٣ کشور اروپایی، فرانسه، آلمان و بریتانیا روز ١٤ ژانویه با صدور بیانیه مشترکی رسماً از فعال شدن سازوکار رفع اختلاف در برجام خبر دادند. ژوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه ٤ بهمن/ ٢٤ ژانویه از توافق سه کشور اروپایی بر سر دادن مهلت بیشتری برای بحث درباره راه‌های حفظ توافق هسته‌ای با ایران خبر داد.
تصمیم این ٣ کشور اروپایی در این‌باره پس از اعلام گام پنجم کاهش تعهدات برجامی از سوی تهران اتخاذ شد. آنان در بیاینه مشترکی تصمیم خود را به خاطر نقض تعهدات برجامی ایران توجیه کردند و اعلام کردند که “به دلیل اقدام‌های ایران چاره دیگری نداشتند”، جز اینکه سازو کار حل اختلاف مندرج در توافق اتمی وین را فعال کنند.
بر اساس مفاد برجام و قطعنامه شورای امنیت که ناظر بر توافق اتمی با ایران است، اگر اختلاف اروپا و ایران درکمیسیون رفع اختلاف در برجام حل نشود، ممکن است در نهایت این شکایت به شورای امنیت برود که احتمال بازگشت تحریم‌های بین‌المللی شورای امنیت علیه ایران بر اساس آنچه به “مکانیزم ماشه” معروف شده است، وجود دارد.
بر اساس برجام، اعضای کمیسیون رفع اختلاف در تئوری ١۵ روز فرصت دارند تا نسبت به حل اختلاف خود اقدام نمایند. اما در صورت توافق طرفین این مهلت می‌تواند افزایش یابد.
به گزارش رویترز، ژوزپ بورل امروز اعلام کرد: «همه [اعضای کمیسیون برجام] در این مورد توافق دارند که به دلیل پیچیدگی مسائل به وقت بیشتری نیاز است؛ به همین دلیل جدول زمانی اقدامات در این زمینه تمدید شده است».
رویترز همچنین گزارش می دهد که درباره تمدید مهلت ١۵ روزه ابهاماتی وجود دارد، زیرا ایران هنوز به طور رسمی با این روند موافقت نکرده است.
اعلام هفته پیش سه کشور اروپایی امضاکننده توافق اتمی در فعال شدن سازوکار رفع اختلاف در جام، موجب خشم و عصبانیت حکومت ایران شده است که اروپایی‌ها را متهم می‌کند که از ترس اقدامات تلافی‌جویانه دونالد ترامپ، در برابر خواسته‌ای او تسلیم شده‌اند.
با عدم تحقق وعده اروپایی‌ها برای تأمین منافع اقتصادی ایران از برجام و پس از خروج یک‌جانبه آمریکا ازتوافق اتمی، ایران از ماه مه گذشته روند کاهش تدریجی تعهدات برجامی خود را آغاز کرد. ایران تاکنون در بازه‌های زمانی دو ماهه، ۵ گام از کاهش اجرای تعهدات برجامی خود را برداشته و محدودیت‌های مربوط به غنی‌سازی اورانیوم و تولید آب سنگین را کنار گذاشته است.
منبع: سایت رادیو بین المللی فرانسه به زبان فارسی، ۲۴ ژانویه ۲۰۲۰