به رغم رسیدن چندین کشتی سوخت ایرانی به ونزوئلا، مردم این کشور در آرزوی دست‌یابی به بنزین گاه شب‌ها را در صف‌های طولانی سپری می‌کنند. با اینکه قرار است باز هم چند نفتکش ایرانی به سواحل ونزوئلا برسد اما مردم می‌گویند تا زمانی که ونزوئلا از تولید سوخت عاجز باشد، این مشکل حل نخواهد شد.
صف طولانی اتوموبیل‌ها، شب‌های بی‌خوابی و انتظار و اضطراب تمام شدن بنزین این روزها بخشی از زندگی مردم ونزوئلا شده است. به غیر از پایتخت – کاراکاس – که بعد از چند هفته بی‌بنزینی حالا به وضعیت تقریباً عادی بازگشته، سایر شهرها با کمبود شدید سوخت مواجه است.
در شهر ماراکائیبو که دومین شهر ونزوئلا محسوب می‌شود، یکی از افرادی که شب را در صف پمپ بنزین گذرانده به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: “بنزین ایرانی هم توهمی بود که فقط یک ماه طول کشید”…
ونزوئلا که دارای یکی از غنی‌ترین ذخائر نفت جهان است، از سال‌ها پیش با مشکل کمبود سوخت مواجه است. این کمبود با نزدیک شدن به مناطق مرزی شدیدتر می‌شود. مدیریت غلط صنعت نفت که از دوران هوگو چاوز شروع شد، فساد گسترده و بالاخره تحریم‌های آمریکا، ثروت عظیم ونزوئلا را تقریباً بی‌فایده گذاشته است.
بنزین ایرانی، به قیمت آزاد یا دولتی
در آخرین روزهای ماه مه و اولین روزهای ماه ژوئن (اوایل خرداد ٩٩)، پنج کشتی ایرانی ١٫۵ میلیون بشکه سوخت را به سواحل ونزوئلا رساندند. تقریباً همزمان، دولت ونزوئلا بهای بنزین را افزایش داد و قیمت هر لیتر را معادل نیم دلار تعیین کرد. البته در کنار این “بنزین آزاد”، یک سهمیۀ ماهانۀ ١٢٠ لیتری نیز به دارندگان خودرو شخصی داده می‌شود که بیست برابر ارزان‌تر از بنزین آزاد است (هر لیتر ٠٫٠٢۵ دلار). موتورسیکلت‌ها نیز ماهانه ۶٠ لیتر سهمیه دارند.
با این‌حال، به نظر می‌رسد که هیچ‌یک از این تدابیر کمبود سوخت را جبران نکرده است. احتمال دارد که در این میان، سوءاستفاده و فساد مسئولان هم موانعی در رسیدن سوخت به بازار ایجاد کرده باشد. هرچه هست، بعد از چند روز گشایش نسبی در اوائل ماه ژوئن، صف‌های کیلومتری جایگاه‌های سوخت دوباره سریعاً تشکیل شد. حتی بنزین به قیمت آزاد، با اینکه برای اکثر ونزوئلایی‌ها بسیار گران است، خارج از صف‌های طولانی و گاه شب را در اتومبیل خوابیدن به دست نمی‌آید، مگر از طرق غیرقانونی… اکثر مصرف‌کنندگان می‌گویند: “معلوم بود که به چنین وضعیتی می‌رسیم، چون ونزوئلا دیگر قادر به تولید بنزین نیست”…
خزانۀ دولت خالی است
ونزوئلا که ده سال پیش روزانه ٣٫٢ میلیون بشکه نفت تولید می‌کرد، امروزه به زحمت از مرز ۵٠٠هزار بشکه در روز فراتر می‌رود. پالایشگاه‌های ونزوئلا در حالت عادی ظرفیت پالایش ١٫٣ میلیون بشکه نفت را دارند اما طی سه ماه نخست سال جاری فقط ١٢درصد از ظرفیت خود را به کار گرفته‌اند.
در این وضعیت، کاراکاس و تهران اطمینان داده‌اند که همکاری را ادامه می‌دهند و بنزین ایرانی همچنان به جایگاه‌های سوخت ونزوئلا خواهد رسید. اما آمریکا شدیداً از این مبادلات ناخرسند است. در حال حاضر واشنگتن تلاش می‌کند تا با توسل به راه‌های حقوقی از رسیدن چهار نفتکش ایرانی به سواحل ونزوئلا جلوگیری کند. این چهار کشتی حامل ١٫١ میلیون بشکه سوخت هستند.
اما به گفتۀ یک اقتصاددان ونزوئلایی، معلوم نیست که دولت ظرفیت مالی کافی برای وارد کردن سوخت داشته باشد. خوزه مانوئل پوئنته که در مرکز علوم سیاسی کاراکاس تدریس می‌کند، هیچ اشاره‌ای به نحوۀ پرداخت پول به ایران ندارد و فقط می‌گوید: “خزانۀ دولت خالی است”… قبلاً گفته شده بود که ایران در ازای صدور بنزین و همچنین ارائۀ خدمات برای راه‌اندازی پالایشگاه‌ها، از ونزوئلا طلا دریافت می‌کند. اما این موضوع را هیچ‌یک از دو دولت تأیید نکرده‌اند.
خبرگزاری فرانسه از شهر ماراکائیبو گزارش می‌دهد که سربازان ارتش مأمور مراقبت از جایگاه‌های سوخت و حفظ نظم شده‌اند. اما یکی از منتظران در صف با عصبانیت می‌گوید: “حالا پمپ بنزین‌ها را هم صاحب شده‌اند. ١٠ دلار می‌گیرند تا خارج از صف بنزین بزنی”…
نزدیک به یک ماه قبل، قوه قضاییۀ ونزوئلا اعلام کرد که ٣٩ نظامی به اتهام فساد در پمپ بنزین‌ها بازداشت شده‌اند.
منبع: سایت رادیو بین المللی فرانسه به زبان فارسی، ۱۴ ژوئیه ۲۰۲۰