سازی خود تا ۶۰ درصد را نیز به حالت «وقفه» در آورد.
این مقام گفت، علاوه بر وقفه در غنی‌سازی ۶۰ درصدی، هر دو طرف درباره همکاری بیشتر ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و عدم نصب سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر در ازای «انتقال قابل توجه» منابع مالی ایران در خارج از کشور در حال گفتگو هستند.
این مقام مشخص نکرد که آیا منظور از «وقفه» به این معنی است که ایران متعهد به عدم غنی‌سازی بالای ۶۰ درصد خواهد شد یا اینکه غنی‌سازی تا خود ۶۰ درصد را متوقف خواهد کرد.
اجتناب از درگیری احتمالی ایران و اسرائیل
طبق گزارش رویترز، ترتیب این گام‌ها و همچنین نحوه ارتباط آن با آزادی سه شهروند آمریکایی بازداشت شده توسط ایران نیز نامشخص است. مقامات قبلا گفته بودند که آزادسازی آن‌ها ممکن است به آزادسازی وجوه مسدود شده مرتبط باشد.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه بدون اشاره به جزئیات گفت، در صورت حسن نیت واشنگتن، دو کشور می‌توانند به زودی زندانیان را مبادله کنند و گفت: مذاکرات از طریق واسطه‌ها انجام شده است. نمایندگی ایران در سازمان ملل به درخواست‌ها برای اظهار نظر تفصیلی پاسخ نداد.
رویترز به نقل از مقام غربی مطلع نوشت که هدف اصلی ایالات متحده جلوگیری از بدتر شدن وضعیت هسته‌ای و جلوگیری از درگیری احتمالی بین اسرائیل و ایران است.
او گفت: «اگر ایرانی ها اشتباه محاسباتی کنند، احتمال پاسخ شدید اسرائیل همان چیزی است که ما به دنبال اجتناب از آن هستیم.»
به نظر می رسد به دلیل قانون مصوب ۲۰۱۵ که بر اساس آن کنگره باید متن هر توافقی را در مورد برنامه هسته‌ای ایران دریافت کند، مقامات ایالات متحده از گفتن اینکه به دنبال یک «توافق» هستند اجتناب می‌کنند؛ چرا که در غیر این صورت دست قانون‌گذاران آمریکا برای بررسی و رای‌گیری احتمالی در مورد آن را باز میگذارد.
مایکل مک‌کال، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا که از حزب جمهوری‌خواه است، روز پنج‌شنبه در نامه‌ای به جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا گفت: «هر گونه توافق یا تفاهم با ایران، حتی غیررسمی، مستلزم ارائه به کنگره است».
برگرفته ای از سایت یورونیوز (اتحادیه اروپا) به زبان فارسی،۱۶ ژوئن ۲۰۲۳