مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران صدور «احکام تحقیرآمیز و نامتناسب» علیه زنان به دلایل مرتبط با حجاب اجباری و همچنین بازگشت گشت‌های ارشاد به خیابان‌ها را محکوم کرد و خواستار اقدام فوری در این زمینه شد.
مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران روز سه‌شنبه سوم مرداد با انتشار بیانیه‌ای نوشت: «وضعیت جاری، یعنی محکومیت زنان به احکام تحقیرآمیز به بهانه کشف حجاب در کنار تلاش آشکار جمهوری اسلامی برای حفظ چهره در سطح بین‌المللی، باید به طور گسترده محکوم شود. انفعال یک گزینه نیست.»
این نهاد حقوق بشری همچنین ضمن محکوم کردن تشدید برخوردها با زنان و دختران ایرانی، «کرامت، حقوق و آینده میلیون‌ها زن ایرانی» را در خطر ارزیابی کرد.
مجموعه فعالان حقوق بشر نوشت: «ایران باید فوراً به درخواست‌های چندماهه فعالان و جامعه بین‌المللی توجه کند و حقوق زنان و دختران را در قوانین و در عمل تضمین کند.»
در متن بیانیه این نهاد آمده است: «اکنون با بازگشت دوباره گشت‌های اخلاقی، از حدود یک هفته قبل، چندین زن در ایران احکام تحقیرآمیزی به دلیل عدم رعایت حجاب مورد تأیید حکومت دریافت کرده‌اند. روندی که به نظر می‌رسد سیستماتیک باشد.»
این بیانیه می‌افزاید: «به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی با تکیه بر قوانین حجاب اجباری، بر روی تحقیر کردن زنان تمرکز کرده و احتمالاً امیدوار است که با اعمال فشار از طریق تحقیر کردن به جای حبس کردن در کنار پیش برد مطالبات خود، پیامدهای سیاسی این کار را در جامعه بین‌الملل به حداقل برساند.»
سعید منتظرالمهدی، سخنگوی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی، روز یکشنبه ۲۵ تیر از استقرار گشت‌های خودرویی و پیاده برای آن چه مقابله با «بی‌حجابی» خواند، خبر داده و اعلام کرده بود که در نتیجهٔ استقرار این گشت‌ها با کسانی که «پوششِ خارج از عرف» دارند و به گفته او «همچنان بر هنجارشکنی خود اصرار دارند»، برخورد خواهد شد.
در اطلاعیه نیروی انتظامی در این زمینه آمده بود که آغاز فعالیت دوباره گشت ارشاد بر اساس «تأکید رئیسجمهور و رئیس قوهٔ قضاییه» صورت گرفته است.
در حالی که برخی مقام‌های دولت ابراهیم رئیسی این ادعا را مطرح کردند که فعالیت دوباره گشت ارشاد با دستور رئیسی نبوده، یکی از مقامات ارشد نیروی انتظامی که نامش فاش نشد، به روزنامهٔ «اعتماد» چاپ تهران گفت: «این طرح با دستور مستقیم رئیسجمهور به‌‌عنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی و با محوریت وزیر کشور به عنوان قائم‌مقام نمایندهٔ کل قوا در ناجا عملیاتی شده است.»
مجموعه فعالان حقوق بشر در این زمینه نیز نوشت: «بازگرداندن پلیس اخلاق ایران به شدت نگران‌کننده است و زنگ هشدار را درباره عواقب سخت بالقوه برای دختران و زنان در کشور به صدا در می‌آورد.»
اعتراض مجموعه فعالان حقوق بشر به احکام دادگاه‌ها
در بخش دیگری از بیانیه مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران به احکام اخیر دادگاه‌های حجاب اجباری اعتراض شده است.
در این بیانیه آمده است: «دادگاه‌ها در ایران صدور مجازات‌های جایگزین حبس را برای مخالفان حجاب اجباری آغاز کرده‌اند، این امر تاکنون شامل جریمه نقدی، حکم به درمان بیماری روانی، ارائه خدمات نظافتی عام المنفعه و محرومیت‌های زنان از فعالیت‌های شغلی بوده است.»
همچنین این نهاد حقوق بشری «بیمار روانی» خواندن زنان مخالف حجاب اجباری از سوی دادگاه‌ها را محکوم کرد.
در روزهای اخیر برای سه بازیگر زن، افسانه بایگان، آزاده صمدی و لیلا بلوکات، به دلیل عدم رعایت حجاب اجباری، احکامی از جمله مراجعه اجباری به مراکز روانشناسی برای درمان به گفته قاضی «بیماری روحیِ شخصیت ضد خانواده» صادر شده است.
روز ۲۴ تیر رسانه‌ها نوشتند که یکی از مجازات‌های تعیین‌شده برای آزاده صمدی در حکم صادره در شعبه ۱۰۸۸ دادگاه کیفری دو تهران آن است که او باید «دو هفته یک بار» به مراکز روانشناسی «برای مداوای بیماری ضد اجتماعی خود» مراجعه کند و در نهایت «گواهی سلامت» خود را به مقامات ارائه دهد.
مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران همچنین با اشاره به برخی احکام علیه زنان که بر اساس تصاویر دوربین‌های مداربسته شهری صادر شده، نوشت: «استفاده از داده های دوربین‌های نظارتی به عنوان مدرک در سیستم‌های دادگاه‌های ایران بصورت نگران‌کننده‌ای رو به افزایش است.»
با این حال، این نهاد با نقل قول برخی از زنان ایرانی تأکید کرد: «زنان ایرانی بی تفاوت نخواهند ماند.»
یک زن ساکن ایران که نامش فاش نشده، به مجموعه فعالان حقوق بشر گفت: «ما مجبوریم وارد مبارزه‌ای شویم که بر دوش ما گذاشته شده است، اما ما به عنوان زنان ایرانی نشان داده‌ایم تا زمانی که به حقوق خود نرسیدیم از هیچ مبارزه‌ای نمی‌ترسیم.»
یک زن دیگر در ایران نیز به این نهاد حقوق بشری گفت: «مبارزه برای برابری جنسیتی به قدمت زمان است. ما به عنوان زنان با اعتقاد تزلزل‌ناپذیر خود در رسیدن به اهداف خود نشان داده‌ایم که از این نبرد نمی‌ترسیم. معرفی مجدد گشت ارشاد در خیابان‌ها چیزی جز تلاش بیهوده دولت نیست که سال گذشته نتوانست ما را ساکت کند. ما این مبارزه را ادامه خواهیم داد.»
برگرفته ای از سایت رادیو فردا، ۲۵ جولای ۲۰۲۳