رئیس صندوق توسعه ملی ایران نسبت به رشد سریع کشورهای منطقه و تبدیل ایران به «جزیره خالی از فرصت‌ها» و آنچه «استعمار توسعه‌ای» خوانده است، هشدار داد.
مهدی غضنفری در گفت‌وگو با سایت «۹۰ اقتصادی» با استناد به گفته‌های «متخصصان» اذعان کرد که اگر کشورهای همسایه با این شتاب پیشرفت کنند، «ما ممکن است در آینده به کشوری تبدیل شویم که گاز را از ترکمنستان و گندم را از عربستان وارد کنیم، کارهای پزشکی ما را عمان و قطر انجام دهد، و لجستیک هوایی و دریایی ما در اختیار امارات باشد».
او در این مصاحبه که یک ویدئوی کوتاه از آن روز سه‌شنبه هفتم شهریور منتشر شد، با ابراز نگرانی از دو رقمی شدن نرخ رشد توسعه در کشورهای همسایه افزود: مردم نگرانند مبادا روزی برسد که ایران «عملۀ عرب‌ها و عملۀ غیرعرب‌ها» شود.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که ایران بیش از دو دهه است واردکنندۀ گاز از ترکمنستان است و امارات، قطر و ترکیه با تجهیزات گسترده خدمات ترانزیت هوایی و کشتی‌رانی، سال‌هاست بزرگترین بازیگران لجستیک هوایی و دریایی در منطقه هستند.
آقای غضنفری در ادامه اظهارات خود گفت کشورهای همسایه، همه به‌سرعت در حال سرمایه‌گذاری در میادین مشترک و غیرمشترک نفت و گاز هستند و اگر رشد اقتصادی آنها دو رقمی شود و ایران توسعه نباید، ممکن است نوعی «استثمار» ایجاد شود.
بانک جهانی می‌گوید علت اصلی کاهش نرخ بیکاری در ایران «غیرفعال» شدن بخش بزرگی از نیروی کار جامعه است
او تصریح کرد این نگرانی وجود دارد که کشورهای منطقه به دلیل این‌که درآمدهای سرشار دارند، حقوق‌های بالایی می‌دهند و رفاه زیادی ایجاد کرده‌اند، به تدریج ایران را از «نیروی انسانی و فرصت‌ها» خالی کنند.
رئیس صندوق توسعه ملی ایران توضیح نداد چرا جمهوری اسلامی به جای «نگرانی» از رشد سریع کشورهای منطقه، خود سیاستی در پیش نمی‌گیرد که همپای آنها رشد اقتصادی داشته باشد و مردم ایران با حقوق بالا در رفاه زندگی کنند.
طی ماه‌های گذشته، گزارش‌های زیادی از سیل مهاجرت نخبگان علمی، اقتصادی، پزشکان و شرکت‌های داروسازی ایران به کشورهای همسایه به خاطر تشدید بحران اقتصادی، فساد دولتی و سرکوب‌های جمهوری اسلامی منتشر شده است.
آقای غضنفری با اشاره به موارد ذکر شده، بر «لزوم سرمایه‌گذاری صندوق توسعه ملی» در پروژه‌های نفت، گاز و لجستیک کشور تأکید کرد.
طرح این ضرورت در شرایطی است که صندوق توسعه ملی ایران نه برای سرمایه‌گذاری در این بخش‌های دولتی، بلکه برای کمک به بخش خصوصی راه‌اندازی شده بود.
اما دولت‌های جمهوری اسلامی طی بیش از یک دهه گذشته نه تنها دارایی‌های صندوق توسعه ملی را برای توسعه پروژه‌های خود خالی کرده‌اند، بلکه حتی برای جبران کسری بودجه نیز از این صندوق وام دریافت کرده‌اند.
آقای غضنفری اردیبهشت امسال گفته بود که ۶۷ درصد از منابع ۱۵۰ میلیارد دلاری صندوق توسعه ملی توسط دولت‌ها برداشت شده است.
این در حالی است که برای نمونه طبق آخرین آمارهای رسمی، صندوق توسعه ملی عربستان، ۷۷۸ میلیارد دلار، قطر ۴۷۵ میلیارد دلار، کویت ۷۰۸ میلیارد دلار و دو صندوق سرمایه‌گذاری و هلدینگ توسعه ابوظبی به همراه صندوق سرمایه‌گذاری دبی در کشور امارات متحده عربی، روی‌هم‌رفته بیش از یک تریلیون و ۱۶۰ میلیارد دلار ذخیره ارزی دارند.
هلدینگ سرمایه‌گذاری آمریکایی «اس‌اندپی» نیز به‌تازگی گزارش داد که منابع صندوق‌های ذخیره ارزی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس طی دو سال گذشته ۲۰ درصد رشد داشته و از چهار تریلیون دلار فراتر رفته است. این رقم عظیم معادل ۱۱ سال تولید ناخالص داخلی ایران است.
آقای غضنفری در بخش دیگری از اظهارات خود تبدیل کشورهای همسایه به هاب (گذرگاه) هوایی، زمینی، ریلی، لجستیک، اینترنت و گسترش خطوط انتقال نفت و گاز آنها را «تلاشی برای تبدیل ایران به جزیره خالی از فرصت‌ها» عنوان کرد.
ایران طی دو دهه گذشته به خاطر عدم تکمیل چند خط آهن راهبردی مانند چابهار-زاهدان یا رشت-آستارا نتوانسته که به ترانزیت منطقه‌ای تبدیل شود. همزمان، نیمی از ناوگان هوایی و دریایی کشور نیز زمینگیر و اسقاطی شده است.
رئیس صندوق توسعه ملی ایران در بخش دیگری از این مصاحبه وضعیت کنونی را «استثمار توسعه‌ای» خواند و گفت روند توسعۀ کشورهای همسایه به اندازه‌ای سریع است که منابع ایران در اختیار آنها قرار می‌گیرد و سرمایه‌گذار ایرانی اکنون ترغیبش این است که در کشورهای عربی و ترکیه سرمایه‌گذاری کند.
این اظهارات پس از آن مطرح می‌شود که بانک جهانی نیز اخیراً در گزارشی از خطرهای «قابل توجه» داخلی و خارجی که اقتصاد ایران را در میان‌مدت تهدید می‌کند و نیز نرخ بالای تورم و تداوم بیکاری در کشور خبر داد.
برگرفته ای از سایت رادیو فردا، ۳۰ اگوست ۲۰۲۳