برچسب: نخبگان

مهاجرت نخبگان یا آنچه در ایران با عنوان «فرار مغزها» شناخته می‌شود، همراه با انبوه اتفاق‌های ریز و درشت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در کشور افزایش یافته است. اخراج فله‌ای و ایجاد پرونده امنیتی برای استادان دانشگاه‌ها، معلمان، دانشجویان و دانش‌آموزان باعث شده است که میل به مهاجرت در میان تحصیل‌کردگان افزایش یابد.

این روزها کمتر کسی پیدا می‌شود که به مهاجرت فکر نکرده باشد؛ پدیده‌ای که هرچند در دهه ۸۰ معطوف به نخبگان بود اما این روزها حالتی عمومی‌تر پیدا کرده و به قول مدیر رصدخانه مهاجرت، توده‌وار شده است.

موج سریالی مهاجرت نخبگان، متخصصین و نیروی کار حرفه‌ای از ایران ادامه دارد و آمارها از خروج ۴۵ میلیارد دلار سرمایه انسانی با مهاجرت نخبگان در چهار سال گذشته حکایت می‌کنند.

یکی از شاخص های بنیادین نظام های باز و مردم سالار، که سکولار دموکراسی در آن به درستی تحقق پیدا کرده و مردم از نعمت یک زندگی معمولی برخور دارند، این است که هیچ منصبی مادام العمری نبوده و نخبگان و مدیران جامعه در بازه های زمانی جا عوض می کنند و یا جای خود را به نیروهای تازه نفس می دهند

رئیس صندوق توسعه ملی ایران نسبت به رشد سریع کشورهای منطقه و تبدیل ایران به «جزیره خالی از فرصت‌ها» و آنچه «استعمار توسعه‌ای» خوانده است، هشدار داد.

«اینجا ایران است؛ دو قدم مانده به کره شمالی». این واکنش بسیاری از کاربران رسانه‌های اجتماعی به اخبار مربوط به لغو آزمون آیلتس در ایران است. به باور این گروه از کاربران، مسئولان جمهوری اسلامی ایران وقتی نتوانستند با افزایش چند برابری هزینه آزادسازی مدرک، مانع موج مهاجرت دانشجویان شوند، لغو آزمون آیلتس را در دستور‌کار قرار دادند.

مهاجرت نیروهای متخصص و حرفه‌ای ایران از نخبگان و پزشکان و کارآفرینان به کشاورزان رسیده و تقاضا برای «ویزای کشاورزی» بسیار فزایش یافته است. رئیس رصدخانه مهاجرت ایران به تازگی هشدار داده که ایران در سال ۱۴۰۲ احتمالا یکی از شدیدترین و وخیم‌ترین موج‌های مهاجرت را فقط در بحث فرار مغزها خواهد داشت.

همزمان با اظهارات معاون وزیر علوم مبنی بر بیکاری ۴۴ درصد از فارغ‌التحصیلان دانشگاه در ایران، روزنامه فرهیختگان از رشد ۳۰ درصدی نرخ ترک تحصیل در مقطع ابتدایی خبر داد.

گرچه ریشه‌های مهاجرت دانشگاهیان و نخبگان در جهان متنوع است، اما بحران فرار مغزها  در ایران در ارتباط با چندین دهه جدایی ایران از اقتصاد جهانی، سرمایه‌گذاری‌های ناکافی، فساد ریشه‌دار و نگاه ایدئولوژیک در سیاست‌های کلان است. علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی خروج نخبگان را توطئه و برنامه‌ریزی غرب با هدف “معارضه” می‌داند.

بر اساس نظرسنجی موسسه کیو تمایل ایرانیان برای مهاجرت در پنج سال اخیر افزایش داشته و از هر سه ایرانی یک نفر تمایل به مهاجرت دارد.

«علی خامنه‌ای» روز ۲۶ آبان در سخنرانی خود در جمع نخبگان ضمن انتقاد از خروج نخبگان از کشور گفته است: «مهاجرفرستی و اینکه عناصری در بعضی دانشگاه‌ها، جوان نخبه را از آینده مایوس و او را به ترک میهن تشویق می‌کنند، صریحا خیانت به کشور و دشمنی با آن است.» 

علی خامنه‌ای، رهبر حکومت اسلامی روز چهارشنبه در دیدار با گروهی از نخبگان جوان و استعدادهای برتر علمی کشور گفت افرادی که در دانشگاه‌ها جوانان نخبه را به ترک کشور «تشویق می‌کنند»، «خیانت» می‌کنند.