سقوط بی‌سابقه بهای نفت و ادامه بحران کرونا اقتصاد جمهوری اسلامی ایران را به سوی ورشکستگی سوق داده است. دولت مجبور است برای جبران کسری بودجه از حساب “صندوق توسعه ملی” برداشت کند.
کشورهای تولیدکننده نفت با افت بی‌سابقه بهای طلای سیاه روبرو شده‌اند. کرونا بهای نفت را پایین کشید. در بحبوحه بحران کرونا، جنگ و دعوای دو غول نفتی عربستان سعودی و روسیه برای حفظ سهم بیشتر از بازار نفت به سقوط بیشتر قیمت نفت انجامید. کشورهای عمده نفت‌خیز به جای مهار بهای نفت به رقابتی سخت پرداختند تا کسری بودجه خود را با افزایش تولید نفت جبران کنند.
وضعیت ایران در قیاس با سایر کشورهای نفت‌خیز جهان بدتر است چون که تحریم‌ها مانع فروش نفت ایران شده است.
کارشناسان ضمن پیش‌بینی سال بد برای اقتصاد ایران گفتند ورشکستگی عمومی در پیش است و ممکن است تولید ناخالص ملی کشور تا ۳۰ میلیارد دلار کاهش پیدا کند.
کرونا و نفت ایران
سعید لیلاز، تحلیل‌گر اقتصادی، یکی از کارشناسانی است که ورشکستگی عمومی و کاهش تولید ناخالص ملی کشور تا ۳۰ میلیارد دلار را پیش‌بینی کرده است.
لیلاز به روزنامه “همشهری” گفته است که بحران ناشی از ویروس کرونا بخش خدمات اقتصاد را تحت تاثیر شدید قرار داده و برآورد کرده است که اگر این بحران تا اردیبهشت ۹۹ ادامه پیدا کند بین ۲ تا ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی ایران را کم خواهد کرد که این رقم معادل ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار است.
این کارشناس بر این باور است که تا پایان اردیبهشت بحران ویروس کرونا ادامه خواهد داشت. او تاکید می‌کند: «شاهد یک ورشکستگی عمومی به خصوص در بخش‌های غیردولتی و کسبه خرده پا خواهیم بود.»
به گفته لیلاز نوک حمله ویروس کرونا “طبقات فرودست” است.
بودجه سال ۹۹ بر اساس فروش یک میلیون بشکه نفت به قیمت ۵۰ دلار در نظر گرفته شده است. قیمت فعلی نفت خام برنت تا ۲۵ دلار در هر بشکه داد و ستد می‌شود و قیمت “نفت سنگین” ایران در سبد نفتی اوپک زیر ۱۵ دلار سقوط کرده است.
بنابراین برای جبران کسری بودجه ایران مجبور است روزانه سه میلیون بشکه نفت به قیمت ۱۵ دلاری بفروشد. اما تحقق این امر با توجه به تحریم‌های آمریکا غیر ممکن به نظر می‌رسد، در نتیجه بودجه کشور با کسری مواجه شده است.
دولت مجبور است برای جبران کسری بودجه از حساب “صندوق توسعه ملی” برداشت کند. این کار زمانی برای دولت مجاز شمرده می‌شود که درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت خام نسبت به ارقام پیش‌بینی شده کاهش پیدا کرده باشد.
ادامه وضعیت کنونی بی‌شک می‌تواند کشور را به سوی ورشکستگی سوق دهد و دچار رکود و بحران اقتصادی کند. بحرانی که یکی از ریشه‌های اصلی اعتراض‌های آبان‌ماه ۹۸ در ایران بوده است. در بیش از صد شهر ایران مردم به خیابان‌ها ریختند و به افزایش سه برابری بهای بنزین اعتراض کردند.
مقامات رژیم ایران تا کنون حاضر نشده‌اند تعداد دقیق کشته‌شدگان و دستگیرشدگان این اعتراضات را اعلام کنند. خبرگزاری رویترز به نقل از منابع آگاه در دولت جمهوری اسلامی، تعداد کشته‌شدگان را ۱۵۰۰ نفر اعلام کرده است.
منبع: سایت صدای آلمان (دویچه وله) به زبان فارسی، ۳۱ مارس ۲۰۲۰