فرشاد مومنی، اقتصاددان ایرانی، با اشاره به آخرین آمارهای منتشر شده گفت جمعیت زیر خط فقر در ایران از ۲۵.۵ میلیون نفر عبور کرده است و اکثریت این جمعیت، تحصیلات متوسطه را کامل نکرده‌اند. مومنی در نشست شاخه اقتصادی فرهنگستان علوم سخن می‌گفت که روز چهارشنبه، سوم اسفند (۲۲ فوریه)، با موضوع «اقتصاد سیاسیِ سیاستِ اجتماعی در بودجه ۱۴۰۲» برگزار شد.
به گزارش وب‌سایت جماران، مومنی گفت در حال حاضر ۳۰ درصد جمعیت ۱۸ تا ۲۴ ساله و ۵۶ درصد کل جمعیت، دبیرستان را تمام نکرده‌اند. او افزود میانگین نمره‌های آزمون نهایی پایه ۱۲ در سال ۹۸-۱۳۹۷، حدود ۱۲.۶ بوده است. او تاکید کرد: «شما می‌توانید با کارهای نمایشی این اطلاعات را پنهان کنید، اما آثار آن گریبان کشور را خواهد گرفت. در رشته فعالیت های اقتصادی، هر قدر سطح جمعیت با تسهیلات عالی بالاتر می‌رود، شدت سقوط بهره‌‌وری بیشتر می‌شود؛ یعنی چیزی که در آموزش پایه از نظر کیفیت صورت می‌گیرد، در آموزش عالی به مراتب بدتر است.»
این استاد دانشگاه علامه که به گرایش «نهادگرا» در اقتصاد شهرت دارد، گفت: «ما در زمینه خطاها و غفلت‌ها از مسئله عدالت اجتماعی در شیوه حکمرانی کشور با وضعیت حیرت‌‌انگیز و متناقضی روبرو هستیم، به طوری که در هر دوره‌ای که ادعاها درباره عدالت اجتماعی بلندتر بوده، عملکردی در نقطه مقابل آن صورت گرفته است. ما یک بار در سال‌های دهه ۱۳۸۰ و در اوج درآمدهای نفتی شاهد این مسئله بودیم. شاخص فلاکت در ماه‌های پایانی مسئولیت احمدی‌نژاد، دو برابر زمانی شد که ریاست جمهوری را تحویل گرفته بود.»
مومنی گفت برنامه‌های میان‌مدت و بودجه‌های سالانه در ایران «پنهان‌کاری‌های مشکوک» دارند. او با اشاره به نابرابری‌های مختلف در ایران گفت: «یکی از شدیدترین و فاجعه‌سازترین نابرابری‌ها در ایران، در بازار پول آن است، به طوری که ۷۴ درصد سپرده‌های بانکی دست یک درصد از سپرده‌گذاران است. داده‌‌های بسیار تکان‌دهنده‌تری هم وجود دارد؛ برای مثال، مطالعه‌ای در وزارت کار صورت گرفته که می‌گوید حدود ۵۰ درصد مردم ایران دسترسی به اعتبارات بانکی ندارند. نسبت ظرفیت‌های وام‌گیری پایین‌ترین دهک درآمدی به بالاترین دهک درآمدی، یک به صد است، یعنی سقف قدرت وام‌گیری دهک با کمترین درآمد، حداکثر یک میلیون تومان است و کف قدرت وام‌گیری دهک با بالاترین درآمد، صد میلیون تومان است.»
این اقتصاددان از نظام مالیات کشور انتقاد کرد که برای دارندگان ثروت سهل‌گیر است و در عوض، فشار را بر مصرف‌کنندگان و حقوق‌بگیران وارد می‌کند. او با «مشکوک» خواندن وضعیت مالیاتی تولیدکنندگان، گفت: «تولیدکننده‌ها از سرمایه‌گذاری پرهیز می‌کنند و بازار ایران، دودستی به خارجی‌ها تحویل داده می‌شود.»
مومنی همچنین گفت طبق آمار مرکز پژوهش‌های مجلس، ۶۰ درصد شاغلان کشور تحت پوشش بیمه‌ای نیستند و ۸۹ درصد فقرای ایران، از شاغلان سابق و فعلی‌اند.
این اقتصاددان در پایان سخنان خود از آمارهای دیگری خبر داد که از وخامت اوضاع نشان دارند. به گفته او، ایران با سقوط ۳۴ درصدی در تولید ناخالص سرانه خود روبرو است؛ به این مفهوم که «یک سوم سفره مردم نابود شده است». مومنی تاکید کرد: «در نهایت، می‌توان گفت حکومت به بازنگری بنیادین در ساختار نهادی خود نیاز دارد و باید به تولید فناورانه برگردد، چرا که در غیر این صورت، ایرانی باقی نخواهد ماند. »
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۲۳ فوریه ۲۰۲۳