در هفته گذشته کارگران ایران چه اعتراض‌هایی و اعتصاب‌هایی ترتیب دادند؟ چه حادثه‌هایی در محیط کار به رنج آنها دامن زد؟
هر رویداد یا اعتراض اردوی رنج و کار به وضعیت کنونی، برآیند مجموعه‌ی درهم تنیده‌ی استثمار، تبعیض، ستم و سرکوب است که با تحمیل بی‌حقوقی و فقر استخوان‌سوز، جامعه را به مرز استیصال سوق داده است. اعتراض به شرایط موجود، در جایی که حاکمان تمام معیارهای حقوقی، اخلاقی و انسانی را زیرپاگذاشته‌اند، تلاش برای درهم شکستن سامانه سرکوب و بهره‌کشی است. گزارش زیر مروری بر مهم‌ترین رویدادها و مبارزه‌های کارگری هفته اخیر است.
در هفته‌ی منتهی به پنجشنبه ۱۳ مهر، صنعت نفت باز شاهد اعتراض، اعتصاب و تجمع کارگران بود. وسیع‌ترین تجمع و اعتراض کارگران نفت این هفته مربوط به کارگران قرارداد مدت بود که در چند شهر از جمله کنگان، گچساران، عسلویه، ایلام و اهواز به طور همزمان تجمعات اعتراضی برپا کردند. کارگران پیمانی (اورهال) پالایشگاه آبادان چهارشنبه دست از کار کشیدند و در اعتراض به عدم پرداخت شش ماه حقوق تجمع کردند. کارکنان رسمی در سکوها و چند مرکز نفتی تجمع و اعتراض کردند. در سکوهای نفتی اعتراض با برگزاری تجمع و اشکال اعتراض نمادین ادامه یافت. اعتصاب غذای کارگران پتروشیمی رازی ادامه یافت. کارکنان مناطق نفت خیز جنوب در اهواز تجمع کردند.
باز شدن مدارس، شرایط زندگی خانواده‌های کارگرانی که حقوق‌شان پرداخت نشده را دشوارتر کرده است. کارگران که به طور معمول با دستمزد اندک خود توان پرداخت هزینه‌های تحصیل فرزندان خود را ندارند در واحدهایی که ماه‌ها حقوق کارگران پرداخت نشده، گرفتار دشواری‌های دو چندان شده‌اند. خرید لباس، کیف و کفش و لوازم تحریر به معضلی غیرقابل حل تبدیل شده است.
کارگران پیمانی راه آهن قم و کارگران خط و ابنیه فنی راه‌آهن لرستان و زاگرس (شرکت تراورس) اعتصاب کردند.
کارگران شرکت آب و فاضلاب کهگیلویه و بویراحمد مقابل اداره آبفا تجمع کردند.
کارگزاران مخابرات روستایی به تعویق در پرداخت حقوق، عدم امنیت شغل و سطح نازل معیشت اعتراض کردند.
کارگران معدن زغال سنگ طزره خواستار حذف پیمانکار شدند. کارگزاران مخابرات روستایی کشور به دیرکرد حقوق و تعویق مطالبات اعتراض کردند. کارگران شهرداری زاهدان به اخراج دسته جمعی اعتراض کردند. کارگران پیمانکاری معدن زغال سنگ رزمجای البرز شرقی به قراردادهای یک ماهه اعتراض کردند. کارگران قرق‌بان جنگل مازندران به تعویق حقوق اعتراض کردند.
مبارزه‌های کارگری
شنبه هشتم مهر، کارگران معدن زغال‌سنگ طزره واقع در استان سمنان دست از کار کشیدند و خواستار بهبود شرایط کار، لغو قراردادهای یک ماهه و امنیت شغلی شدند. هزار کارگر این معدن از امنیت شغلی بی‌بهره‌اند و با سال‌ها سابقه کار در معدن، گروهی از آنان قراردادهای یک ماهه دارند.
این در حالی است که شرایط کار کارگران دشوار و مخاطره‌آمیز است. در آخرین حادثه کار در این معدن که ۱۲ شهریور رخ داد، شش تن از کارگران در اثر انفجار ناشی از نشت گاز جان خود را از دست دادند. برغم ابراز تاسف و همدردی‌های صوری مسئولان دولتی، و اعلام تشکیل یک کمیته فنی برای بررسی علل حادثه، هنوز علت حادثه به طور رسمی اعلام نشده است.
ایلنا به نقل از کارگران معترض نوشته است کارگران علاوه در کنار امنیت شغلی و امنیت جانی، همچنین خواستار افزایش دستمزد هستند.
مبارزات کارگران نگهداری خط و ابنیه فنی راه آهن این هفته نیز در چند نقطه ادامه یافت.
این کارگران که عمدتا به واسطه شرکت‌های پیمانکاری در راه‌آهن کار می‌کنند خواستار امنیت شغلی، بهبود شرایط کار، اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل، پرداخت مطالبات معوقه و افزایش دستمزد هستند.
