دولت بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، امیدوار است جمهوری اسلامی ایران برای کاهش تنش‌ها بین دو کشور ذخیره اورانیوم غنی‌شده‌اش را کاهش دهد.
وال استریت ژورنال روز جمعه ۱۱ اوت (۲۰ مرداد) در گزارشی به‌نقل از منابع مطلع نوشت که ایران سرعت انباشت اورانیوم غنی‌شده با درجه تسلیحاتی را کاهش چشمگیری داده است، اقدامی که می‌توان آن را گامی در راه کاستن از تنش‌ها با آمریکا و امکان از سرگیری مذاکره بر سر برنامه هسته‌ای تلقی کرد.
آشکار است که هرچه ایران اورانیوم غنی‌شده را کندتر ذخیره کند، دیرتر به مواد شکافت‌پذیر مورد نیاز برای سلاح هسته‌ای دست خواهد یافت.
این خبر یک روز پس از آن منتشر می‌شود که ایران چهار شهروند آمریکایی زندانی را آزاد کرد. این اقدام نخستین گام در مبادله زندانیان بود که از مدت‌ها پیش بحث و رایزنی درباره آن با میانجیگری عمان آغاز شده بود.
وال استریت ژورنال در ادامه می‌افزاید که مقام‌های آمریکایی و اروپایی به ایران گفته‌اند که اگر تنش‌ها در تابستان کاهش یابد، برای گفت‌وگوهای گسترده‌تر، از جمله در مورد برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، در اواخر سال جاری میلادی آماده خواهند بود.
دولت بایدن امیدوار است تا انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده (۲۰۲۴) در آمریکا جلوی وقوع هرگونه بحران بزرگ با ایران گرفته شود. در مقابل، منتقدان او می‌گویند که آمریکا دارد به جمهوری اسلامی ایران برای گروگان گرفتن شهروندان آمریکایی پاداش می‌دهد. این در حالی است که به باور آن‌ها، ایران گرچه از سرعت برنامه هسته‌ای خود اندکی کاسته، اما تهدیدهای منطقه‌ای را افزایش داده و به روسیه در جنگ علیه اوکراین کمک نظامی کرده است. مقام‌های جمهوری اسلامی در تازه‌ترین اظهارات بار دیگر این ادعا را رد کردند.
در پی روی کار آمدن دونالد ترامپ و سپس خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ موسوم به «برجام»، تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران از سر گرفته شد. ایران نیز در واکنش به این اقدام برنامه هسته‌ای‌اش را سرعت بخشید. بایدن در زمان ورود به کاخ سفید خواستار احیای توافق برجام بود، اما مذاکرات بر سر آن سال گذشته به بن‌بست رسید.
از جمله مهم‌ترین نگرانی‌های مقام‌های غربی تولید اورانیم غنی‌شده با غلظت ۶۰ درصد است که گفته می‌شود می‌تواند ایران را در کمتر از دو هفته به تولید مواد مورد نیاز برای ساخت بمب هسته‌ای برساند.
با این حال، مقام‌های آمریکایی از مدت‌ها پیش امیدوار بودند که جمهوری اسلامی به‌عنوان گامی در راه کاستن از تنش‌های دو طرف، انباشت اورانیوم غنی‌شده با غلظت ۶۰ درصد را متوقف کند.
آن‌طور که وال استریت ژورنال ادعا می‌کند، جمهوری اسلامی در هفته‌های اخیر از غلظت اورانیوم غنی‌شده اندکی کاسته و در نتیجه، روند انباشت مواد جدید را کند کرده است. با اینکه ذخایر اورانیوم ایران از ۱۱۴ کیلوگرم که در ماه مه ثبت شده بود بالاتر رفته است، ایران هنوز می‌تواند به‌راحتی از غلظت آنچه تولید و انباشته شده بکاهد و آن را رقیق‌تر کند.
وال استریت ژورنال با استناد به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نوشت که ایران در بازه زمانی فوریه تا مه به‌طور متوسط ۹ کیلوگرم اورانیوم با غلظت ۶۰ درصد به ذخایرش اضافه کرده است. بر این اساس، برآورد می‌شود این کاهش غلظت و سرعت اورانیوم ذخیره‌شده در گزارش بعدی آژانس، که اواخر ماه اوت یا اوایل سپتامبر منتشر می‌شود، بازتاب یابد.
پس از مذاکرات غیرمستقیم و محرمانه بهار امسال با حضور مقام‌های ارشد آمریکا و جمهوری اسلامی، دولت بایدن امیدوار بود که ایران مطابق با آنچه تعیین شده بود، برای آرام کردم اوضاع گام‌هایی بردارد.
مقام‌های آمریکایی انتظار داشتند ایران علاوه بر توقف انباشت اورانیوم با غلظت ۶۰ درصد، همکاری بهتری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کند و به حمله مستقیم یا از طریق نیروهای نیابتی به نیروهای آمریکایی پایان دهد. در مقابل، ایران نیز می‌توانست به ۶ میلیارد دلار پول نفتی که در کره جنوبی مسدود شده بود و همین طور به کمک احتمالی صندوق بین‌المللی پول دست پیدا کند.
وال استریت ژورنال در ادامه پیش‌بینی می‌کند که در صورت رنگ باختن تنش‌های موجود، دو طرف ممکن است در ماه سپتامبر، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در دیدار با یکدیگر مذاکرات بیشتری را برنامه‌ریزی کنند.
مقام‌های آمریکا و اروپا آزادی چهار زندانی آمریکایی را نخستین گام از برنامه‌‌ای دو مرحله‌ای می‌دانند. به این ترتیب، در گام اول، در ازای انتقال ۶ میلیارد دلار درآمد نفتی ایران از کره جنوبی به سوئیس، که نماینده منافع آمریکا در ایران است، بازداشت‌شدگان از زندان آزاد می‌شوند.
در گام دوم، که احتمالا چند هفته طول می‌کشد، به شهروندان آمریکایی اجازه داده می‌شود که پس از رسیدن پول ایران از کره جنوبی به بانک‌های قطری- که تهران می‌تواند به آن‌ها دسترسی پیدا کند- ایران را ترک کنند. ایران از این پول فقط می‌تواند برای مصارف بشردوستانه و خرید مواد غذایی و کالاهای پزشکی استفاده کند.
با وجود اعزام سه هزار تفنگدار نیروی دریایی آمریکا به دریای سرخ و تقویت توان دریایی ناوگان پنجم آمریکا در آب‌های منطقه برای مقابله با تهدیدهای احتمالی جمهوری اسلامی، به نظر می‌رسد از تنش‌زدایی از روابط ایران و آمریکا تفسیرهای متفاوتی می‌شود.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱۲ اگوست ۲۰۲۳