سردرگمی، ناهماهنگی و آشفتگی از جمله توصیفهایی است که فعالان بازار سرمایه در مورد بازار بورس مطرح میکنند و دولت و شرکتهای بزرگی را که از رانت اطلاعاتی دولت بهره میبرند، مقصران اصلی این وضعیت ناپایدار میدانند.
بازار بورس در هفتههای گذشته روندی اُفتان و خیزان را طی کرده و هر بار سه پله به پایین سقوط کرده، یک پله بالا رفته! برای نمونه شاخص کل بورس روز شنبه ۱۳ دیماه در نخستین ساعت معاملات بیش از ۴۳ هزار و ۶۸۲ واحد سقوط کرده بود اما شاخص کل امروز دوشنبه کمی افزایش داشت.
در معاملات امروز دوشنبه ۱۵ دیماه شاخص کل بورس ۱۹ هزار و ۱۴۸ واحد رشد کرد و به رقم یک میلیون و ۳۷۴ هزار واحد رسید. شاخص کل هموزن نیز ۶ هزار و ۷۷۷ واحد بالا آمد و در رقم ۴۶۲ هزار و ۴۷۸ واحد ایستاد. شاخص کل فرابورس نیز ۲۲۷ واحد رشد کرد و به رقم ۱۹ هزار و ۵۳۴ میلیارد تومان رسید. در معاملات امروز پس از ۷ روز کاری، خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی مثبت شد و ۳۰۵ میلیارد تومان پول حقیقی به بورس وارد شد.
با اینهمه همچنان کارشناسان نسبت به وضعیت بازار بورس و آینده آن هشدار میدهند. بورس تهران پس از آنکه در نیمه امرداد امسال تا دو میلیون واحد رسید، روندی نزولی پیدا کرد و این روند تا هفته سوم آبانماه که شاخص کل بازار در رقم یک میلیون و ۲۱۱ هزار واحد ایستاد ادامه داشت. شاخص کل از امرداد تا هفته سوم آبان در مجموع اُفت ۴۰ درصدی را ثبت کرد. اکنون شاخص کل بورس در هفته سوم دیماه در حالی در میانهی کانال ۱.۳ میلیونی قرار گرفته که نسبت به شاخص ۲ میلیونی امرداد، همچنان اُفت ۳۲ درصدی دارد.
رشد بازار بورس طی ماههای منتهی به امرداد ۱۳۹۹ که سبب پیشرفت شاخص تا کانال دو میلیونی شد، با تبلیغات گسترده و سبز نگه داشتن نمادهای بورسی طی هفتههای پیاپی صورت گرفت.
در نیمه اول سال ۱۳۹۹ بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی وارد بورس شد که حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان آن در بازه ابتدای تیرماه تا نیمه امرداد روانه بازار سهام شد. هجوم مردم و تزریق حجم عظیمی از نقدینگی نیروی لازم برای صعود شاخص بورس به رقم دو میلیونی را تأمین کرد اما بعد شرکتهای بزرگ که به «حقوقیها» معروف و اکثرا به دولت وابسته هستند با دستکاری نمادها و ایجاد صفوف خرید طولانی، نماد را قرمز میکردند.
در نتیجه افزایش عرضه، ارزش سهام کاهش مییافت و بعد از آنکه سهامداران خُرد که مردم عادی بودند، از هراس کاهش بیشتر ارزش سهام اقدام به فروش سهم خود میکردند، آنها سهام مردم را در قیمتهای کف بازار خریداری و سپس از صف فروش خارج و نمادها بار دیگر با افزایش تقاضا، سبز و ارزش سهام افزایش مییافت. این روندی است که همچنان مافیاهای وابسته به دولت در حال اجرای آن و سود بردن از جیب مردمی هستند که حسن روحانی و دیگر دولتمردان آنها را به بازار بورس کشاندند.
اکنون کارشناسان معتقدند بازار بورس دیگر به نقطه اوج خود مانند آنچه در خرداد و تیر رخ داد باز نمیگردد و در همین حال دولت همچنان تلاش دارد نهایت سود از بازار را ببرد. برخی کارشناسان نیز هشدار میدهند که دخالتهای دولت در بازار بورس میتواند در صورت زیان بیشتر سهامداران خُرد، به یک تهدید بزرگ امنیتی و شورش میلیونی تبدیل شود.
حسینعلی حاجیدلیگانی عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی مهرماه امسال سوء استفاده دولت از بازار بورس را تأیید کرده و گفته بود: «دولت بعضاً سوء استفادههایی از بازار بورس به نفع خودش دارد که به زودی مجلس تصمیمات جدی برای ساماندهی این بازار اتخاذ میکند.»
به گفته این عضو مجلس شورای اسلامی «زمانی که دولت میخواهد سهام خودش را به فروش برساند، با همکاری برخی از سهامداران عمده قیمت آن سهام را افزایش میدهد و زمانی که سهام خود را عرضه کرد و به فروش رساند، بازار را رها میکند تا قیمتها سقوط کند. از این طریق، دولت سهامهای خودش را با قیمت گزافی به فروش میرساند اما مردم که این سهامها را خریداری میکنند، دچار ضرر و زیان میشوند.»
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۷ ژانویه ۲۰۲۱