علیرضا منافی
تلفن‌های هوشمند، همانند انسان‌ها، دوران‌های طلایی، بحران‌های میانسالی و مراحل بازنشستگی را تجربه می‌کنند. برخلاف بسیاری از وسایل دیگر که دارای تاریخ انقضا مشخصی‌اند، تاریخ انقضای تلفن‌های هوشمند نه تنها نوشته نشده، بلکه در تنظیمات دستگاه نیز قابل مشاهده نیست.
عملکرد تلفن‌های هوشمند به شدت به نرم‌افزارهایی که اجرا می‌کنند وابسته است. در ابتدا، آن‌ها به طور منظم به‌روزرسانی‌هایی دریافت می‌کنند که شامل ویژگی‌های جدید، بهبودهای عملکردی و وصله‌های امنیتی مهم می‌شوند. با این حال، با گذشت زمان و معرفی مدل‌های جدیدتر، تولیدکنندگان کمتر به مدل‌های قدیمی توجه می‌کنند. به‌روزرسانی‌ها کاهش یافته و در نهایت متوقف می‌شوند، که این امر به معنای رسیدن به تاریخ انقضای فنی تلفن هوشمند است. پس از این نقطه، دستگاه شروع به نشان دادن علائم فرسودگی می‌کند؛ آسیب‌پذیری‌ها اصلاح نمی‌شوند، عملکرد دستگاه کند می‌شود، برنامه‌ها زمان بیشتری برای بارگذاری نیاز دارند، خرابی‌ها به اتفاقی رایج تبدیل می‌شوند، و خالی شدن سریع باتری به یک پدیده معمول تبدیل می‌گردد.
برای افرادی که به طور مداوم تلفن‌های خود را با جدیدترین بازی‌ها و اپلیکیشن‌ها پر می‌کنند، ممکن است تاریخ انقضا زودتر فرا برسد. این افراد که بیشترین استفاده را از حافظه، پردازش، باتری و دیگر منابع دستگاه خود دارند، ممکن است زودتر متوجه کاهش سرعت شوند. از طرف دیگر، کسانی که از تلفن خود برای فعالیت‌های روزمره و تماس های گاه‌به‌گاه استفاده می کنند، ممکن است به این سرعت فرآیند کندی و رسیدن به پایان خط را احساس نکنند.
اما فرای نوع استفاده، تاریخ انقضا بخشی اجتناب‌ناپذیر از چرخه عمر تلفن هوشمند است.
بررسی طول عمر گوشی‌های مختلف
به طور کلی تاریخ انقضای گوشی‌های هوشمند را از دو زاویه می‌توان بررسی کرد:
۱ـ براساس به‌روزرسانی‌های امنیتی شرکت سازنده
۲- براساس عملکرد و میزان کارایی آن
از لحاظ ایمنی، استفاده از گوشی تا زمانی که به‌روزرسانی‌های امنیتی منظم را از سازنده دریافت می‌کند، کاملا ایمن است. اما برخی دستگاه‌ها ممکن است بنابر دلایل مختلف، عمر مفید کوتاه‌تری داشته باشند و پیش از به پایان رسیدن پشتیبانی شرکت سازنده از کار بیفتند.
اپل برای آیفون‌هایی که تا هشت سال عمر دارند، به‌روزرسانی امنیتی ارائه می‌دهد. اما به‌روزرسانی سیستم عامل را برای دستگاه‌های با طول عمر کمتر انجام می‌دهد. برای مثال یک آیفون «اکس» شش ساله نمی تواند جدیدترین سیستم عامل آیفون یا همان آی‌او‌اس ۱۷ را دریافت کند. اما همچنان می‌تواند به‌روزرسانی‌های امنیتی را دریافت کند. بدین شکل یک کاربر آیفون اکس، ممکن است نتواند همه اپلیکیشن‌ها را روی تلفنش داشته باشد، زیرا برخی اپلیکیشن فقط روی سیستم عامل‌های جدیدتر کار می‌کنند.
اگر یک گوشی اندرویدی چند ساله از سامسونگ یا شرکت دیگری دارید، تشخیص اینکه تلفن به اندازه کافی ایمن است که بتوانید از آن استفاده کنید یا خیر، کمی پیچیده‌تر است. سامسونگ می‌گوید به طور کلی تا پنج سال به رفع نقص‌های امنیتی گوشی‌های هوشمند جدید ادامه می‌دهد. اما موضوع کمی پیچیده‌تر است. سامسونگ برای برخی گوشی‌ها هر ماه به‌روزرسانی امنیتی ارائه می‌دهد و برای برخی دیگر هر سه ماه یکبار و حتی برای برخی از مدل‌ها فقط دو بار در سال.
