در حالی که مقامات جمهوری اسلامی ادعا دارند صادرات گاز ایران افزایش یافته و ذخایر بی‌مشتری ایران به صفر رسیده، شرکت اطلاعات کالا (کپلر) گزارش داده در حال حاضر ۱۹ میلیون بشکه میعانات گازی و بیش از ۳۰ میلیون بشکه نفت ایران بی‌مشتری بر آب‌های آزاد سرگردان است.
به گزارش شرکت اطلاعات کالا (کپلر) حجم ذخایر میعانات گازی بی‌مشتری ایران در اواخر سال ۲۰۲۱ حدود ۴۴ میلیون بشکه بود و این رقم، ابتدای ماه گذشته میلادی به ۱۸ میلیون بشکه کاهش یافت اما در ماه جاری میلادی با افزایش یک میلیونی به ۱۹ میلیون بشکه رسیده است.
بر اساس این گزارش همچنین ذخایر نفت خام بی‌مشتری ایران در نفتکش‌های لنگر انداخته در خلیج فارس نیز طی همین دوره با کاهشی ۱۶ میلیون بشکه‌ای به ۳۰/۵ میلیون بشکه رسیده است.
این در حالیست که جواد اوجی روز جمعه ۱۲ خرداد ادعا کرده که «در دولت گذشته در حوزه دیپلماسی انرژی دچار مشکل بودیم و صادرات نفت ما خوب نبود و ۷۸ میلیون بشکه میعانات نیز روی دریا داشتیم اما با تلاش همگانی و موفقیت‌هایی که در حوزه دیپلماسی انرژی به دست آوردیم، توانستیم رقم صادرات نفت خام و میعانات گازی را افزایش دهیم و رکوردهای مطلوبی را در بخش صادرات ثبت کنیم و در شرایطی که در گذشته ۷۸ میلیون بشکه میعانات روی دریا ذخیره شده بود، امروز این رقم به صفر رسیده است و میعانات گازی روی آب نداریم.»
جواد اوجی افزوده که بعضی از این نفتکش‌ها بیش از سه سال روی آب سرگردان بودند و در مجموع سالانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار هزینه نگهداری این میعانات روی آب بود.
محسن خجسته مهر مدیر عامل شرکت ملی نفت صادرات نفت‌خام و میعانات گازی در مقایسه با زمانی که دولت تحویل گرفته شد، دو برابر شده است.
ونزوئلا بزرگترین مشتری برای میعانات گازی ایران است و برای اولین بار زمزمه‌ها ی قرارداد بزرگ صادرات میعانات گازی ایران به ونزوئلا در مهرماه سال ۱۴۰۰ مطرح شد.
نخستین بار رویترز به نقل از ۵ منبع آگاه در ۴ مهرماه سال ۱۴۰۰ از انعقاد یک قرارداد بزرگ نفتی میان ایران و ونزوئلا با وجود تحریم‌های آمریکا خبر داد و نوشت، نخستین محموله قرار است، این هفته ارسال شود.
بر اساس این گزارش، ایران ماهانه ۲ میلیون بشکه میعانات گازی خود را به ونزوئلا صادر می‌کند. آمارهای شرکت کلپر بیانگر اینست که از مهرماه ۱۴۰۰ تاکنون در مجموع نزدیک ۲۸ میلیون بشکه میعانات گازی ایران تحویل ونزوئلا شده است.
ونزوئلا به عنوان شریک اصلی ایران برای دور زدن تحریم‌ها، میعانات گازی ایران را با نفت نفت فوق سنگین خود مخلوط کند تا قابلیت حمل به نفتکش‌ها و انتقال به بازارهای چینی را داشته باشد.
آمارهای کپلر همچنین نشان می‌دهد که ۴۲ درصد از مجموع صادرات نفت و میعانات گازی ایران به مقصد چین ارسال، نزدیک به دو درصد به سوریه و بقیه راهی مقاصد «نامعلوم» شده است.
سازمان برنامه و بودجه نیز پنجشنبه گذشته اعلام کرد که میزان صادرات نفت کشور در حال حاضر به حد قابل قبولی رسیده است و با توجه به قیمت‌های جهانی نفت، می‌توان ضمن اجتناب از ایجاد نقدینگی و رشد پایه پولی از بروز کسری بودجه دولت جلوگیری کرد.
این ادعاها در حالی مطرح می‌شود که شواهد دیگر از کسری شدید منابع درآمدی و ارزی جمهوری اسلامی حکایت دارد. مقامات دولتی در روزهای گذشته خبرهای زیادی درباره آزادسازی پولهای بلوکه شده ایران، ایجاد گشایش در روند به بن‌بست خورده مذاکرات هسته‌ای و دریافت وام بلاعوض از صندوق بین المللی پول را مطرح کردند.
