خبرگزاری ایلنا با استناد به مطالعات و پژوهش‌های انجام شده از دشت مرودشت و دشت شیراز از وضعیت بحرانی فرونشست این دو دشت در استان فارس خبر داد و نوشت شکاف‌های ۷۰ سانتیمتری در «نقش رستم» ایجاد شده است.
بر اساس این مطالعات تخصصی که طی سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ توسط دانشگاه شیراز انجام شده، تمام دشت مرودشت درگیر فرونشست شده و شکاف‌های «بسیار عظیمی» در سطح زمین دشت مرودشت به پهنای نیم متر تا ۷۰ سانتی متر ایجاد شده است.
کارشناسان در سال‌های اخیر بارها نسبت به فرونشست در شیراز و به طور خاص در منطقه مرودشت هشدار داده بودند.
طهمورث یوسفی، مدیر مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور ۲۹ دی‌ماه ۱۴۰۰ فرونشست را نتیجه تخلیه سفره‌های آب زیرزمینی دانسته و به خبرگزاری «مهر» گفته بود که «برداشت آب‌های فسیلی هزاران ساله از عمق ۲۰۰ و ۳۰۰ متری برای مصارف کشاورزی نگران کننده است.»
خبرگزاری مهر همچنین در مرداد ماه ۱۴۰۰ در گزارشی نوشته بود که فرونشست زمین در فارس رکورد جهانی دارد.
افزون بر این، فرونشست زمین در شیراز به مناطق مسکونی هم رسیده است به‌طوری‌که روز دوشنبه ۱۷ بهمن‌ماه ۱۴۰۱ فرونشست زمین باعث ایجاد گودال در خیابان لطفعلی خان زند شیراز در محدوده نزدیک مدرسه «خان» و مسدود شدن این خیابان شد.
در گزارش امروز خبرگزاری ایلنا تاکید شده است که فرونشست به ۳۰۰ متری تخت جمشید رسیده‌است؛ اتفاقی که می‌تواند موجودیت این مجموعه تاریخی و چند هزار ساله را با خطر روبرو کند.
ایلنا همچنین به نقل از یک عضو هیات علمی بخش «مهندسی راه و ساختمان و محیط زیست مهندسی» دانشگاه شیراز نوشته است: «در ۱۰ سال گذشته در تمام رسانه‌ها مشکلات فرونشست زمین را فریاده زده‌ایم اما نتیجه‌ای حاصل نشده است.»
مریم دهقانی تاکید کرده که «هشدارهای من» در مورد فرونشست زمین هیچ تاثیری نداشته و «اراده‌ای برای حل آن وجود نداشته است.»
دهقانی از درگیر شدن «مسکن مهر» مرودشت با پدیده فرونشست خبر داده و گفته است که ترک‌های ۱۶ تا ۱۸ سانتی متری در ساختمان‌های «مسکن مهر» ایجاد شده و اگر در خط انتقال گاز «مسکن مهر» مرودشت شکستگی ایجاد شود، «فاجعه‌ای عظیم رخ خواهد داد.»
شدت گرفتن بحران فرونشست در استان فارس در نهایت منجر به اظهار نظر خلیل عبداللهی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری فارس شد و او در ۲۹ تیرماه سال جاری «حفر چاه‌های غیرمجاز و استفاده بی رویه از آب‌های زیرزمینی» را عامل تشدید فرونشست زمین دانست.
در همین رابطه، یک عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه و شهرسازی اسفند ماه ۱۴۰۱ اعلام کرده است که ۱۳ هزار شهر و روستا با نزدیک به ۴۹ درصد جمعیت کل کشور در معرض «فرونشست زمین» هستند.
علی بیت‌اللهی بیشترین خطر فرونشست را متوجه تهران، خراسان رضوی و اصفهان دانسته بود.
خبرگزاری تسنیم به نقل از بیت‌اللهی نوشته بود «معادل ۱۱ درصد مساحت سرزمینی ایران با ۳۹ میلیون نفر تعداد جمعیت در معرض خطر فرونشست زمین در کشور قرار دارند.»
بر همین اساس اعلام شده که تعداد ۳۸۰ شهر و ۹۲۰۰ روستا در معرض خطر فرونشست زمین واقع شده‌اند.
کارشناسان بر این باورند که عملکرد جمهوری اسلامی در چهار دهه گذشته عامل اصلی بحران محیط زیستی و از بین رفتن منابع آب کشور است. موضوعی که مورد انتقاد فعالان بخش خصوصی نیز است و همواره نسبت به عواقب آن هشدار داده‌اند.
در همین رابطه وب‌سایت «اتاق بازرگانی ایران» در مطلبی نوشته است مساله «آب»، «خاک»،«تغییر اقلیم»، «از بین رفتن جنگل و مرتع»، «از دست دادن تنوع زیستی»، «شوک‌های اقتصادی و سیاسی»، «خشکسالی»، «کاهش قدرت واقعی خرید مردم»، «رانت واردات و قاچاق» و … ایران را با تهدید بسیار بالای امنیت غذایی و معیشتی روبرو کرده است.
در این مطلب تاکید شده است اگر به واقعیت‌ها پرداخته نشود و «مساله یابی» نشود، گرسنگی و ناامنی غذایی و شورش «نان» هزینه گزافی برای سلامت مردم و امنیت کشور به همراه خواهد داشت.
از جمله مهم‌ترین ابربحران‌های کنونی ایران، در حوزه زیست محیطی، کمبود گسترده آب و تخریب منابع خاکی، از پایه‌ای‌ترین الزامات زیستی است؛ موضوعی که تاکنون رویکرد جمهوری اسلامی و نهادهای اصلی تصمیم‌گیر حکومتی به آن عمدتا امنیتی بوده و فعالان این حوزه بارها مورد تهدید یا بازداشت قرار گرفته‌اند.
برگفته ای از سایت صدای امریکا بخش فارسی، ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۳