اگر گوشی سامسونگ خود را در لیست به‌روزرسانی‌های امنیتی دو بار در سال می‌بینید، این نشانه آن است که سامسونگ در مسیر از رده خارج کردن گوشی شما قرار دارد و به مرور امنیت دستگاه شما کاهش میابد. این شامل مدل هایی مانند گلکسی A20s ، A30s, A50s, A70s می‌شود. از طریق وب‌سایت سامسونگ می‌توانید بررسی کنید که به‌روزرسانی امنیتی گوشی سامسونگ شما چند ماه یکبار منتشر می‌شود. سایر تولیدکنندگان تلفن همراه نیز اطلاعات مربوط به مدت زمان پشتیبانی و بروزرسانی‌های امنیتی برای مدل‌های مختلف دستگاه‌های خود را در وب‌سایت‌های رسمی‌شان منتشر می‌کنند.
ترفندهایی برای بهبود عملکرد گوشی‌های قدیمی
افزایش سن، تلفن‌های هوشمند را مقابل خطرات امنیتی آسیب‌پذیر می‌کند، به خصوص زمانی که شرکت سازنده، به روز‌رسانی‌های نرم افزاری را متوقف کند. در صورت رسیدن به این مرحله، ایمن‌ترین راه، تعویض تلفن است. اگر خرید یک تلفن نو جزو گزینه‌های شما نیست، در نظر گرفتن یک تلفن دست دوم می‌تواند یک جایگزین هوشمند و اقتصادی باشد. هنگام ورود به دنیای گوشی‌های هوشمند دست دوم، مهم است که با دقت قدم بردارید و از سالم بودن همه قطعات آن مطمئن شوید.
اما اگر تعویض تلفن با مدلی جدیدتر برای شما ممکن نیست، اقدام‌های عملی وجود دارد که تا حد زیادی امنیت دستگاه و ثبات عملکرد را حفظ می‌کند. اول از همه، مطمئن شوید که برنامه های شما به‌روزند. اگر امکان استفاده از آخرین نسخه اپلیکیشن‌ها را ندارید، از دیگر اپلیکیشن‌های مشابه استفاده کنید. اپلیکیشن‌های مورد نیاز خود را فقط از فروشگاه‌های معتبر مثل گوگل‌پلی و اپ‌استور دریافت کنید. زیرا این پلتفرم‌ها اقدام‌های امنیتی برای از بین بردن برنامه‌های مخرب دارند.
به وای‌فای ناشناخته وصل نشوید و اطمینان حاصل کنید که اتصال وای‌فای شما ایمن است. استفاده از وای‌فای عمومی می‌تواند تلفن شما را در معرض تهدیدهای احتمالی قرار دهد. اگر مجبور به استفاده از وای‌فای عمومی و ناشناخته‌اید، هنگام اتصال به وای‌فای از یک وی‌پی‌ان استفاده کنید. همچنین یک نرم‌افزار امنیتی یا ضدویروس قوی و سبک روی تلفن خود داشته باشید تا به طور مداوم امنیت دستگاه شما را بررسی کند.
پاک کردن برنامه‌هایی که استفاده نمی‌کنید، کمک زیادی به بهبود عملکرد دستگاه شما می‌کند. همچنین می‌توانید حافظه پنهان اپلیکیشن‌ها را هر چند وقت یکبار پاک کنید، این اقدام اطلاعات اضافی انباشته‌شده در دستگاه شما را حذف می‌کند. در بخش اپلیکیشن‌ها در تنظیمات تلفن همراه، وارد نرم‌افزار مورد نظر شوید و از آنجا پاک کردن حافظه موقت (clear cash) را پیدا کنید.
از نسخه سبک (lite) اپلیکیشن‌ها استفاده کنید. برای گوشی‌های هوشمند قدیمی‌تر که قدرت پردازش یا حافظه مشابه آخرین مدل‌ها را ندارند، استفاده از نسخه‌های «لایت» برنامه‌ها کمک زیادی به افزایش سرعت دستگاه می‌کند. برنامه‌های «لایت» نسخه‌های ساده‌شده‌ای از برنامه‌های معمولی‌اند که حافظه، قدرت پردازش و داده کمتری مصرف کنند. توسعه‌دهندگان در این برنامه‌ها فقط ویژگی‌های ضروری را ارائه می‌دهند تا حتی در دستگاه‌هایی با منابع محدود هم این برنامه‌ها به خوبی اجرا شوند. برای تلفن های هوشمند قدیمی تر، اجرای یک برنامه سنگین و با ویژگی های غنی می تواند مانند تلاش برای دویدن با یک کوله پشتی پر از سنگ باشد. ممکن است، اما سریع و آسان نخواهد بود. برنامه‌های «لایت» با اندازه کوچک‌تر و ویژگی‌های ساده‌شده‌شان، به قدرت پردازش کمتری نیاز دارند و در نتیجه زمان بارگذاری سریع‌تر و عملکرد روان‌تری دارند. همچنین هر از چند گاهی گوشی خود را خاموش و دوباره روشن کنید. با این کار تلفن شما فایل‌های موقت را پاک و از نو شروع به کار می‌کند.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