چهار روز تا انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا باقی مانده است. ایرانیان ــ چه مقام‌های حکومتی، چه مردم عادی ــ در دوره‌های گذشته انتخابات نیز عادت داشتند نتایج را دنبال کنند، چرا که سیاست خارجه جمهوری اسلامی در قبال ایالات متحده تأثیر بسیار زیادی بر سیاست داخلی و وضعیت اقتصادی داشته است. به علاوه، از کودتای ۲۸ مرداد به این سو، وسواس تاریخی سروکله‌زدن با سیاست آمریکا از بین نرفته است.
این‌بار اما انتخابات آمریکا بیش از همیشه توجه ایران را به خود جلب کرده. وضعیت اقتصادی در ایران بحرانی است. همزمان با همه‌گیری فاجعه‌بار ویروس جدید کرونا، تحریم‌های آمریکا تمام بخش‌های اقتصاد ایران را هدف قرار داده است. و در صحنه انتخابات ایالات متحده، در یک سو، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری فعلی با نزدیکی فوق‌العاده به اسرائیل و عربستان و آغازگر کارزار فشار حداکثری و عامل وضع تحریم‌های اقتصادی قرار دارد و در سوی دیگر، جو بایدن معاون اول دوران امضای برجام.
هکرهای حکومت ایران از سال گذشته به تلاش برای مداخله سایبری در انتخابات آمریکا متهم شده اند. به علاوه، مسأله تحریم‌ها و تنش‌ها و دورنمای هر گونه ارتباط دیپلماتیک بین تهران و واشنگتن نیز به انتخابات و نتیجه آن منوط دانسته می‌شود.
▪️ برجام و انتخابات آمریکا: تحلیلگران چه می‌گویند؟
تحلیلگران بسیاری معتقدند جمهوری اسلامی دست از تنش نظامی با ایالات متحده برداشته و منتظر نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری است، هرچند دورنمای ریاست‌جمهوری محافظه‌کاران تندرو مخالف برجام در ایران که هم‌اکنون مجلس و قوه قضائیه را در دست دارند، معادلات را پیچیده‌تر کرده است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده در کارزارهای انتخاباتی بارها خروج از برجام، اعمال تحریم‌های اقتصادی سنگین و ترور قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ــ به زبان خودش، «تروریست شماره یک جهان» ــ را به عنوان افتخارات دوران خود برشمرده اما در عین حال مدعی شده که اگر بار دیگر رئیس‌جمهور شود، ایران نخستین کشوری است که برای مذاکره با او تماس خواهد گرفت.
از سوی دیگر، جو بایدن وعده داده که در صورت پیروزی، و در صورت بازگشت ایران به عمل به تعهدات برجامی، آمریکا را به توافق هسته‌ای بازخواهد گرداند. او و دموکرات‌ها خروج یکجانبه واشنگتن از برجام را نوعی دهان‌کجی به متحدان اروپایی حاضر در برجام نیز می‌دانند.
اما پاتریک وینتور، دبیر بخش دیپلماسی روزنامه بریتانیایی «گاردین» در یادداشتی هشدار می‌دهد که حتی اگر بایدن پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری باشد، زمان برای نجات توافق هسته‌ای در حال از دست رفتن است. او می‌نویسد:
«حتی اگر جو بایدن برنده رأی‌گیری باشد، دولت تضعیف‌شده ایران شاید تنها چند ماه برای مذاکره بر سر یک توافق هسته‌ای نو فرصت دارد، پیش از آنکه تندروهای مخالف هرگونه رابطه با غرب در انتخابات بعدی چالشی جدی بیافرینند. این فرصت اندک باعث شده بسیاری از بایدن بخواهند که یک رویکردی مرحله‌ای را برای پیوستن دوباره به توافق هسته‌ای ارائه دهد تا پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، پیشرفتی در این زمینه حاصل آمده باشد.»
