گزارش‌گران بدون مرز می‌گوید شرایط امنیتی روزنامه‌نگاران پناهجوی ایرانی در ترکیه نگران‌کننده است. این سازمان در اطلاعیه‌ای با اشاره به تاخیر بررسی پرونده روزنامه‌نگاران ایرانی، از تهدیدهای جمهوری اسلامی یاد می‌کند: «این ۱۲ روزنامه‌نگار و شهروند-خبرنگار هم‌اکنون در شرایطی بسیار دشوار بسر می‌برند. نزدیک به مرزهای ایران خود و خانواده‌هایشان قربانی آزارگری نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی هستند. افزون براین اداره مهاجرت ترکیه از ارائه همیاری بایسته به آنها برای درخواست و استقرار در کشوری امن رویگردانی می‌کند.»
تاخیر در رسیدگی به پرونده‌های متقاضیان در ترکیه، ناشی از یک تغییر قانونی در سال ۲۰۱۸ است. تا سپتامبر این سال، پناهجویان درخواست خود را به کمیساریای عالی سازمان ملل ارائه می‌کردند اما پس از آن، این فرایند به اداره مهاجرت و پلیس ترکیه محول شد. پناهجویان ایرانی شکایت می‌کنند که روند کاغذبازی و رسیدگی‌ها بسیار کند و فرسایشی است. شماری به دلیل طول کشیدن بررسی‌ها، فرصت رفتن به آمریکا را از دست داده‌‌اند؛ زیرا با وجود دریافت پاسخ مثبت در دوران اوباما، با محدودیت‌های مهاجرتی دولت ترامپ روبرو شده و مجبور شدند در ترکیه بمانند.
این سازمان یادآوری می‌کند که پناهجویان یاد شده، علاوه بر بلاتکلیفی و طولانی شدن روند بررسی تقاضاها، با تهدیدهای سپاه پاسداران روبرو شده‌اند؛ تهدیدی که شامل خانواده‌های آنها در ایران نیز شده است. این در حالی است که ربایش یا ترور پناهجویان ایرانی در ترکیه سابقه دارد.
آبان ۹۸ و در آخرین مورد، مسعود مولوی وردنجانی مدیر کانال تلگرامی “جعبه سیاه” با شلیک چند گلوله در یکی از خیابان‌های استانبول کشته شد. او که قبلا با نهادهای امنیتی و سپاه کار می‌کرد، از یک سال قبل در ترکیه به سر می‌برد و درباره فساد و اختلاس مسئولان جمهوری اسلامی افشاگری می‌کرد. رویترز به تازگی گزارش داده که دو دیپلمات ایرانی مقیم ترکیه در این ترور دست داشته‌اند.
شراگیم زند، روزنامه‌نگاری که در سال ۹۳ و پس از تهدید به بازداشت از ایران خارج شده، در نامه‌ای به گزارش‌گران بدون مرز در توضیح شرایطش نوشته است: «من همیشه توسط رژیم ایران در ترکیه تهدید شده‌ام. در این مدت در سایه ترس زندگی کرده‌ام اما تهدیدهای رژیم به تازگی بیشتر شده است. این روزها آنها تهدید به قتل می‌کنند و من کمتر از خانه خارج می‌شوم.»
آرش شعاع شرق، مدیر مسئول سایت گیلان نو، یکی از نمونه‌های ربایش در ترکیه بوده است. او به اتهام “نشر اکاذیب و انتشار بدون مجوز نشریه” به شلاق محکوم شده و به دلیل فشارهای قضایی به ترکیه آمده بود. گزارش‌گران بدون مرز می‌نویسد او را در فوریه ۲۰۱۸ در شهر وان از مقابل خانه‌اش ربودند و بعد از ۲۵ روز به زندانی در ایران بردند.
در اطلاعیه گزارش‌گران بدون مرز از قول یکی از نزیدکان شعاع شرق آمده است: «مردان مسلحی که خود را پلیس معرفی کرده بودند، او را در برابر خانه‌اش دست‌بند زدند و با چشم بند سوار ماشین کردند. وی را در پارکینگی زیرزمینی که در آن سه سلول بود از خودرو پیاده کردند و همانجا زندانی کردند. به مدت چندین روز در آنجا از سوی یکی از ربایندگان که فارسی صحبت می‌کرد، بازجویی شد. پس از چند روز به او گفتند چون ماموران جمهوری اسلامی می‌خواسته‌اند او را بربایند، وی را به اینجا آورده‌اند. اما در بازجویی‌ها بیشتر درباره فعالیت‌ها و خانواده‌اش در ایران می‌پرسیدند. در یکی از همین بازجویی‌ها به او می‌گویند که در وان در خطر است و باید به آنکار برود و اگر قول همکاری با پلیس ترکیه را بدهد او را به آنکار می‌برند و امکانات لازم را در اختیارش قرار می‌دهند. آرش این پیشنهاد را رد می‌کند. و ۲۵ روز پس از ربودناش او را به بهانه انتقال به آنکار به ایران و به دست سپاه پاسداران می‌دهند. نوع عملیات نشان‌گر دست داشتن نیروهای امنیتی ایران در این ربودن است.»
علیرضا روشن، عضو تحریریه سایت “مجذوبان نور” نیز که پس از بازداشت تعدادی از همکارانش با همسر و فرزندش به ترکیه پناهنده شده گفته است: «اداره مهاجرت همه کارها را متوقف کرده و کمیساریای عالی پناهندگی هم ناتوان است.»
روزنامه نگار دیگری که نامش محفوظ مانده و پنج سال قبل به ترکیه آمده، گفته است: ««پس از تایید پناهندگی‌ام از سوی سازمان ملل در مرحله تعیین کشور قرار شد به امریکا بروم، ولی در سال ۲۰۱۷ برنامه پذیرش پناهنده‌ها در امریکا با تصمیم دولت دونالد ترامپ متوقف شد و من در اینجا ماندگار شدم.» این روزنامه‌نگاران گفته‌اند که انتظار و بلاتکلیفی در سایه تهدیدهای امنیتی، با خطرات ابتلا به کرونا آزار دهنده‌تر از همیشه شده است.
رضا معینی، مسئول بخش افغانستان و ایران در سازمان گزارش‌گران بدون مرز، از ترکیه و کمیساریای سازمان ملل خواسته که روند پناهندگی متقاضیان را تسهیل و تسریع کنند و سازوکاری فوری بیابند تا آنها به کشورهای امن منتقل شوند.
منبع: سایت صدای آلمان (دویچه وله) به زبان فارسی، ۱ می ۲۰۲۰