ترک‌تحصیل دانش‌آموزان در سال جاری نیز افزایش یافته است. در سال تحصیلی گذشته در مجموع بیش از ۹۱۱ هزار دانش‌آموز ترک تحصیل کرده بودند. فقر اقتصادی و ناتوانی در پرداخت هزینه‌های مدرسه سبب شده است دانش‌آموزان بیشتری نسبت به سال گذشته در مقاطع متوسطه اول و دوم ترک‌تحصیل کنند.
براساس آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران، در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ در سه مقطع ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم در مجموع نزدیک به ۹۳۰ هزار دانش‌آموز ترک‌تحصیل کرده‌اند.
طبق این آمار تعداد دانش‌آموزانی که به‌دلایل مختلف تحصیل را ترک کرده‌اند، در مقطع ابتدایی بیش از ۱۷۵ هزار دانش‌آموز، در مقطع متوسطه اول حدود ۱۹۸ هزار دانش‌آموز و در مقطع متوسطه دوم نیز این تعداد حدود ۵۵۷ هزار دانش‌آموز بوده است.
در سال تحصیلی گذشته نیز در مقطع ابتدایی بیش از ۱۸۵ هزار دانش‌آموز ترک‌تحصیل کرده بودند. این رقم در مقطع متوسطه اول بیش از ۱۸۹ هزار دانش‌آموز و در مقطع متوسطه دوم بیش از ۵۳۵ هزار دانش‌آموز اعلام شده بود. مقایسه سالانه این آمارها نشان می‌دهد که تنها در میان کودکان ۶ تا ۱۱ سال آمار ترک‌تحصیل کاهش اندکی یافته است.
بر اساس آمار وزارت آموزش و پرورش هم که با آمارهای مرکز آمار ایران مقداری فاصله دارد در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱، ۲۷۹ هزار دانش‌آموز ترک‌تحصیل کرده و بیش از ۹۱۱ هزار نفر از تحصیل بازمانده‌اند.
مرکز پژوهش‌های مجلس اسفند سال گذشته گزارشی منتشر کرده و در آن نوشته بود که تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در ۶ سال اخیر ۱۷ درصد افزایش یافته است. در بخشی از نتیجه‌گیری این گزارش آمده بود: علیرغم سیاستگذاری مکرر در قبل و بعد از انقلاب اسلامی در خصوص پوشش کامل تحصیلی و جذب همه کودکان بازمانده از تحصیل، این اهداف تحقق نیافته و تعداد ۹۱۱ هزارو ۲۷۲ کودک لازم‌التعلیم در ســال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ از تحصیل بازمانده‌اند و تعداد ۲۷۹ هزار و ۱۹ دانش‌آموز در سـال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ ترک تحصیل کرده‌اند.
گسترش فقر در ایران که هم به اجبار کودکان به کار و هم اجبار دختران به کودک‌همسری دامن زده است، مهمترین دلیل ترک تحصیل و بازماندگی از تحصیل دانش‌آموزان در مقاطع مختلف است. در برخی از مناطق ایران هم ممنوعیت آموزش به زبان مادری و مشکلاتی که این ممنوعیت برای یادگیری کودکان ایجاد می‌کند، آن‌ها را از ادامه تحصیل باز می‌دارد.
در بحبوحه سال تحصیلی جدید شهروندی در مورد ثبت‌نام نکردن فرزند خود در سال تحصیلی جدید به گزارشگر رادیو زمانه گفته بود: امسال دخترم را ثبت‌نام نکردم، توان مالی ندارم. تامین هزینه تحصیل و ایاب و ذهاب دو تا بچه خیلی بالاست. مدرسه‌های دولتی هم به بهانه‌های مختلف پول می‌گیرند. قیمت کیف و کفش و کتاب و… هم خیلی بالا رفته، نمی‌توانستم دیگر بفرستمش مدرسه. راه دیگری نداشتم. مخالف تحصیل دخترم نیستم، ولی وقتی نتوانی خرج مدرسه‌اش را بدهی مجبوری ترک تحصیل کند. شش کلاس درس خوانده، هر سال که چه عرض کنم هر ماه خرج مدرسه‌اش بیشتر می‌شد. خدا کسی را شرمنده زن و بچه‌اش نکند.
یکی از دانش‌آموزان ترک تحصیل کرده نیز در همان روزها به گزارشگر زمانه گفت: بعد از تصادفِ پدرم مجبور شدم خودم مغازه‌اش را بگردونم. یک سال هم مدرسه می‌رفتم هم مغازه کار می‌کردم، همین باعث شد به درس‌هایم نرسم. بعد دوسال کم‌کم کار کردن را یاد گرفتم، دیگه کلاً مدرسه نرفتم. چون هم نمی‌توانستم هزینه‌هاش را تامین کنم، هم نمی‌خواستم کارم را رها کنم. مدرسه را دوست داشتم ولی وقتی پول نداری نمی‌شه ادامه تحصیل داد.
طبق برآوردها در بین دانش‌آموزان ایرانی، فقر اقتصادی و ناتوانی از پرداخت هزینه‌های مدرسه بیش از هر دلیل دیگری آن‌ها را مجبور به رهاکردن کلاس‌های درس می‌کند. خانواده‌های بسیاری با این معضل دست‌وپنجه نرم می‌کنند و ممکن است سرانجام ناچار شوند که فرزندانشان را در مدرسه ثبت نام نکنند.
بخشی از این کودکانی که تحصیل را ترک می‌کنند یا به هر دلیلی از تحصیل باز‌می‌مانند به لشکر کودکان کار اضافه می‌شوند. آمار دقیقی نیز از کودکان کار در دست نیست. رئیس کارگروه کودکان کار و خیابان شورای اجتماعی وزارت کشور آبان سال جاری گفت: ۱۲ تا ۱۵ هزار کودک کار خیابانی شناسایی شده در کشور وجود دارد و یکی از مهمترین مسائل در حوزه آسیب های اجتماعی، نبود نظام جامع آماری در این حوزه است.
به گزارش وب‌سایت رکنا، مهدی ملکی، رییس کارگروه کودکان کار و خیابان شورای اجتماعی وزارت کشور گفت که تعداد واقعی کودکان کار ممکن است ۲ و نیم برابر این تعداد باشد.
برگفته ای از سایت رادیو زمانه، ۳ ژانویه ۲۰۲۴