کارگران و کارکنان نگهداری خط و ابنیه فنی راه آهن کرمان شاغل در محور زرند که در هفته‌های گذشته دستکم سه بار مقابل استانداری کرمان تجمع کردند، می‌گویند به آنها وعدن رسیدگی داده شده اما از عملی شدن این وعدن خبری نیست.
کارگران و کارکنان نگهداری خط و ابنیه فنی راه آهن قم (شرکت فلق) که پنجشنبه ششم مهر در اعتراض به تعویق حقوق و نپرداختن مطالبات اعتصاب کرده بودند، جمعه هفتم مهر مجددا مقابل استانداری قم تجمع کردند. کارگران گفته‌اند تا پرداخت مطالباتشان و اجرای طبقه‌بندی مشاغل دست از اعتراض برنمی‌دارند.
یکشنبه ۹ مهر، کارگران نگهداری خط و ابنیه فنی راه آهن لرستان و زاگرس در اعتراض به عدم پرداخت حقوق دست از کار کشیدند.
کارگران و کارکنان نگهداری خط و ابنیه فنی راه آهن جنوب به تعویق پرداخت حقوق و عدم واریز حق بیمه از سوی پیمانکار، اعتراض کردند.
چهارشنبه ۱۲ مهر-کارگران قرارداد موقت
اعتراض پرستاران به ساعات طولانی کار، اضافه‌کاری اجباری و دستمزد کم این هفته هم ادامه داشت. دبیرکل خانه پرستار خراسان رضوی به شرایط کار سخت و دستمزد پایین پرستاران اعتراض کرد و خواستار آن شد که اصلاح تعرفه‌های پرداختی به پرستاران در دستور کار مجلس قرار بگیرد.
کارگران شهرداری زاهدان که در هفته‌های گذشته خبرهای اعتراض و تجمع آنها به رسانه‌ها راه یافت، این هفته به طور دسته‌جمعی از سوی پیمانکار اخراج شدند. پیمانکار این کارگران را که ۱۰ تا ۱۵ سال سابقه کار دارند، بدون پرداخت مطالبات بیکار کرده است.
ایلنا به نقل از کارگران نوشته است شهرداری زاهدان، «با این بهانه که بعد از خروج پیمانکار قبلی، به دنبال قرارداد کار با پیمانکار جدید برای ادامه کار است، کارگران را در انتظار نگه داشته است».
اعتصاب، تجمع و اعتراض در صنعت نفت
کارگران قرارداد مدت در چند شهر از جمله کنگان، گچساران، عسلویه، ایلام و اهواز به طور همزمان تجمعات اعتراضی برپا کردند.
در گزارشی از اعتصاب کارگران قرارداد موقت آمده است: «صبح امروز چهارشنبه دوازدهم مهر، مطابق تدارک قبلی، صدها تن از کارگران قرارداد موقت صنعت نفت در چند شهر از جمله کنگان، گچساران، عسلویه، ایلام و اهواز به طور همزمان تجمعات اعتراضی برپا کردند. در اهواز بیش از ۲۰۰ تن از کارگران در مقابل درب شرکت مناطق نفتخیز اهواز تجمع کردند. معاون مدیر مناطق نفتخیز استان، در میان کارگران حاضر شد و قول داد شخصاً موضوع را در وزارت نفت پیگیری کند. کارگران لیست مطالبات خود را در شکل طوماری تهیه و به مدیریت ارائه دادند و هشدار دادند اگر تا یکماه این وعده عملی نشود، تجمعات خود را از سر خواهند گرفت و تا رسیدن به خواست‌های خود، این تجمعات را به طور هفتگی ادامه خواهند داد.
اهم خواست‌های اعتراض کنندگان به قرار زیر است: ۱۰ مهر ماه کارکنان رسمی نفت در سکوهای دریایی در شرکت فلات‌قاره ایران و نفت‌و‌گاز پارس به گذاشتن سقف حقوق برای کارکنان رسمی نفت اعتراض کردند. دور جدید اعتراضات کارکنان رسمی از هفته‌ی گذشته آغاز شده است. کارکنان رسمی اعلام کرده‌اند اعتراض خود را هر دوشنبه پی می‌گیرند.
چهارشنبه دوازده مهر ۱۴۰۲، کارکنان قرارداد مدت موقت وزارت نفت در چند مرکز نفتی تجمع اعتراضی برپا کردند.
بازنشستگان
تجمع‌های هفتگی بازنشستگان ادامه یافت؛ کارگران بازنشسته مستمری بگیر سازمان تامین اجتماعی یکشنبه ۹ مهر در اهواز، شوش، کرمانشاه و… به خیابان آمدند. در این روز بازنشستگان فولاد نیز در… تجمع کردند. دوشنبه ۱۰ مهر بازنشستگان مخابرات در… مرکز استان به خیابان آمدند. سه شنبه نوبت بازنشستگان کشوری بود که با تجمع و راهپیمایی در مراکز چند استان به شرایط خود اعتراض کنند.
