کنشگران میراث فرهنگی در همدان خبر داده‌اند اشیا و سفالینه‌های تاریخی که در جریان احداث پیاده‌راه باباطاهر کشف شدند، اکنون ناپدید شده‌اند و مسئولان میراث فرهنگی نیز در قبال وضعیت فعلی این محوطه تاریخی و باستانی پاسخگو نیستند.
اوایل اردیبهشت‌ماه بود که شهرداری همدان تصمیم گرفت بخشی از خیابان باباطاهر، یکی از شش خیابان منتهی به میدان خمینی این شهر را به پیاده‌راه تبدیل کند. آن هم در شرایطی که پرونده ثبت جهانی هگمتانه و منظر فرهنگی همدان برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو در حال آماده‌سازی بود و هرگونه عملیات عمرانی می‌توانست ثبت جهانی هگمتانه را تحت تاثیر قرار دهد.
با این حال، شهرداری همدان در سایه انفعال میراث فرهنگی این شهر و بدون اعتنا به نگرانی فعالان میراث فرهنگی، عملیات احداث پیاده‌راه باباطاهر را آغاز کرد. به فاصله کوتاهی پس از آغاز عملیات عمرانی، دیواره‌ای تاریخی در عمق ۱.۵ متری از دل خاک بیرون آمد و چند روز بعد نیز دومین دیوار تاریخی کشف شد و سپس اشیا و سفالینه‌هایی کشف شدند که به باور کارشناسان، پیشینه آن‌ها می‌توانست به دوران مادها برسد.
اداره‌کل میراث فرهنگی ابتدا ارزش تاریخی اشیای یافت‌شده را انکار کرد، سپس مدعی شد که این اشیا متعلق به دوران اسلامی‌اند اما در نهایت محسن معصوم‌علیزاده، مدیرکل میراث فرهنگی همدان، طی نشستی با خبرنگاران اذعان کرد که نشانه‌هایی از دوران مادها در این محوطه کشف شده است و به شرط کاوش‌های باستان‌شناسی بیشتر احتمال کشف آثار و شواهد دیگری نیز وجود دارد.
با وجود اینکه حتی مدیران دولتی نیز احتمال وجود آثار و شواهد بیشتر در پیاده‌راه باباطاهر را تایید کرده‌اند، این محوطه اکنون بدون محافظت اصولی به حال خود رها شده است. رسانه محلی همدان‌نامه با انتشار ویدیویی از وضعیت فعلی این محوطه نوشت: «با اینکه قرار بود پیاده‌راه باباطاهر به سایت موزه تبدیل شود، اداره‌کل میراث فرهنگی هنوز نقشه‌ای برای اجرای این سایت موزه به شهرداری ارائه نکرده است.»
بر مبنای این گزارش، محوطه تازه کشف‌شده خیابان باباطاهر اکنون به زباله‌دانی تبدیل شده و شماری از اشیا و کوزه‌های سفالی آن نیز ناپدید شده‌اند.
پیش‌تر روزنامه پیام ما به نقل از محمد شعبانی، کارشناس باستان‌شناسی نوشته بود که احتمال شناسایی لایه‌های تاریخی شهر همدان در محدوده خیابان باباطاهر و عباس‌آباد وجود دارد. به‌خصوص که سال ۱۳۹۶ نیز در جریان عملیات عمرانی ساخت پیاده‌راهی دیگر در میدان خمینی آثار باستانی مربوط به دوران مادها از دل خاک بیرون آمد و نشانه‌های جدیدی از سابقه تاریخی و باستانی همدان در اختیار پژوهشگران قرار داد. مسئولان همان موقع هم اعلام کرده بودند که در محدوده میدان خمینی ممکن است هر لحظه به آثار باستانی برخورد کنیم.
پس از کشف آثار باستانی در خیابان باباطاهر، مجوز کاوش در این محوطه به نام محمد شعبانی، کارشناس باستان‌شناسی، صادر شد و این باستان‌شناس نیز از آغاز عملیات کاوش و فریز این منطقه خبر داد. با این حال، مشخص نیست چرا این محوطه اکنون به حال خود رها شده است.
محمد شعبانی پیش‌تر درباره کاوش‌های باستان‌شناسی در میدان خمینی و خیابان باباطاهر همدان گفته بود که در رساله دکترایش دوره‌های تاریخی همدان، جریان زندگی در منطقه و حد و حدود بافت مسکونی را بررسی کرده و به این باور رسیده است که هر نقطه از شهر که عملیات عمرانی انجام می‌شود، نیاز به مطالعات باستان‌شناسی دارد.
محدوده تاریخی و باستانی هگمتانه که به‌تازگی در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شد، یکی از مهم‌ترین محوطه‌های به‌جامانده از دوران ایران باستان است.
شعبانی که تاکنون بیش از ۳۸۰ نقطه از شهر همدان را کاوش کرده، تاکید کرده است تمام اطلاعاتی که منابع مکتوب تاریخی پیش از این درباره شکل‌گیری این شهر در دوران مادها ارائه کرده‌اند، مستند است؛ هرچند خود او نیز در جریان تحقیقاتش «به شواهد مشکوکی از سفال‌های پیش از تاریخ» برخورد کرده است.
نخستین دوره‌های شهرنشینی در همدان طبق منابع مکتوب و مطالعات کارشناس باستان‌شناسی، از عصر آهن شروع می‌شود و بدون قطع و مستمر تا دوره معاصر ادامه دارد. در واقع شهرنشینی در همدان در یک بازه زمانی دو هزار و ۷۰۰ ساله استمرار داشته و برقرار بوده است.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۹ اگوست ۲۰۲۴