رسانه‌های محلی کرمان از اجرای پروژه‌ای عمرانی در حریم قلعه باستانی دختر خبر داده‌اند که در آن ضوابط و مقررات مربوط به حریم و عرصه تاریخی زیر پا گذاشته شده، به طوری که بر اساس گزارش‌های میدانی، شهرداری کرمان در روزهای اخیر ضلع جنوب و جنوب غربی حریم قلعه دختر با قدمت چند هزار سال را سنگفرش کرده است و اجرای این پروژه با سرعت نیز ادامه دارد.
رسانه محلی فردای کرمان، با انتشار این خبر از قول امید ابراهیمی، مدیرعامل انجمن دیده‌بان میراث کارمانیا، نوشت که پیش از این قرار بود پیاده‌راهی خشک در سطح حریم قلعه دختر احداث شود. اما اینک شهرداری کرمان در حال حفاری و جانمایی سنگ، بتن، موزاییک و سیمان در حریم قلعه تاریخی دختر است.
این فعال میراث فرهنگی با انتقاد از عملکرد شهرداری کرمان به کنایه گفت که احتمالا در آینده در این مکان «درختکاری می‌کنند و تاب و سرسره هم می‌گذارند».
کنشگران میراث فرهنگی تاکید دارند که اقدام شهرداری کرمان برای سنگفرش حریم قلعه دختر، منظر این اثر باستانی را مخدوش کند؛ حال‌آنکه هنوز این منطقه ظرفیت کاوش‌های باستان‌شناسی را دارد و چه بسا در آینده لازم باشد این کار انجام شود.
به گفته مدیرعامل انجمن دیده‌بان کارمانیا، طرحی با عنوان آزادسازی حریم قلعه دختر و قلعه اردشیر از چند سال پیش مطرح و تا حدودی هم اجرا شده اما کیفیت این طرح طی سال‌های متمادی کاهش یافت.
او ضمن انتقاد از عملکرد مدیران شهری کرمان گفت: «شهرداری فکر می‌کند که آزادسازی یعنی هر کاری خواست در زمین‌های خالی انجام دهد.»
به گفته این کنشگر میراث فرهنگی، «شهرداری کرمان از حریم و عرصه بناهای تاریخی درک درستی ندارد و تصور می‌کند قلعه و بنای ارزشمند فقط همان چیزی است که بالای این تپه‌ها وجود دارد و پایین آن، هر طرحی با هر کیفیتی که بخواهند می‌توانند اجرا کنند».
از سخنان فعالان میراث فرهنگی در کرمان چنین بر می‌آید که اداره‌کل میراث فرهنگی این استان نه‌تنها در برابر تعرض به عرصه و حریم آثار تاریخی از جمله قلعه دختر واکنشی نشان نداده که در مواردی خود نیز در کوچک‌تر و محدودتر کردن حریم بناهای تاریخی نقش داشته است.
به گفته آنان، ضوابط مصوب حریم آثار تاریخی در کرمان رعایت نمی‌شود و اقدام‌های متعدد از احداث پارک و پیاده‌راه تا برپایی تکیه عزاداری در حریم این آثار به تهدیدی جدی برای آن‌ها تبدیل شده است.
مدیرعامل انجمن دیده‌بان کارمانیا نیز تخریب دو خانه قدیمی در حریم قلعه دختر و آسفالت ضلع غربی آن طی سال‌های قبل را یادآور شد و گفت کارگاه مصالح ساختمانی که در کنار این بنای تاریخی ایجاد کردند به یک زباله‌دانی تبدیل شده است.
او افزود: «در ضلع دیگری از قلعه دختر، پارک، سرویس بهداشتی و مبلمان شهری احداث کرده‌اند و با اجرای این طرح‌های اشتباه و نامتناسب، نه‌تنها حریم و منظر این قلعه‌ها را مخدوش و تخریب کردند بلکه مکانی برای بروز آسیب‌های اجتماعی به وجود آوردند.»
ابراهیمی در ادامه این سوال را مطرح کرد که «در جریان طرح‌های عمرانی در حریم آثار تاریخی، ناظری از سوی میراث فرهنگی وجود ندارد که بر نحوه اجرای پروژه شهرداری نظارت کند؟»
قلعه دختر و قلعه اردشیر دو اثر باستانی ارزشمند در استان کرمان‌اند که در نتیجه فقدان رسیدگی و محافظت مناسب، همواره خطر تخریب آن‌ها را تهدید می‌کند. به گفته فعالان محلی، حتی مرمت‌های این آثار نیز سطحی و ناپایدار انجام شده است.
هفته گذشته روابط عمومی شهرداری کرمان، از پیشرفت ۷۰ درصدی فاز نخست پروژه قلعه دختر خبر داد و گفت: «جدول‌گذاری و محوطه‌سازی بخشی از فاز اول پروژه ساخت بوستان قلعه‌دختر به پایان رسیده است».
قلعه دختر کرمان که با نام «قلعه کهنه» نیز شهرت دارد، با پیشینه‌ای منتسب به دوران مادها از کهن‌ترین قلعه‌های باستانی به‌جامانده در ایران است که هسته مرکزی شهر باستانی کرمان را تشکیل می‌دهد. این قلعه باستانی در مجاورت قلعه اردشیر بر فراز کوهی در مسیر جاده زرند احداث شده و در ایران باستان مراسم آیینی در آن برگزار می‌شد. آثاری از پرستشگاه‌های ایزدبانوی آناهیتا و آتشکده زرتشتیان هم در این قلعه یافت شده است.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۷ اگوست ۲۰۲۴