یکشنبه این هفته (۹ مهر) بازنشستگان معادن و فولاد کشور با فراخوان قبلی مقابل صندوق بازنشستگی قائمشهر تجمع کردند. ششم مهر بازنشستگان معادن و فولاد اعلام کردند در پیوند با تجمع سراسری بازنشستگان معادن و فولاد که قرار است ۱۶ مهر در تهران برگزار شود، ۹ مهر در قائمشهر گرد خواهند آمد تا درباره پیوستن و اتحاد و همبستگی با دیگر واحدهای معدنی و فولادی هم‌اندیشی کنند.
صحبت های نیکوفرد کارگر بازنشسته هفت تپه در جمع بازنشستگان شوش
بازنشستگان مخابرات که دوشنبه هر هفته در مراکز استان‌ها تجمع می‌کنند، این هفته شنبه هشتم مه نیز در تبریز تجمع کردند. این تجمع همزمان بود با سفر هیات مدیره و مدیرعامل مخابرات به آذربایجان شرقی. به همین مناسبت کارگران شاغل و بازنشسته مخابرات آذربایجان شرقی در محوطه ساختمان مرکزی مخابرات استان در تبریز تجمع کردند و اعتراض‌شان به سطح نازل معیشت را با پهن کرده سفره‌ی خالی روی زمین ابراز کردند.
بازنشستگان مخابرات خواستار اجرای آیین نامه سال ۸۹، پرداخت مطالبات معوقه، افزایش حقوق و بیمه کارآمد هستند.
بازنشستگان مخابرات دوشنبه ۱۰ مهر در ۱۳ مرکز استان از جمله تهران تجمع کردند.
برخی شعارهای بازنشستگان
فقط کف خیابون به دست میاد حقمون
تامین اجتماعی چه نام اشتباهی
تا حق خود نگیریم آروم نمی‌نشینیم
کار جدید دولت ایجاد رعب و وحشت
دشمن ما همینجاست دروغ میگند آمریکاست
لشکری، کشوری، تامین اجتماعی، اتحاد اتحاد
اتحاد اعتراض علیه فقر و فساد
حوادث کار در جاده و کارگاه؛ مرگ کولبران و سوخت بران در مناطق مرزی
حوادث کشنده‌ی کار این هفته در مشهد و بناب در یک روز ۱۳ کارگر مصدوم و روانه بیمارستان شدند. یک کارگر پتروشیمی شازند در میان شعله‌های آتش سوخت. یک کارگر فولاد کویر اردستان در اثر گیر کردن در نوار نقاله جان باخت. یک کارگر ریخته‌گری شاغل در شهرک صنعتی کاوه واقع در نزدیکی شهر ساوه که هفته‌ی گذشته در اثر انفجار کوره ذوب مواد بشدت مصدوم شده بود، جان باخت.
دو کارگر مقنی در کاشان در اثر گازگرفتگی جان باختند. دو کارگر ساختمانی در جوپار کرمان و یک کارگر ساختمانی در فردیس در نتیجه‌‌ی سقوط از بلندی جان باختند. یک کارگر ساختمانی در آستانه اشرفیه در اثر سقوط مصدوم شد. یک کارگر ساختمانی در شهر یاسوج بر اثر سقوط در چاه آسانسور مصدوم شد. یک کارگر کارخانه معدن شن و ماسه خرسدر در پل‌دختر هنگام نظافت تسمه‌نقاله در اثر سقوط دستگاه سنگ‌شکن بر روی سرش جان باخت.
یک پرستار حین کار در بیمارستانی در تهران فوت کرد.
هفت کارگر فصلی هنگام رفتن به سر کار در مسیر اشنویه به پیرانشهر در اثر تصادف جاده‌ای مصدوم شدند.
چند تن از سوختبران و کولبران در این هفته هم در جدال با ماموران مرزی کشته و زخمی شدند.
شنبه هشتم مهر دو سوختبر تصادف و آتش‌سوزی خودرو در مسیر جالق به سراوان جان خود را از دست دادند. یکی از سوختبران قربانی مسعود محمدزاده نام داشت.
یک سوختبر دیگر به نام مجید باران‌زهی در حادثه‌ی مشابهی جان باخت.
در غرب کشور، یک کولبر به نام رحمان جمشیدی، در اثر تیراندازی ماموران مرزی منطقه مرزی نودشه مصدوم شد.
کولبرنیوز که خبرهای مربوط به کولبران را رصد می‌کند نوشته است در شش ماه نخست سال جاری، «جمعاً ۸۵ کولبر در مناطق مرزی و مسیرهای بین جاده‌ای استان‌های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه بر اثر عواملی هم‌چون تیراندازی مستقیم نیروهای نظامی رژیم، بهمن و سرمازدگی، رفتن روی مین، سقوط از کوه و ارتفاع و سایر موارد کشته و زخمی شده‌اند.»
۷۷ مورد مصدومیت یا مرگ کولبران در نتیجه شلیک مستقیم ماموران مرزی صورت گرفته است.
برگرفته ای از سایت رادیو زمانه، ۷ اکتبر ۲۰۲۳