فیاک (FIAC)، یکی از مهمترین واقعه‌های بین‌المللی در عرصه هنر، نمایشگاهی است که امکان دیدن تصویر نسبتا کاملی از هنر مدرن، هنر معاصر و تولیدات هنری نوظهور را در صحنه‌ای کم‌نظیر در پایتخت فرانسه، در گران پله (Grand Palais)، برای مخاطبان فراهم می‌کند.
نمایشگاه بین‌المللی هنر معاصر (Foire Internationale d’Art Contemporain)، که به اختصار آن را فیاک می‌نامند، در سال ۱۹۷۴ در پاریس بنیان نهاده شد که گالری‌های هنر مدرن و هنر معاصر را در یکجا گرد آورد؛ به این منظور همه گونه هنر از نقاشی و مجسمه‌سازی گرفته تا هنر دیجیتال، در این نمایشگاه نمایندگانی برای عرضهٔ کارهای خود دارند. در نمایشگاه امسال، گالری‌داران، مجموعه داران، هنرمندان، کیوریتورها، مدیران موسسه‌ها و شخصیت‌های هنری برجستهٔ جهان در چهار بخشِ گالری‌های فیاک، پروژه‌های فیاک، بیرون ازدیوار‌های فیاک و برنامه‌های فیاک از ۶۶ کشور جهان شرکت کردند.
در روزهای گذشته از تاریخ ۱۷ تا ۲۰ اکتبر ۲۰۱۹ (برابر با ۲۵ تا ۲۸ مهر۱۳۹۸) در بخشِ اصلی، گالری‌های فیاک، ۱۹۷ گالری از ۲۹ کشور جهان شِرکت کردند که از آن میان ۳۴ گالری برای نخستین بار در این نمایشگاه داشتند. از میان این ۳۴ گالری یک گالری نیز برای نخستین بار از ایران در این نمایشگاه حضور داشت.
در نظر متخصصان، این دوره از نمایشگاه فیاک توانسته توجه بسیاری از گالری‌‌دارها و دیگر فعلان حرفه‌ای در خصوص تجارت هنر مدرن و معاصر را به خود جلب کند و از جریانی فرعی و کم اهمیت یا به گفتهٔ آرت نت نیوزartnet news، «نمایشگاهی محلی در مرداب» به جریان مهمی از رودخانهٔ تجارت هنر مدرن و معاصر در اروپا تبدیل شود و به رقیبی جدی برای نمایشگاه معتبر آرت بازل Art Basel که کار خود را از دهه ۱۹۷۰ در کشور سوئیس در شهر کوچک بازل در کناره رودخانهٔ راین آغاز کرد، و نمایشگاه فریز Frieze که از سال ۲۰۰۳ کار خود را در لندن آغاز کرد، تبدیل شود.
مختصری پیرامون آرت بازل و فریز
آرت بازل که همچنان با موفقیت به کار خود ادامه می‌دهد توسط ارنست بیلر، ترودل بروکنر و بالز هیلت، سه گالری‌دار اهل بازل بنا نهاده شد و امروز با بخش‌های دیگری که به آن افزوده شده است مجموعه گسترده‌ای است که در سراسر جهان در فعالیت‌های گوناگون هنری شرکت می‌کند. آماندا شارپ و متیو سلات اُوِر، بنیان گذاران نمایشگاه فریز لندن هستند که پیش از ایجاد نمایشگاه، مجلهٔ هنری فریز را با همراه تام گیدلی در سال ۱۹۹۱ بنا نهاده بودند که همچنان به کار خود ادامه می‌دهد. نمایشگاه فریز لندن هر ساله در ماه اکتبر در مکان ریجنتس پارک لندن با حضور گالری‌های توانای فراوانی تشکیل می‌شود. فریز نیز همانند آرت بازل دارای بخش‌های گوناگونی است که در زمینه‌های مختلف هنری در سرتاسر جهان فعال است.