اریک لوب، استادیار دانشکده سیاست و روابط بین‌الملل دانشگاه بین‌المللی فلوریدا نیز با هشدار مشابهی به «آسیا تایمز» می‌گوید:
«حالا که آقای روحانی شکست‌خورده به پایان دوره خودش نزدیک می‌شود و نخبگان محافظه‌کار احتمالا سال آینده هم مجلس و هم ریاست‌جمهوری را تحت کنترل خواهند داشت، دشوار بتوان تصور کرد که رهبر جمهوری اسلامی به روحانی یا جانشین او چراغ سبز برای نزدیکی دوباره به آمریکا و مذاکره دوباره با برجام را بدهد. این محاسبه البته تا حدی به نتایج انتخابات آمریکا بستگی خواهد داشت.»
به باور لوب، در صورت پیروزی بایدن، جمهوری اسلامی ادبیات تند خود را در سطح عمومی علیه آمریکا حفظ خواهد کرد اما در پشت پرده برای تخفیف فشار تحریم‌ها با واشنگتن مراوده خواهند کرد.
این پژوهشگر روابط بین‌الملل در عین حال هشدار می‌دهد که در صورت انتخابات دوباره ترامپ و ریاست‌جمهوری یک تندرو در ایران در سال آینده، تنش‌ها بین دو کشور بیش از این تشدید خواهند شد و ممکن است بر اثر خطاهای محاسباتی، به تقابل مستقیم نظامی بینجامد.
▪️ تلاش جمهوری اسلامی برای مداخله در انتخابات آمریکا
با توجه به اهمیت این انتخابات در سیاست واشنگتن نسبت به تهران، شگفت‌آور نیست که جمهوری اسلامی برای تأثیرگذاری در آن تلاش‌هایی انجام داده باشد.
اگرچه وزارت خارجه جمهوری اسلامی هرگونه مداخله را انکار و سفیر سوئیس را در اعتراض به ادعاهای مقام‌های امنیتی ایالات متحده در این باره احضار کرد، برخی کارشناسان می‌گویند عملیات سایبری زیر نظر سپاه پاسداران بوده و لزوماً ربطی به وزارت خارجه ایران ندارد.
درگیری‌های سایبری دو طرف بخشی از افزایش تنش‌ها پس از خروج ترامپ از برجام در مه ۲۰۱۸ بود، اما در ۲۰۲۰ به اوج رسیده است.
بنا به گزارش رسانه‌های آمریکایی، ترامپ ۲۰۱۸ مجوز حملات سایبری گسترده علیه ایران را به سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) اعطا کرد. این مجوز که مخفیانه و در سکوت خبری صادر شد، دست سیا را برای انتخاب هدف این حمله‌ها بازگذاشت، و ضرورت گرفتن تأیید کاخ سفید پیش از هر عملیات را از بین برد.
در ژوئن ۲۰۱۹، پس از آنکه ایران یک پهپاد آمریکایی را سرنگون کرد، ایالات متحده با حمله سایبری به سپاه پاسخ آن را داد. در سپتامبر ۲۰۱۹ و پس از حمله پهپادی و موشکی به تأسیسات نفتی عربستان که به ایران نسبت داده شد، بار دیگر آمریکا با حمله سایبری واکنش نشان داد.
در ۲۰۲۰، انفجار اسرارآمیزی تأسیسات سانتریفیوژ نطنز را هدف قرار داد. تأسیسات هسته‌ای ایران در ۲۰۱۰ نیز هدف حمله استاکس‌نت، یکی از پیشرفته‌ترین بدافزارهای طراحی‌شده قرار گرفته بودند. اما مشخص نشد آتش‌سوزی اخیر در نطنز چه عاملی داشته است.
با وجود این، حمله‌های سایبری در ۲۰۲۰ به گواهی جمهوری اسلامی شدت گرفته است. عباس موسوی، معاون وزیر خارجه ۲۳ ژوئیه در گفت‌و‌گو با خبرگزاری «تسنیم» وابسته به سپاه پاسداران گفت که «زیرساخت‌های» ایران هدف حمله‌های سایبری قرار گرفته و به خاطر پیچیدگی آنها، می‌توان دست «دولت‌ها» را در پس‌شان دید. موسوی همچنین با اشاره به فرمان ترامپ به سیا برای حملات سایبری، تأکید کرد که مظنون اصلی حمله‌های اخیر به ایران نیز ایالات متحده است.
معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی آنگاه هشدار داد که ایران تلافی‌جویی را حق خود می‌داند و برای دفاع از خودش از هر ابزاری از جمله ابزارهای سایبری بهره خواهد برد، هرچند از سال گذشته میلادی، اخبار تلاش سایبری ایران برای مداخله در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا منتشر شده بود.
۴ اکتبر ۲۰۱۹، مایکروسافت در بیانیه‌ای اعلام کرد که حمله‌های هکرهای وابسته به حکومت ایران را ردگیری کرده است: «اخیراً فعالیت سایبری قابل توجهی را از سوی یک گروه تهدیدگر که ما فسفر می‌خوانیم، مشاهده کرده ایم. به باور ما خاستگاه این گروه ایران است و با حکومت ایران ارتباط دارد.»
به گفته مایکروسافت، فسفر بیش از دو هزار و ۷۰۰ بار برای به دست آوردن اطلاعات حساب‌های ایمیل برخی مشتریان خاص مایکروسافت تلاش کرده و سپس به ۲۴۱ حساب حمله کرده است. اهداف حمله «مربوط به یک کارزار انتخاباتی ایالات متحده، مقام‌های فعلی و پیشین ایالات متحده، روزنامه‌نگارانی که سیاست جهانی را پوشش می‌دهند، و برخی چهره‌های پرنفوذ ایرانی ساکن خارج» تشکیل می‌دادند. در نهایت چهار حساب کاربری هک شدند.
یک سال بعد، ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۰ بار دیگر مایکروسافت در بیانیه‌ای به فعالیت‌های فسفر پرداخت و گفت:
«فسفر گروهی است که از ایران عملیات انجام می‌دهد و بخش “اعتماد و امنیت مشتریان مایکروسافت” (MSTIC) سال‌ها به طور گسترده ردگیری‌اش کرده. این گروه کارزارهای جاسوسی عملیاتی کرده و گستره متنوعی از سازمان‌هایی را هدف قرار داده که سنتاً به منافع ژئوپولتیک،اقتصادی یا حقوق بشری در منطقه خاورمیانه مربوط می‌شوند… ماه گذشته یک دادگاه فدرال در واشنگتن دی.سی. بار دیگر به مایکروسافت مجوز داد که کنترل ۲۵ دامنه اینترنتی جدید از میان ۱۵۵ دامنه اینترنتی فسفر را به دست بگیرد… از آخرین اطلاع‌رسانی ما تا کنون، فسفر تلاش کرده به حساب‌های کاری یا شخصی افرادی دست یابد که مستقیماً یا غیرمستقیماً در انتخابات ایالات متحده مشغولیتی دارند. بین مه تا ژوئن ۲۰۲۰، فسفر تلاش ناموفقی برای ورود به حساب‌های مقام‌های دولتی و کارزار انتخاباتی دونالد ترامپ انجام داد».
دفتر اداره‌کننده اطلاعات ملی آمریکا نیز در فاصله زمانی بین دو بیانیه مایکروسافت، دو بار نسبت به مداخله ایران هشدار داد.
اداره اطلاعات ملی یک‌بار در ۲۴ ژوئیه ۲۰۲۰ اعلام کرد که «ایران به دنبال ضربه به نهادهای دموکراتیک ایالات متحده و تفرقه‌اندازی در کشور در آستانه انتخابات است. تلاش‌های ایران حول تأثیرگذاری آنلاین تمرکز دارد.» و سپس در ۷ اوت ۲۰۲۰ به طور مشخص‌تر گفت: «ارزیابی ما این است که ایران تلاش می‌کند تا به نهادهای دموکراتیک و رئیس‌جمهوری ترامپ ضربه بزند و در آستانه انتخابات ۲۰۲۰، در کشور تفرقه بیندازد.»
