کاهش بارندگی‌ها در هفته‌های گذشته و خالی ماندن ذخایر آب پشت سدها، هشدار کمبود برق در تابستان سال آینده را به همراه داشته است. سخنگوی صنعت برق از مردم خواسته صرفه‌جویی کنند اما یک کارشناس انرژی معتقد است وقتی وضعیت بحرانی می‌شود و ذخایر آب پشت سدها خالی است، صرفه‌جویی خانوارها کفایت نخواهد کرد.
در شرایطی که همچنان کمبود گاز در فصل زمستان سبب بروز بحران در بخش‌های مختلف صنعت شده است، بارش‌های کم در سال آبی جدید هشدارها درباره کمبود برق در تابستان سال آینده را به همراه داشته است. این در حالیست که ناترازی برق چند سال است سبب کمبود برق در تابستان و قطع برق بخش خانگی و صنعت شده است.
زمزمه کمبود جدی برق در تابستان پیش رو سبب شده مصطفی رجبی مشهدی مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق واکنش نشان داده و بگوید که با توجه به شرایط کم‌بارشی و خشکسالی کشور، تامین برق همه مشترکان براساس الگوهای اطمینان‌بخش برنامه‌ریزی شده است.
سخنگوی صنعت برق همچنین گفته «در عین حال از هموطنان درخواست می‌کنم که برای تأمین پایدار سوخت نیروگاه‌ها در مصرف برق و گاز صرفه‌جویی کنند.»
حسن مرادی، کارشناس انرژی اما کمبود برق در سال آینده را در صورت ادامه روند کنونی بارش‌ها محتمل دانسته و گفته که «همانطور که می‌دانید در زمستان و بهار الگوی بارش‌ها تغییر می کند و به نوعی نیازهای فصول دیگر جبران می شود که متاسفانه کم‌بارشی‌های اخیر جبران نشد و چنانچه این تغییر وضعیت آب و هوایی ادامه پیدا کند ما مشکل جدی در کشاورزی و نیروگاه های برقابی را خواهیم داشت و از همه مهم‌تر به محیط زیست هم لطمه وارد می شود. که در همین راستا باید به باروری ابرها پرداخته شود تا با این کار ۱۰ تا ۲۰ درصد این کم‌بارشی‌ها جبران شود. در واقع با باروری ابرها می‌توان تا حدی از این مشکل خارج شد و اگر خدای ناکرده الگوی بارشی به صورت کم ادامه پیدا کند، ما در سال آینده با چالش جدی برق روبه رو خواهیم شد تا حدی که برای تامین برق آحاد کشور با مضیقه و سختی مواجه خواهیم شد.»
به گفته حسن مرادی وقتی وضعیت بحرانی می‌شود و ذخایر آب پشت سدها خالی است، صرفه‌جویی خانوارها کفایت نخواهد کرد.
این کارشناس انرژی همچنین نسبت به زیان صنایع در صورت بروز بحران کمبود برق هشدار داده و گفته که «خون و رگ صنایع چه در ایران و هر کجای دنیا، برق است و این خونی است که در شاهرگ صنعت جاری است؛ بنابراین نمی‌شود بدون این خون، صنعتی سرپا بایستد.»
تازه‌ترین آمارهای گزارش دفتر اطلاعات و داده‌های آب شرکت مدیریت منابع آب ایران از وضعیت آب ذخیره در پشت سدهای ایران هم نشان می‌دهد میزان بارش‌ها از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر ۱۴۰۲) تا ۱۵ دی ماه نسبت به دوره بلندمدت، ۴۰ درصد کاهش داشته است.
همچنین بر اساس این آمار، میزان خروجی آب از سدها ۲۱ درصد افزایش یافته است که همین امر و منفی شدن آب ورودی به سدها سبب کاهش حجم آب ۱۳ سد مهم و بزرگ کشور شده است.
سد رودبال داراب در استان فارس با داشتن یک میلیون مترمکعب موجودی آب از ابتدای سال آبی جاری تا نهم دی‌ماه با کاهش ۸۷ درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال روبرو شده و میزان پرشدگی فعلی این سد هم یک درصد است.
