رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه‌ای با خبرگزاری رویترز گفت احیای توافق هسته‌ای با ایران در دوران ریاست جمهوری جو بایدن، به توافقی تازه نیاز دارد که مشخص کند چگونه کاهش تعهدات برجامی ایران باید به حالت قبل برگردد. کاظم غریب آبادی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در واکنش به این اظهارات گفت وظیفه آژانس صرفاً نظارت و راستی‌آزمایی است و نه ارزیابی.
پس از خروج آمریکا از برجام، ایران در پنج گام تعهداتش را کاهش داد. اکنون با راه‌اندازی سانتریفیوژهای پیشرفته در تاسیسات هسته‌ای نطنز میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران ۱۲ برابر میزان مجاز است. رئیس جمهوری اسلامی بارها اعلام کرده که با بازگشت آمریکا به برجام، ایران هم به تعهداتش برمی‌گردد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه با رویترز اما اعلام کرد که نقض تعهدات به حدی بوده که نمی‌توان به سادگی توافق را به نقطه اول برگرداند. گروسی گفت:
«نمی‌توانم تصور کنم آن‌ها به خانه اول برمی‌گردند، زیرا خانه اولی دیگر در کار نیست. واضح است که باید پروتکل یا یک توافق یا تفاهم‌نامه یا اسناد کمکی باشد که به طور واضح مشخص کند، چه کاری باید انجام شود.»
گروسی در ادامه این مصاحبه گفت: «مواد هسته‌ای بیشتر شده‌اند، فعالیت‌های هسته‌ای بیشتر شده‌اند، سانتریفیوژها بیشتر شده‌اند و اقدامات بیشتری هم اعلام می‌شود. خُب، چه اتفاقی باید برای اینها بیفتد؟ به این پرسش باید در سطح سیاسی پاسخ داد.»
گروسی در پاسخ به این سئوال که آیا به توافقی در بطن برجام نیاز است، گفت: «بله. بدون تردید. باید پروتکل یا توافق‌نامه یا تفاهم یا برخی از سندهای جانبی وجود داشته باشد که به طور واضح بیان کند که ما چه کاری را انجام خواهیم داد.»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سپس در ادامه این مصاحبه به نکته قابل تأملی اشاره کرد: بازگشت به وضعیت در دسامبر ۲۰۱۵: «می‌بینم که کاملاً دور زده‌ایم و داریم به دسامبر سال ۲۰۱۵ برمی‌گردیم.»
«دسامبر ۲۰۱۵» یک ماه قبل از اجرایی شدن محدودیت‌های توافق هسته‌ای بود. در آن زمان مقادیر زیادی از مواد و تجهیزات هسته‌ای ایران برچیده شدند.
کاظم غریب آبادی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در واکنش به اظهارات گروسی گفت وظیفه آژانس صرفاً نظارت و راستی‌آزمایی است و نه ارزیابی:
«ارائه هرگونه ارزیابی در مورد اینکه این تعهدات چگونه اجرا می‌شود (به عنوان مثال، اشاره به عباراتی مانند نقض)، قطعا فراتر از ماموریت محوله به آژانس بوده و باید از آن اجتناب شود.»
غریب‌آبادی در ادامه نوشت: «آژانس نقش و سهم خود را به هنگام مذاکرات برجام ایفا کرد. تعهدات اعضاء و وظایف آژانس به طور ظریف و دقیقی مکتوب شده و مورد توافق قرار گرفت و هر طرفی می‌داند که برای اجرای توافق چه کاری باید انجام دهد.»
نماینده ایران در آژانس به تأکید اعلام کرد: «برجام مورد مذاکره مجدد قرار نمی‌گیرد و در صورت احیای آن، ضرورتی برای یک سند، توافق یا تفاهم جدید در رابطه با نقش آژانس نیز وجود ندارد.»
غریب‌آبادی گفت: نیازی نیست که وضعیت را پیچیده‌تر کنیم.
برگرفته ای از سایت رادیو زمانه، ۱۸ دسامبر ۲۰۲۰