اما ۲۱ اکتبر ۲۰۲۰ بود که دفتر اداره‌کننده اطلاعات ملی آمریکا از یک عملیات مشخص با جزئیات پرده برداشت:
«ایران ایمیل‌های جعلی برای ارعاب رأی‌دهندگان، ایجاد شورش اجتماعی و صدمه‌زدن به رئیس‌جمهوری ترامپ فرستاده است».
بر اساس گزارش اداره اطلاعات ملی آمریکا، هکرهای وابسته به جمهوری اسلامی به اطلاعات مربوط به رأی‌دهندگان در برخی مناطق آمریکا دسترسی یافته بودند تا به کارزار ترامپ ضربه بزنند. رئیس‌جمهوری ایالات متحده خودش این خبر را توئیت کرد:
به گفته مقام‌های امنیتی ایالات متحده، گروه‌های سایبری وابسته به جمهوری اسلامی با ایمیل‌های جعلی خود را به جای یک گروه راست‌گرای افراطی به نام «پسران سرفراز» (Proud Boys) جا زده اند و رأی‌دهندگان دموکرات را از رأی‌دادن به هر کس جز ترامپ ترسانده اند.
نام «پسران سرفراز» پس از نخستین مناظره ریاست‌جمهوری بین ترامپ و بایدن سر زبان‌ها افتاد، وقتی رئیس‌جمهوری فعلی ایالات متحده از محکوم‌کردن برتری‌طلبان سفیدپوست و به طور خاص، این گروه سر باز زد.
مت اوبرایان، روزنامه‌نگار آمریکایی، در توئیتی نوشت که یک دوست ۸۰ ساله‌اش از فلوریدا یک روز پیش از اعلامیه اداره اطلاعات ملی به آنها درباره این ایمیل‌های تهدیدآمیز خبر داده بود. او تصویری از این ایمیل‌ها را نیز در توئیت‌اش گذاشت:
به گفته اداره اطلاعات ملی آمریکا، هکرهای ایرانی در برخی از ایمیل‌ها ویدئویی را هم گذاشته بودند که اعتبار ر‌أی پستی را زیر سوال می‌برد:
«ایران در حال توزیع محتواهای دیگری همراه با ویدئویی توزیع کرده که ادعا می‌کند افراد می‌توانند رأی‌های تقلبی حتی از خارج کشور به صورت دیجیتال بیندازند. این ویدئو و ادعاهای دیگر درباره رأی‌های تقبلی فرضی صحت ندارند».
ویدئوی هکرهای ایرانی در بالا که «وایس‌نیوز» منتشر کرد، بار دیگر بر یکی از ادعاهای خود ترامپ در کارزار تبلیغاتی‌اش تکیه دارد: اینکه در رأی‌دهی پستی به راحتی می‌توان تقلب کرد. آنچه ترامپ گفته بود، در ویدئوی هکرهای وابسته به جمهوری اسلامی بازسازی شد.
فیس‌بوک نیز ۲۷ اکتبر در اعلامیه‌ای اشاره کرد که اطلاعات ارسال‌شده از طریق ایمیل‌های جعلی منتسب به «پسران سرفراز» در فیس‌بوک هم توزیع شده اما جلوی آن گرفته شده است. فیس‌بوک همچنین از بستن ۱۲ پروفایل فیس‌بوک، ۶ پیج فیس‌بوک و ۱۱ حساب اینستاگرامی مربوط به ایران در همین رابطه خبر داد.
به گفته مرکز ریسک‌سنجی وزارت امنیت میهن ایالات متحده، ایران در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا «از عملیات نفوذ آنلاین برای افزایش تنش‌های اجتماعی» در این کشور بهره برده است.
ایران هر گونه مداخله در انتخابات آمریکا را رد کرده. اما فارغ از اینکه مداخله‌ای صورت گرفته یا نگرفته، مشخص است که چشم مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی نیز به انتخابات سوم نوامبر دوخته شده است.
برگرفته از سایت فارسی رادیو زمانه
۱۰ آبان ۱۳۹۹ – October 31st, 2020