عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی به تازگی مدعی رشد اقتصادی مثبت اقتصاد ایران شده و گفته تراز تجاری ایران در هشت ماه اول امسال مثبت ۱.۵ میلیارد دلار بوده. اما گمرک ایران آمار بانک مرکزی را رد کرده و گفته که این تراز منفی ۱.۶ میلیارد دلار بوده است.
عبدالناصر همتی روز دوشنبه ۱۷ آذر ۱۳۹۹ در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد که «در حال حاضر صادرات کشور به ۲۶ و نیم میلیارد دلار و واردات به ۲۵ میلیارد دلار رسیده که تراز تجاری یک و نیم میلیارد دلار مثبت است.»
روح‌الله لطیفی سخنگوی گمرک ایران به سخنان رئیس کل مرکزی واکنش نشان داده و گفته تراز تجاری ایران در هشت ماهه اول سال نه تنها مثبت نیست بلکه منفی بوده است: «آنچه گمرک به عنوان مرجع بیان آمار تجارت خارجی کشور، در خصوص تجارت ۸ ماهه اعلام کرده، صادرات ۲۱ میلیارد و ۴۴۸ میلیون دلاری و واردات ۲۳ میلیارد و ۱۳۲ میلیون دلاری است که تراز کشور در این مدت نه تنها مثبت نیست بلکه منفی یک میلیارد و ۶۸۴ میلیون دلار است.»
در حالی که همتی به اختلاف آماری که مشخص نیست بر کدام مبنا ادعا کرده و آمار واقعی ارائه شده از سوی گمرک واکنشی نشان نداده، اما روابط عمومی بانک مرکزی روز چهارشنبه ۱۹ آذر ۱۳۹۹ در توئیتر اعلام کرد: «آمار اعلامی صادرات و واردات توسط ریاست کل در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه ۲ سیما، مبتنی بر اطلاعات سامانه جامع تجارت تا تاریخ ۱۶ آذرماه ۱۳۹۹ است. این سامانه منبع رسمی آمار تجارت خارجی است. عکس زیر آخرین آمار سال ۹۹ را نشان می دهد و حکایت از تراز تجاری مثبت دارد.»
به نظر می‌رسد دومین ادعا از سوی بانک مرکزی برای توجیه آمار اشتباه نخست که از سوی همتی ارائه شده بود نیز نادرست است. علیرضا رزم حسینی وزیر صمت همان روز دوشنبه ۱۷ آذر ۱۳۹۹ که همتی در برنامه تلویزیونی شرکت کرد، در نامه‌ای به فرهاد دژپسند وزیر امور مالی و اقتصادی خواسته بود تا آمار تجارت خارجی از گمرک سریع‌تر به وزارتخانه مربوطه اطلاع‌رسانی شود.
در این نامه آمده بود «سازمان توسعه تجارت ایران به عنوان متولی [مسئول] تجارت خارجی کشور جهت انجام سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌های کلان این حوزه، نیاز به فیلدهای کامل اطلاعاتی صادرات و واردات دارد.»
نامه وزیر صمت به وزیر اقتصاد نشان می‌دهد سازمان توسعه تجارت ایران اساساً آماری از تجارت خارجی نداشته که بخواهد مبنای اظهارات رئیس کل بانک مرکزی قرار بگیرد!
روح‌الله لطیفی سخنگوی سازمان گمرک ایران نیز درباره این اختلاف آماری گفته است: «صادرات کشور نه تنها ۲۶.۵ میلیارد دلار نبوده است، بلکه ۲۲ میلیارد و ۹۰۱ میلیون دلار تا ۱۵ آذرماه بوده که با رقم اعلامی رئیس کل بانک مرکزی ۳.۶میلیارد دلار فاصله دارد و واردات نیز ۲۴ میلیارد و ۹۰۵ میلیون دلار بوده که از لحاظ اینکه آن بانک به تأمین ارز و تأیید منشاء آن می پردازد برای مدت زمان مورد ادعا نزدیک به رقم اعلامی است.»
روح‌الله لطیفی همچنین گفته، با اینکه علاقمند هستیم تا تراز مثبت ۱.۵ میلیارد دلاری اعلامی از سوی رئیس کل بانک مرکزی درست باشد اما متأسفانه تراز تجاری کشور در این دوره زمانی غیرمعمول اعلامی (نیمه آذرماه) حدود منفی دو میلیارد دلار بوده و به عبارتی تراز منفی ۱.۶ میلیارد دلاری هشت ماهه با اضافه شدن این ۱۵ روز به منفی دو میلیارد رسیده است.
سخنگوی گمرک همچنین تأکید کرده است، همانطور که گمرک مسئول ارائه آمارهای دیگر مانند تورم، نقدینگی، نفوس و مسکن، تولید، واحدهای صنفی و… نیست ولی به واسطه مسئولیت مستقیم در تجارت فرامرزی در کنترل اسناد واردات و صادرات و ترانزیت در ماهیت، ارزش و وزن کالا مانند گمرکات دیگر کشورها، مسئول ارائه آمار تجارت خارجی است.
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۱۱ دسامبر ۲۰۲۰