نوبت دوم کنکور ۱۴۰۲ در حال برگزاریست و آمار شرکت‌کنندگان نشان از کاهش ۲۴ درصدی شمار متقاضیان نسبت به سال گذشته دارد اما دختران در کنکور امسال سهم ۶۱ درصدی دارند. مشکلات اقتصادی و تلاش برای مهاجرت تحصیلی از جمله دلایل کاهش شمار متقاضیان کنکور ارزیابی می‌شود.
آمار شرکت‌کنندگان در کنکور امسال نشان می‌دهد که شمار متقاضیان در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ با کاهش ۲۴ درصدی و به عبارت دیگر با کاهش ۳۶۹ هزار و ۷۸۶ نفری داوطلبان همراه بوده است.
روزنامه «فرهیختگان» درباره غیبت یک چهارم از کنکوری‌ها برای شرکت در این آزمون نوشته که «به نظر می‌رسد چالش بیکاری فارغ‌التحصیلان که طی سال‌های اخیر به یکی از مشکلات جدی کشور تبدیل شده، حالا خود را با بی‌رغبتی داوطلبان برای تحصیل در مقطع کارشناسی نشان می‌دهد. به عبارت دیگر بخشی از دانش‌آموزان ترجیح می‌دهند بعد از پایان دوران متوسطه، یا در مقطع کاردانی تحصیل کنند و یا به دنبال فراگرفتن مهارت و فنی که بتواند مسیر حضورشان در بازار کار را تسهیل کند، بروند.»
در این میان اما رشد آمار متقاضیان دختر در کنکور امسال قابل توجه است. نوبت اول کنکور امسال، در دی ماه با ۹۷۸ هزار و ۴۶۰ داوطلب برگزار شد. نوبت دوم نیز در تیرماه امسال با یک میلیون و ۱۱۹ هزار و ۴۳۶ داوطلب در حال برگزاریست. در کنکور ۱۴۰۲، تاثیر معدل به ۶۰ درصد رسیده و ۸۵ درصد رشته‌ها بدون آزمون هستند. از بین تمام داوطلبان کنکور امسال؛ ۶۸۷ هزار و ۴۲۰ نفر زن و ۴۳۲ هزار و ۱۶ نفر مرد هستند. به عبارت دیگر می‌توان گفت ۶۱ درصد داوطلبان زن و ۳۹ درصد داوطلبان مرد هستند.
همچنین بیشترین داوطلبان گروه هنر در ۵ سال اخیر مربوط به پارسال با ۱۶۱ هزار داوطلب می‌شود. ۷۴/۳ درصد از داوطلبان گروه هنر زن و ۲۵/۷ درصد آن مرد هستند.
متقاضیان برای شرکت در کنکور رشته ریاضی و فیزیک با کاهش روبرو شده بطوریکه در کنکور ۱۴۰۲، ۱۳۶ هزار و ۸۵۱ نفر، داوطلب شرکت در کنکور ریاضی بودند. این تعداد ۱۲ درصد از کل جمعیت کنکور را تشکیل می‌دهد. در حالیکه سهم گروه آموزشی ریاضی از کنکور ۱۴۰۱، ۹/۷ درصد یا ۱۴۵ هزار نفر بود.
۳۱ درصد داوطلبان امسال را متقاضیان گروه علوم انسانی تشکیل می‌دهند و همچنان مانند سال‌های گذشته بیشترین شرکت‌کنندگان کنکور در آزمون علوم تجربی شرکت کردهاند. بر اساس آمارهای سازمان سنجش ۴۸۵ هزار نفر برابر با ۴۳ درصد داوطلبان در کنکور علوم تجربی شرکت کردند.
از سوی دیگر در کنکور امسال دروس عمومی حذف شده و داوطلبان در کنار پاسخ به سوالات اختصاصی، باید به سابقه تحصیلی‌شان که تأثیر ۴۰ درصدی در رتبه‌شان دارد، تکیه کنند.
یکی دیگر از نکات مورد توجه در کنکور سال‌های گذشته این بوده که از سال ۹۸ تا کنون درصد قابل توجهی از متقاضیات پس از قبولی در آزمون و مشخص شدن رتبه، انتخاب رشته نکرده و از تحصیل در دانشگاه‌های کشور منصرف شدند.
