در پی شکست‌های متعدد اطلاعاتی، کلمه «نفوذ» به کلیدواژه صحبت‌های مسئولان نظام تبدیل شده است. در همین راستا، ناصر مکارم شیرازی، از مراجع شیعه قم در دیدار با وزیر اطلاعات، با تاکید بر اینکه «خطر نفوذ در قم به‌ویژه با توجه به مرکزیت حوزه‌های علمیه، بیش از دیگر شهرهاست» اظهار داشت دولت‌های خارجی برای نفوذ در دستگاه علما و دانشمندان و مراجع نقشه‌های مهمی دارند؛ در این خصوص واقعاً باید هوشیار بود و در این زمینه وزارت اطلاعات باید به خوبی نقش آفرینی کند.
به نوشته ایسنا، دیدار روز پنجشنبه اسماعیل خطیب با مکارم شیرازی، در ادامه سایر دیدارهای وی با مراجع ساکن قم صورت گرفته است. دیدارهایی که البته از پیش اعلام نشده بود.
مسئله نفوذ در حالی مطرح می‌شود که حتی در جلسه رأی اعتماد به وزیر اطلاعات، حسین جلالی عضو هیئت رئیسه کمیسیون فرهنگی مجلس در مخالفت با اسماعیل خطیب، عدم مقابله او با نفوذ پلورالیسم، هرمنوتیک و تفسیرگرایی در حوزه‌های علمیه قم را نشان از ضعف وی عنوان کرده بود.
جلالی ادعا کرده بود که «الان هم برخی با انگلیس ارتباط دارند و در فتنه ۸۸ برای سقوط نظام تلاش کردند. آن‌هایی که انقلابی بودند را نمی‌گذاشتند به خبرگان بروند اما آن ها که سکولار بودند را می‌گذاشتند که برای خبرگان نامزد شوند.»
در حالی که حکومت جمهوری اسلامی طی سال‌های پس از انقلاب سعی داشته تا ایده‌ها و افکار متفاوت در قم را مدیریت کند، به نظر می‌رسد این روند طی سال‌های اخیر جدی‌تر از گذشته پیگیری می‌شود.
برای بررسی ریشه تئوری نفوذ، باید به سال ۹۳ بازگشت. در زمانی که حسن رحیم‌‌پور ازغدی عضو وقت شورای عالی انقلاب فرهنگی، با ادعای اینکه «ریشه سکولاریسم در داخل حوزه‌های علمیه است»، گفت: «فقهی که به نظام‌سازی نمی‌اندیشد و فقط به دنبال عبادات و معاملات شخصی است فقه سکولار و این فقه بهترین توجیه برای سکولاریسم است.»
او در مرداد سال ۹۷ نیز مجددا مدعی شد که «ریشه سکولاریسم در حوزه است» و در ادامه اظهار داشت فقه بی‌ربط با زندگی، زندگی بی‌ربط با فقه، درس خارج‌هایی که به جای تئوریزه حکومت و تمدن دینی، عملاً فقه سکولار می‌سازند، فقه فردی، عبادی طهارت و نجاست. اما درباره اقتصاد، سیاست، بانک و روابط بین‌الملل حرفی ندارند. سکولاریسم یعنی همین است.
به عبارت دیگر نگرانی از گسترش سکولاریسم در میان طلاب، زیر مجموعه «تئوری نفوذ» دسته‌بندی می‌شود. موضوعی که از حمایت دستگاه قضایی جمهوری اسلامی و علی خامنه‌ای نیز برخوردار است.
محمد جعفر منتظری، دادستان وقت کل کشور در اردیبهشت همان سال و پیش از اظهارات ازغدی گفته بود: «دشمن حتی در بین حوزه‌های علمیه هم برای نفوذ تلاش و برنامه دارد، بنده به اعتبار مسئولیت در دادگاه ویژه می‌بینم که گزارش‌های غیر قابل تردیدی در این رابطه ارائه می‌شود؛ در شهر مقدس قم عده‌ای روحانی‌نما در قالب تشکل‌هایی، تشکیل جلسه می‌دهند و موضوع جلسه این آقایان این است که چگونه موضوع ولایت فقیه را از قانون اساسی و نظام حذف کنیم.»
در واقع رحیم پور ازغدی و منتظری هر دو سعی کردند تا سخنان پیشین رهبر جمهوری اسلامی در مورد نفوذ را در قالب نگرانی از «سکولاریسم» صورت بندی کنند.
خبرگزاری شبستان به نقل از منتظری می‌نویسد: «چندی قبل در عراق با برخی از بزرگان عراق دیدار و گفت‌وگویی داشتم آنها هم به این موضوع معتقد بوده و به این نتیجه رسیده‌اند که این جریان انگلیسی شبیه جریان وهابیت در بین اهل‌سنت و جریان بهاییت در بین شیعیان و مکتب امامت و ولایت است. آن جریان شیعه انگلیسی که می‌بینید هم تغذیه و پایگاه رسانه‌ای‌اش در قلب انگلیس است و آنجا هزینه‌ها می‌کنند و چه کسانی را آنجا می‌برند.»
