در غیاب نظارت نیروهای وزارت میراث فرهنگی، یک کشاورز قسمتی از مهم‌ترین شهر ایران کهن متعلق به دوران ساسانیان در منطقه باستانی جندی شاپور را به‌منظور کاشت سیر و پیاز، با لودر نابود کرد.
فاطمه علی‌اصغر، خبرنگار وب‌سایت میراث خبر که در حوزه میراث فرهنگی و آثار باستانی فعالیت می‌کند، در گزارشی با «تکان‌دهنده» خواندن تصاویر منتشرشده از این اتفاق نوشت: «بخشی از مهم‌ترین شهرهای ایران کهن با خاک یکسان شد. تصاویر و فیلم‌های تکان‌دهنده نشان می‌دهند چگونه یک کشاورز بر اساس منافع شخصی خود و در نبود نظارت یگان حفاظت میراث فرهنگی، بخشی از ایران کهن را برای همیشه با لودر تسطیح کرده است. این بخش در جنوب شهر کنونی جندی شاپور و جنوب شرقی محل آرامگاه یعقوب لیث صفاری قرار دارد.»
جندی شاپور یکی از بااهمیت‌ترین شهرهای دوران ساسانی بود که شاپور یکم حوالی سال ۲۵۰ پس از میلاد، یعنی بیش از یک هزار و ۷۰۰ سال قبل، آن را بنا گذاشت. در کتب تاریخی آمده است که «چون شاپور، پسر اردشیر بابکان، به شهریاری رسید، لشکر به روم کشید. سپس چون به عراق بازگشت، به خاک اهواز رفت و به جست‌وجوی جای مناسبی برآمد و شهر جندی شاپور را بنیان گذاشت». بر اساس برخی مطالعات تاریخی، نخستین دانشگاه و مجهزترین بیمارستان عصر باستان در شهر جندی شاپور تاسیس شد. این گنجینه تاریخی هنوز به‌طور علمی و کامل کاوش نشده و باستان‌شناسان ایرانی در حال تحقیق درباره زوایای پنهان آن‌اند.
تاریخ‌شناسان می‌گویند جندی شاپور در محدوده میان شهرهای شوشتر، شوش و دزفول کنونی، از همان بدو تاسیس به‌تدریج به صورت یکی از مراکز علمی و پزشکی جهان آن روز درآمد. شاپور یکم دستور داده بود تعداد زیادی از کتاب‌های طب یونانی را به زبان پهلوی ترجمه و آنجا نگهداری کنند. سپس خسرو انوشیروان در این شهر بیمارستان بزرگی ساخت و دانشکده پزشکی آن را توسعه داد. خبرنگار میراث خبر می‌نویسد که «بعید نیست این بخش که با خاک یکسان شد، بیمارستان یا دانشگاه این شهر بوده باشد».
به گزارش این رسانه، تپه‌ای که با لودر کشاورز محلی تخریب و صاف شد تا آنجا پیاز و سیر بکارد، تقریبا دو متر ارتفاع داشت و در پی این اقدام، انبوهی از خشت و آجرهای خردشده و سالم بیرون زد.
این شهر در سال ۱۳۱۰ و با فرمان رضا شاه پهلوی به‌عنوان یکی آثار ملی ایران (به شماره ۴۶) ثبت شد و طبق قانون باید از هرگونه دخل و تصرفی محفوظ بماند، اما آخرین بازدید از این محوطه تاریخی در چند ماه گذشته نشان داد که محوطه وسیع جندی شاپور هیچ‌گونه حفاظی نداشته است.
میراث خبر می‌نویسد به دلیل آنکه منطقه جندی شاپور در سال‌های اخیر به قطب کشاورزی خوزستان تبدیل شده بود، کارشناسان میراث فرهنگی با کشاورزان محلی توافق کرده بودند که تپه‌های تاریخی مشخص‌شده دست‌نخورده بمانند و زیر کشت نرود، اما این توافق هم زیر پا گذاشته شد.
یعقوب زلقی، مدیر پایگاه باستانی جندی شاپور، گفت: «این اختلاف‌ها بین میراث و کشاورزان همواره وجود داشت، ولی ما تا جایی که توانستیم آن را کاهش دادیم و شرایط بهتری را فراهم کردیم.» اما به نوشته فاطمه علی‌اصغر، «فیلم‌های تخریب تپه تاریخی گویای آن است که این مسئله همچنان به قوت خود باقی است و شکوه ایران باستان همچنان فدا می‌شود».
مدیران وزارت میراث فرهنگی و گردشگری ایران در سال‌های اخیر، بارها نداشتن بودجه کافی برای حفاظت از میراث باستانی ایران کهن را دلیل تخریب روزافزون این آثار در سراسر ایران اعلام کرده‌اند، اما برخی منتقدان جمهوری اسلامی و علاقه‌مندان به تاریخ ایران بر این باورند که رها کردن آثار به‌جامانده از تمدن ایران یا تخریب عمدی این بناها به دلیل «دشمنی مقام‌ها و بنیان‌گذاران انقلاب اسلامی با تمدن ایران» و اعتقاد آنان به دشمنی با پادشاهان ایرانی انجام می‌شود. رویکرد که ریشه‌های آن را می‌توان در برخی از سخنرانی‌های روح‌الله خمینی و دیگر مراجع تقلید شیعه جست‌وجو کرد.
در آخرین مورد، هفته گذشته تصاویر و گزارش‌هایی از وضعیت بحرانی فرونشست زمین و خطر تخریب کامل محوطه نقش رستم در شش کیلومتری تخت جمشید، در استان فارس منتشر شد. علی بیت‌اللهی، مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، نیز در گفت‌وگو با اعتماد ضمن هشدار درباره فرونشست زمین در محوطه‌های باستانی ایران گفت: «اگر برای جبران خساراتی که به میراث تاریخی‌مان زده‌ایم هرچه زودتر اقدام نکنیم، دیگر از نقش رستم و تخت جمشید و میدان نقش جهان و… اثری باقی نخواهد ماند.»
محوطه نقش رستم با بیش از سه هزار و ۲۰۰ سال قدمت، به واسطه وجود آرامگاه چهار پادشاه هخامنشی و همچنين بنای كعبه زرتشت، از نظر تاریخی دارای ارزش بالایی است. برداشت بی‌رویه آب از زمین‌های اطراف این منطقه تاریخی در دهه‌های اخیر، اصلی‌ترین دلیل فرونشست زمین و خطر روزافزون نابودی آثار باستانی اعلام شده است.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱۷ ژوئن ۲۰۲۴