گالری دستان
گالری ایرانی که گفته شد در این نمایشگاه برای نخستین مرتبه حضور داشته است، گالری دستان نام دارد. این گالری در تهران با فاصله کمی از یکدیگر در خیابان فرشته دو شعبه به نام‌های دستان زیرزمین و دستان +۲ دارد. در حال حاضر دستان کارهای هنری خود را در تهران در سه بخش به نام‌های: دستان زیرزمین، دستان +۲، دستان:خارج به نمایش می‌گذارد و تا کنون دست کم آثار ۳۴ هنرمند ایرانی را به دوستداران و خریداران هنر معاصر و مدرن ارائه کرده است. دستان زیرزمین در سال ۲۰۱۲ توسط هرمز همتیان با همکاری گلی امامی و فریدون آو بنیان گذاری شد و اداره می‌شود که کارهای هنری نوظهور و آزمایشی هنرمندان ایرانی را به نمایش گذاشته است. دستان +۲ در اکتبر ۲۰۱۵ با هدف ارائه کارهای اساتید و هنرمندان شناخته شده بعنوان نخستین فضای «استاندارد» دستان آغاز به کار کرد. دستان همچنین در سراسر تهران در خارج از دو فضای دائمی خود کارهای هنرمندان ایرانی را در بخش «خارج» خود در فضاهایی موقتی ارائه می‌دهد که در حال حاضر این برنامه در فضایی با «نام اتاق برق» از ژوئن ۲۰۱۷ در برابر دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد تهران، پروژه‌هایی آزمایشی، نمایش‌هایی تحقیق بنیان و در اندازه‌های کوچک و هر از گاهی و حتی تک-قطعه‌ای را به معرض دید می‌گذارد. گالری دستان اگرچه نسبت به بیشتر گالری‌های هنری ایرانی نوبنیاد است، به خوبی توانسته کارهای جدیدی انجام دهد و با موفقیت برای مخاطبان خود در تهران و در نمایشگاههای مهم کشورهای گوناگون جهان به نمایش بگذارد. از میان نمایشگاههای بین‌اللملی که گالری دستان در آنها شرکت داشته است، می‌توان از سال ۲۰۱۵: آرت دبی امارات؛ سال ۲۰۱۶: آرت دبی امارت، معاصر استانبول ترکیه؛ سال ۲۰۱۷: سان‌فرانسیسکو آمریکا، آرت دبی امارات، سیدنی استرالیا، میامی بیچ آمریکا؛ سال ۲۰۱۸: هنگ کنگ، فریز آرت نیویورک آمریکا، تیر تهران ایران؛ سال ۲۰۱۹: فریز آرت نیویورک آمریکا، تورین ایتالیا، پاریس فرانسه؛ نام برد.
بخشی از گزارش «ایران اینترنشنال» از حضور دستان در نمایشگاه فیاک:
«در غرفه گالری دستان در فیاک، آثار طراحی اردشیر محصص، از نمایشگاه سال ۱۹۷۴ در انجمن ایران آمریکا، به انتخاب فریدون آو به نمایش گذاشته شد. اردشیر محصص، طراح و کاریکاتوریست ایرانی بود که در سال ۲۰۰۸ در سن ۷۰ سالگی در نیویورک در‌گذشت. او در طول حیاتش در ایران و آمریکا و مدتی نیز در پاریس زندگی کرد. تاثیر زندگی در پاریس در آثار محصص با افزوده شدن رنگ به طرح‌های سیاه و سفیدش نمود پیدا کرد که این آثار در غرفه گالری دستان در فیاک به معرض دید عموم گذاشته شد. سه مجموعه مهم از آثار محصص در غرفه گالری دستان نمایش داده شد؛ «وقایع اتفاقیه» متعلق به سال ۱۳۷۱، که شامل طراحی‌هایی از اتفاق‌های روزمره مردم ایران در دوران مدرن و ثروتمند شدن ایرانِ آن دوره است. سپس، مجموعه «کارت شناسایی» را می‌بینیم که طرح‌هایی با کاراکتر‌های غیر‌واقعی و دلقک‌گونه در حال انجام کارهای شیطنت‌آمیز و مجرمانه را شامل می‌شود و یک سال بعد از وقایع اتفاقیه کشیده شده‌اند. سری سوم طراحی‌های نمایش‌داده‌شده «هوای طوفانی» نام دارد و از حال‌و‌هوای ایران حول‌وحوش وقوع انقلاب اسلامی تاثیر گرفته است. اردشیر محصص به مسائل اجتماعی و سیاسی زمان خود توجه زیرکانه‌ای داشت و هنرمندی بود که روی نسل جدید کاریکاتوریست‌ها و طراحان ایرانی تاثیرگذار بوده است.»
اثر برگزیت بر بازگشت رونق به بازار هنر پاریس
برخی از صاحب نظران، دلیل این رشد بی سابقه فیاک و توجه گسترده به آن را در برگزیت و پیامدهای آن جستجو می‌کنند. به عنوان نمونه یکی از گالری‌داران و ابر فروشندگان کارهای هنری، دیوید زوُوِرنِر (David Zwirner) که متولد آلمان است، به فایننشیال تایمز (Financial Times) می‌گوید: «برگزیت بازی را عوض می‌کند…گالری من در لندن یک گالری بریتانیایی خواهد شد و نه اروپایی. من اروپایی هستم و یک گالری اروپایی نیز می‌خواهم». زوورنر در روز ۱۶ اکتبر گالری اروپایی خود را در قلبِ بخشِ پاریس گالریِ شهر پاریس، با به نمایش درآوردن کارهای هنرمند آمریکایی ریموند پِتیبُن Raymond Pettibon گشود.
تهیه شده در خبرگاه