او در ادامه با تاکید بر اینکه «وظیفه نفوذی‌ها الزاماً جاسوسی نیست» گفت که یک وقت دشمن در جایی جاسوس می‌گذارد تا به صورت روزانه و ساعتی تبادل اطلاعات کند و اطلاعات بخشی را منتقل کرده تا در اتاق فکر بر اساس آن اطلاعات میدانی برنامه‌ریزی کند. وظیفه عده‌ای از نفوذی‌ها هم دادن اطلاعات نیست آنها جاده صاف‌کن دشمن هستند برخی‌ها هم چه بسا ندانند مستقیم عامل و نفوذی دشمن بوده ولی عملکرد آنها به گونه‌ای است که جاده را برای ورود دشمن صاف می‌کند.
پیش‌تر، علی خامنه‌ای در ۱۹ دی سال ۹۷ در سخنانی در قم گفته بود: «انگیزه‌هایی وجود دارد برای اینکه فضای انقلابی قم را تغییر بدهند و روحیه انقلابی قم و روحیه دینی قم را کم‌رنگ کنند … نباید از کید و مکر و دشمنی او در جنبه فرهنگی غافل شد؛ مشغول‌اند، انگیزه‌هایی دارند، عواملی را می‌فرستند؛ باید به این توجّه کرد. بزرگان قم، جوانان قم باید نگذارند تا دست‌های خائن، قم را از مرکزیّت انقلاب، از کانون انقلاب بودن بیرون بیاورند و این معانی را در آن کم‌رنگ کنند.»
او همچنین در ۲۴ آبان ۹۸ در کنفرانس وحدت اسلامی اظهار داشت به نظر ما سلاح اصلی آمریکا هم در این منطقه که ما در جمهوری اسلامی مراقب این معانی هستیم، «نفوذ» است – نفوذ در مراکز حسّاس و تصمیم‌گیر – ایجاد تفرقه است، ایجاد تزلزل در عزم ملّی ملت‌ها است، ایجاد بی‌اعتمادی میان ملت‌ها، میان ملت‌ها و دولت‌ها، دستکاری در محاسبات تصمیم‌گیران و وانمود کردن اینکه حلّال مشکلات این است که زیر پرچم آمریکا بروید و تسلیم آمریکا بشوید و حرف آمریکا را قبول بکنید، هر چه او گفت عمل کنید و گوش کنید، این حلّال مشکلات است؛ این را در ذهنیّت تصمیم‌گیران ملت‌های اسلامی و کشورهای اسلامی می‌خواهند وارد کنند؛ سلاح‌های آنها اینها است که از سلاح‌های سخت و سلاح‌های نظامی خطرناک‌تر است.
حدود یک سال بعد و در آبان ۹۹، او مجدد با تاکید بر نگرانی از گسترش نفوذ در جمهوری اسلامی، مشکل اصلی را «نفوذ» دانسته بود.
اگرچه بحث نفوذ در حوزه‌های علمیه قم قدمت طولانی دارد، اما در بسیاری از موارد تنها به‌عنوان ابزاری برای حذف نیروهای مخالف استفاده می‌شود.
برای مثال احمد سالک، نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی دی ماه ۱۳۹۹ در نشستی که برای بررسی سخنان «محمود امجد»، روحانی منتقد علی خامنه‌ای برگزار شد، با بیان اینکه «مرجع سازی با محوریت تفکر دگر اندیشی و سکولار از دیگر مأموریت‌ها جبهه نفوذ است» گفت که دشمنان بر روی نفوذ در حوزه‌های علمیه و بیوت مراجع و علما حساب ویژه‌ای بازکرده‌اند، لذا امروز نباید از بحث شبکه نفوذ در قم غافل شد.
محمود امجد، از روحانیون شناخته‌شده و استاد حوزه‌های علمیه با انتشار فیلمی در اینستاگرام به تندی از علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی انتقاد کرده و گفته بود که علی خامنه‌ای و استبداد رای او عامل اصلی در کشته‌ها و خون‌های ریخته شده در ایران است و تمام خون‌های (ریخته شده) و کشته‌هایی که از سال ۸۸ انجام شده، مسئولش خامنه‌ای است.
با این حال به نظر می‌رسد تداوم تلاش برای پیدا کردن مصداق برای کلمه «نفوذ» از سوی مسئولان جمهوری اسلامی و حامیان علی خامنه‌ای همچنان ادامه دارد.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت به زبان فارسی، ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