پس از گذشت نزدیک به ۷ ماه از ساقط کردن هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۳۷ شرکت هواپیمایی اوکراین توسط پدافند سپاه پاسداران و فشارهای بین‌المللی بر جمهوری اسلامی ایران برای تحویل جعبه‌های سیاه این هواپیما، سرانجام تورج دهقانی زنگنه، رئیس سازمان هواپیمایی رژیم ایران یکشنبه دوم شهریور نتیجه بازخوانی اطلاعات جعبه سیاه (FDR و CVR) هواپیمای شرکت هواپیمایی اوکراین اینترنشنال را اعلام کرد.
در شرایطی که بحث اصلی بر سر اطلاعاتی ست که در فاصله اصابت موشک اول و دوم ثبت شده‌اند، رئیس سازمان هواپیمایی گزارش داد: ثبت اطلاعات در جعبه سیاه ۱۹ ثانیه پس از برخورد موشک اول و پیش از برخورد موشک دوم متوقف شده است و مکالمات ضبط شده در کابین پرواز، در زمان برخورد موشک اول، نشان از بروز «مشکل الکترونیکی» در هواپیما دارد.
دهقانی زنگنه گفت: «ثبت اطلاعات و ضبط کننده داده‌های پروازی در زمان ۶:۱۴:۵۶ (۱۹ ثانیه پس از برخورد موشک اول) متوقف شده است. تا این زمان تمام متغیرهای پروازی ثبت شده شرایط عادی داشته و هواپیما تا قبل از این شرایط در شرایط پروازی فنی نرمال بود و در پروفایل پروازی پیش‌بینی شده قرار داشته است. جعبه سیاه ضبط کننده صدای درون کابین تا ۱۹ ثانیه پس از انفجار موشک مکالمات را ضبط کرده است. در کابین پرواز سه نفر گروه پرواز حضور داشتند که یکی از آنها معلم بوده که هر سه متوجه شرایط غیرعادی بودند و متناسب با صدای غیرعادی کابین تا آخرین لحظه مشغول کنترل و هدایت هواپیما بودند. معلم خلبان درون کابین برخی راهنمایی‌های لازم را می‌دهد از این مکالمه می توان نتیجه گرفت که هواپیما دچار مشکل الکتریکی شده که باعث می شود گروه پروازی واحد برق کمکی را روشن بکند و معلم خلبان تشخیص خود مبنی بر فعال بودن هر دو موتور هواپیما را در ثانیه های پس از انفجار به خلبانان اعلام می‌کند.»
به گفته او « انفجار موشک اول باعث آسیب قابل توجهی به هواپیما شده و برخورد قطعاتی ناشی از آن به هواپیما باعث قطع FDR و CVR در مدت زمان ۱۹ ثانیه بعد از آن شده است».
دهقانی زنگنه اضافه کرد: «هیچ صدا و یا نشانه ای از وضعیت کابین مسافران در صداها و اطلاعات ضبط شده وجود ندارد و نحوه صحبت و واکنش گروه پروازی نشان از سلامت جسمانی آنها در این لحظات بوده است. با توجه به اینکه ضبط صدای کابین در ۱۹ ثانیه بعد از انفجار متوقف شده است و حداقل ۲۵ ثانیه بعد از انفجار اول موشک دوم به مجاورت هواپیما رسیده است تحلیلی درباره عملکرد و آثار موشک شلیک شده دوم از اطلاعات جعبه سیاه به دست نیامد.»
رئیس سازمان هواپیمایی رژیم ایران در پایان گزارش خود گفت که این اطلاعات را در اختیار نمایندگان «کشورهای ذیربط» قرار داده است و آنها و «علاقمندان» را توصیه کرد که از این گزارش «بهره‌برداری سیاسی» نکنند. دهقانی زنگنه همچنین گفت: گزارش نهایی سانحه هواپیمای اوکراینی یک سال دیگر اعلام می‌شود، البته من و همکارانم به دنبال این هستیم تا گزارش را زودتر اعلام کنیم.
هواپیمای مسافربری نوع بوئینگ ۷۳۷ متعلق به شرکت هواپیمایی اوکراین، بامداد چهارشنبه ۱۸ دی ماه پس از برخاستن از فرودگاه بین‌المللی خمینی تهران به مقصد کی‌یف، پایتخت اوکراین از سوی پدافند هوایی سپاه پاسداران سرنگون شد.
در جریان این رویداد تمامی ۱۷۶ سرنشین این هواپیما کشته شدند. دست‌کم ۱۳۹ نفر از مسافران هواپیما ایرانی و ۵۷ نفر از آنها ایرانی-کانادایی بودند. مقامات جمهوری اسلامی پس از سه روز کتمان حقیقت ماجرا، در نهایت روز ۲۱ دی ماه به شلیک موشک پدافندی سپاه پاسداران به سوی این هواپیما به دلیل «خطای انسانی» اعتراف کردند.
مقامات جمهوری اسلامی پس از ماه‌ها مقاومت برای تحویل جعبه سیاه هواپیما، سرانجام آن را به کشور ثالث (فرانسه) انتقال دادند. به گفته مقامات ایران فرانسه حق انتشار اطلاعات خوانده‌شده را ندارد. یک مقام کانادایی پیش‌تر با اعلام خبر اتمام استخراج و رمزگشایی اطلاعات جعبه سیاه گفته بود هنوز سوالات کلیدی بسیاری درباره این ماجرا «بی‌پاسخ» مانده است.
منبع: سایت رادیو زمانه (مستقر در هلند)، ۲۳ اوت ۲۰۲۰
تصویر: عکسی از نوار داده‌های پروازی جعبه سیاه بوئینگ اوکراینی در فرانسه بازخوانی شد