چاه نیمه‌های سیستان و بلوچستان از ابتدای سال آبی جاری تا نهم دی‌ماه ۳۷ میلیون مترمکعب موجودی آب دارند که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۷۳ درصد کاهش دارد. میزان پرشدگی چاه نیمه‌ها به ۳ درصد کاهش‌یافته است.
سد دوستی خراسان رضوی هم ۶۱ میلیون مترمکعب آب دارد که نسبت به مدت مشابه پارسال ۶۸ درصد کاهش دارد و میزان پرشدگی آن ۵ درصد است.
سد شمیل و نیان در استان هرمزگان با ۱۳ میلیون مترمکعب موجودی آب با کاهش ۶۶ درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال روبه‌رو شده و درصد پرشدگی کنونی این سد ۱۳ درصد است.
در این مدت، سد نسا کرمان هم با داشتن ۲۷ میلیون مترمکعب موجودی آب کاهش ۶۰ درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال دارد. میزان پرشدگی آن هم ۱۶ درصد است.
همچنین در این مدت، سد ساوه در استان مرکزی با ۲۰ میلیون مترمکعب حجم مخزن ۵۹ درصد کاهش نسبت به پارسال دارد و میزان پرشدگی آن نیز ۷ درصد است.
عیسی بزرگ‌زاده سخنگوی صنعت آب نیز به تازگی با بیان اینکه امسال در چهارمین سال خشک پیاپی قرار گرفته‌ایم، میزان بارش‌های کشور را ۴۸.۲ میلیمتر اعلام کرد و گفت: میزان بارش‌ها در شرایط نرمال می‌بایست ۸۰ میلیمتر می‌بود که نشان از ۴۰ درصد عقب‌ماندگی در بارش نسبت به شرایط نرمال دارد.
کمبود برق در تابستان آینده و افزایش ناترازی برق پیشتر از سوی معاون وزیر نیرو نیز مطرح شده بود. محمود کمانی معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان انرژی‌های تجدید پذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) با اعلام اینکه تابستان امسال ۱۲ هزار مگاوات ناترازی برق داشتیم گفته که در سال آینده پیش‌بینی می‌شود به این میزان ۵ درصد اضافه شود.
معاون وزیر نیرو همچنین با اشاره به کمبود گاز گفته «۸۰۰ میلیون مترمکعب تولید منابع سوخت فسیلی داشته‌ایم و مصارف ما ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون مترمکعب در سال رسیده است، بنابراین در فصل سرد سال، با محدودیت تأمین گاز برای نیروگاه‌ها مواجهیم و تأمین سوخت مایع نیز محدودیت‌های خاص خودش را دارد.»
بر اساس توضیحات محمود کمانی ایران نیازمند توسعه ۳۰ هزار مگاوات نیروگاهی برای جبران کمبود برق است. هر چند این میزان توسعه در برنامه هفتم توسعه پیش‌بینی شده اما به گفته او این طرح زمان‌بر است و به همین دلیل باید با صرفه‌جویی ناترازی برق را جبران کرد.
عدم سرمایه‌گذاری در بخش انرژی تجدیدپذیر، فرسودگی نیروگاه‌های موجود و همچنین شبکه انتقال و توزیع برق از عوامل بحران در تأمین برق مورد نیاز کشور عنوان می‌شود.
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد ۱۳ درصد از برق تولیدی ایران در شبکه فرسوده و کهنه انتقال و توزیع هدر می‌رود. این در حالیست که خانوارهای ایرانی تا پایان شهریور امسال کمتر از ۵۴ تراوات ساعت برق مصرف کرده‌اند؛ در حالی که تولید برق کشور در همین دوره ۲۵۲ تراوات ساعت بود.
این ارقام نشان می‌دهد که هدر رفت برق در شبکه انتقال و توزیع در ایران، معادل بیش از نصف کل مصرف برق خانوارها است.
آمار هشت ماهه وزارت نیرو درباره وضعیت تولید برق کشور نشان می‌دهد در حالی که ابتدای امسال بیش از شش هزار مگاوات راه‌اندازی نیروگاه برقی جدید هدف‌گذاری شده بود، اما تا پایان آبان‌ماه تنها ۱۷ درصد آن تحقق یافت.
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۱۴ ژانویه ۲۰۲۴