این خبرها هر بار وضعیت ارزی دولت با بحران روبرو و بانک مرکزی قادر به کنترل افزایش قیمت ارز نیست مطرح می‌شود اما بعد از مدتی در عمل اتفاقی به سود اقتصاد ایران نمی‌افتد.
به عقیده کارشناسان این خبرسازی‌های دولت بیش از آنکه واقعیت‌ها را منعکس کند با هدف کنترل جو روانی بازارهای مهمی چون ارز انجام می‌شود.
به نظر می‌رسد ادعاهای اخیر مقامات وزارت نفت درباره صفر شدن ذخایر سرگردان و بی‌مشتری ایران و افزایش صادرات نفت نیز در ادامه «خبردرمانی» دولت صورت گرفته باشد.
فعالان بازار انرژی نیز از وضعیت نامناسب تولید و صادرات انرژی خبر می‌دهند. حمید حسینی عضو اتاق بازرگانی ایران و سخنگوی اتحادیه اوپکس وضعیت صادرات نفت و پتروشیمی کشور با اشاره به رکود و کاهش تولید در صنعت نفت و گاز کشور گفته که همه درگیر بحث خوراک در هر حوزه‌ای هستیم از خوراک نفت و گاز تا انرژی و غیره، واقعیت این است ظرفیت اقتصادی کشور کم شده است و سال گذشته ۵۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشتیم. گردش مالی سال قبل ۱۵۰ میلیارد دلار بوده و این میزان، پذیرش ظرفیت‌های کمی دارد که یا باید بازارهای خارج به روی ما باز شود یا روابط ما با دنیا تسهیل شود.
او همچنین درباره وضعیت صادرات نفت خام رتبه اول را آمریکا، رتبه دوم عربستان صعودی و رتبه سوم را روسیه به خود اختصاص داده اند و ایران دارای رتبه دهم است و میزان صادرات نفت خام کشور به یک میلیون و ۹۶ هزار بشکه رسیده است.
حمید حسینی در مورد وضعیت صنایع پتروشیمی ایران هم توضیح داده که «درآمد صنعت پتروشیمی در سال ۲۰۲۲، ۵۸۴ میلیارد دلار بوده و قرار است در سال ۲۰۳۰، به ۹۱۶ میلیارد دلار برسد. در سال ۲۰۲۱ میزان فروش محصولات پتروشمی ۴ هزار و ۲۶ میلیارد یورو بوده که از صنعت نفت هم بالاتر است. ایران در ۵۰ شرکت اول پتروشیمی دنیا سهمی ندارد با اینکه هلدینگ خلیج فارس و گردش مالی حدود ۶/۷ هزار میلیارد دلاری در اختیار دارد. اما ایران تنها کشوری است که باوجود داشتن گاز مایع و میعانات گازی، خوراک صنعت پتروشیمی، دسترسی به بازار آسیا، آب و نیروی انسانی، در بحث صادرات و فروش و تولید نفت شکاف و فاصله دارد و این شکاف روز به روز مارا عقب می‌اندازد.»
این فعال اقتصادی حوزه انرژی افزوده که «سال گذشته در افزایش صادرات محصولات پتروشیمی موفق نبودیم و تنها قلم صادراتی که کاهش پیدا نکرده متانول بوده و ۹ میلیون تن گاز مایع نیز صادرات کردیم. علاوه براین وضعیت بازار جهانی نفت افزایش پیدا کرده بود، اما ما پابه پای آن پیش نرفتیم و موفق نبودیم و در سال گذشته ظرفیت صادرات ما در حوزه نفتی و پتروشیمی فقط ۲۶ میلیارد دلار ظرفیت صادرات ما در سال گذشته بوده است.»
همزمان امام محسن خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با اشاره به تعریف ۱۶۰ میلیارد دلار طرح نفتی تا سال ۱۴۰۸، ادعا کرده که در سالی که گذشته ۶۳۰ هزار بشکه تولید نفت کشور افزایش یافته و به صادرات نفت ایران اضافه شد.
محسن خجسته‌مهر گفته که حکومت هدف‌گذاری رشد اقتصادی ۸ درصدی برای اقتصاد ایران را داشته که صنعت نفت با جذب سرمایه ۱۶۰ میلیارد دلاری می تواند نقش بزرگی در رشد اقتصادی داشته باشد.
برگرفته ای از سایت کیهان لندن،۴ ژوئن ۲۰۲۳