در سال ۹۸ از میان یک میلیون و ۱۱۸ هزار داوطلب تنها ۴۵۳ هزار یا ۴۰ درصد داوطلبان انتخاب رشته کردند. همچنین در کنکور سال بعد یعنی ۱۳۹۹، از بین یک میلیون و ۳۹۱ هزار داوطلب تنها ۳۳ درصد آنها انتخاب رشته کردند. در سال ۱۴۰۰ نیز ۴۷ درصد یا ۵۲۳ هزار نفر از داوطلبان و در سال ۱۴۰۱ تنها ۳۹ درصد داوطلبان به انتخاب رشته پرداختند.
به نظر می‌رسد جدا از مشکلات اقتصادی و عدم امیدواری به اشتغال پس از تحصیل در دانشگاه، یکی دیگر از مسائل اثرگذار بر کاهش شمار متقاضیان کنکور و همچنین عدم انتخاب رشته پذیرفته‌شدگان، تمایل دانش‌آموزان و دیپلمه‌ها به مهاجرت تحصیلی است.
بر اساس نظرسنجی «استاسیس» که در هفته آخر تیر و هفته اول امرداد ماه سال ۱۴۰۱ انجام شده، یک سوم ایرانی‌ها اگر فرصت فراهم شود از کشور مهاجرت می‌کنند. این رقم در میان جوانان ایرانی (افراد بین ۱۸ تا ۲۹ سال) برابر با ۴۹ درصد است.
روزنامه «اعتماد» روز چهارشنبه ۱۷ خرداد از کاهش سن مهاجرت به دانش‌آموزان ایرانی خبر داده و نوشته بود که علت مهاجرت دانش‌آموزان «ناامیدی» دانش‌آموزان از آینده خود در ایران است.
پیشتر الهام یاوری رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان اعلام کرد: «۷۰ درصد دانش‌آموزان مدارس سمپاد به خارج کشور مهاجرت می‌کنند و تنها ۳۰ درصد آنان در داخل کشور می‌مانند.»
این در حالیست که سن مهاجرت تحصیلی تا دانش‌آموزان کاهش یافته که یکی از مهمترین دلایل آن افزایش نجومی شهریه‌های مدارس در ایران است. در همین رابطه یک آموزگار پیشتر در گفتگو با روزنامه «اعتماد» به یک نمونه از مهاجرت دانش‌آموزان اشاره کرد و افزود: «دختری کلاس نهم است و حدود ۶۲۰ میلیون تومان برای ثبت‌نام او در مدرسه‌ای وابسته به دانشگاهی در تورنتوی کانادا پرداخت کردهاند.»
او یکی دیگر از دلایل مهاجرت دانش‌آموزان را قانون «لزوم پرداخت مبالغ میلیونی برای آزاد کردن مدرک دوره لیسانس و فوق لیسانس» دانست و گفت: «خانواده‌ها فکر می‌کنند مبالغی که باید در آینده برای آزاد کردن مدرک پرداخت کنند، زودتر در سنین دانش‌آموزی برای اعزام فرزندان‌شان و تحصیل در کشورهای دیگر هزینه کنند تا از این شرایط رها شوند.»
در چنین شرایطی اما همچنان بازار تقلب و فروش سوالات کنکور هم برقرار است. عبدالرسول پورعباس رئیس سازمان سنجش آموزش کشور امروز و در جریان برگزاری کنکور گفته که «از شب گذشته تا امروز افراد و شبکه‌های زیادی را در زمینه پخش سوالات کنکور دستگیر کردیم.»
به گفته رئیس سازمان سنجش آموزش کشور «شبکه‌هایی از استان‌های خوزستان، خراسان و لرستان بوده‌اند و دو استان دیگر در حال بررسی هستند و تجهیزات زیادی از آنها گرفته شد و خوشبختانه در تهران موردی نداشتیم.»
سالهاست که موضوع حذف کنکور در ایران مطرح است و به نظر می‌رسد اکنون با کاهش تساعدی متقاضیان در هر سال و خالی ماندن بسیاری از ظرفیت‌های دانشگاهی این موضوع جدی‌تر شده است.
عبدالرسول پورعباس رئیس سازمان سنجش آموزش کشور نیز گفته که «کنکور در حال حذف شدن است و در حال حاضر هم در ۸۵ درصد از رشته‌ها به صورت بدون آزمون پذیرش دانشجو داریم.»
برخی معتقدند مافیای کنکور که درآمد زیادی از کلاس‌ها و آزمون‌های آمادگی کسب می‌کند مانند سدی مقابل حذف کنکور در ایران ایستاده است.
برگرفته ای از سایت کیهان لندن،۸ جولای ۲۰۲۳