بررسی تراز آب دریای خزر/مازندران، در سال جاری، در مقایسه با سال گذشته نشان می‌دهد تراز آب دریای خزر حدود ۳ تا ۴ سانتیمتر کاهش یافته است. عمده دلایل نوسانات تراز آب دریای خزر به تغییرات اقلیمی و شرایط زیست محیطی مربوط می‌شود اما به گفته کارشناسان اقلیمی بهترین روش برای مواجهه با تنش‌های زیست محیطی مدیریت کاهش فشار انسانی بر این پهنه آبی است. تراز آب دریای خزر از سال ۲۰۰۸ میلادی با کاهش مداوم همراه بوده است.
حمید علیزاده، معاون پژوهش و فن‌اوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، در گفتگو با خبرگزاری ایسنا، گفت: بر اساس آمارهای موجود میزان تراز آب این دریا در سال جاری حدود ۳ تا ۴ سانتیمتر نسبت به سال گذشته پایین‌تر است . وی، علاوه بر تغییرات اقلیمی، دو عامل «ورود و تبخیر آب» را از مهمترین دلایل نوسان تراز آب دریای خزر عنوان نمود.
مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر وابسته به موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو نیز در گزارشی که در روز ۸ تیر منتشر کرد، اعلام کرد: میانگین تراز آب دریای خزر در نیمه اول سال آبی جاری(مهرماه ۹۸) معادل منفی ۲۷.۳۳ متر بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ، ۱۵سانتیمتر و در مقایسه با دو سال گذشته، ۲۴ سانتیمتر کاهش داشته است. شروع سال آبی در ایران از ابتدای پائیز است. به این ترتیب یک سال آبی در ایران از اول مهرماه شروع می‌شود و تا ۳۱ شهریور سال بعد ادامه می یابد.
ارزیابی‌های مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر نشان می‌دهد دامنه نوسانی تراز آب این دوره در مقایسه با دوره‌های مشابه اخیر بسیار کم بوده است که همین امر حاکی از آن است که شدت سیر کاهشی تراز آب در بهار و تابستان گذشته با شیب کمتری در دو فصل پایانی سال ۹۸ ادامه یافته است و در پایان دی ماه روند افزایشی تراز آب آغاز شده است.
کاهش آب ورودی و افزایش دمای سطح آب، عواملی موثر بر کاهش تراز سطح آب دریای خزر
دریاچه خزر بر اثر عوامل طبیعی تشکیل شده است و عمده آب‌های ورودی به این دریا از طریق رودخانه‌ها و بارش مستقیم بر روی دریا تامین می‌شود. رودخانه ولگا، ردر میان رودخانه حوضه دریای خزر، بیشترین نقش را در تامین آب این دریاچه دارد.
کاهش قابل ملاحظه آبدهی رودخانه ولگا در سال ۲۰۱۹ نسبت به میانگین بلندمدت در کاهش تراز آب دریای خزر تاثیرگذار بوده است. میزان آبدهی ولگا در سال ۲۰۲۰ طبق پیش‌بینی موسسه آب‌شناسی و هواشناسی روسیه کمتر از حد نرمال خواهد بود.
افزایش دمای سطح آب، عامل دیگر موثر در کاهش تراز آب به ویژه در سال‌های اخیر است. نتایج بررسی میانگین دمای سطح دریای خزر در سال ۲۰۱۹ میلادی نشان می‌دهد متوسط دمای آب ۰.۲ درجه سانتیگراد نسبت به سال گذشته و ۱ درجه سانتیگراد نسبت به میانگین بلند مدت افزایش یافته است.
منبع: سایت رادیو بین المللی فرانسه به زبان فارسی، ۱۰ اوت ۲۰۲۰